مذاكرات صلح افغانستان؛ عرصه قدرت نمایی كرملین

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، مذاكرات صلح افغانستان با نقش آفرینی روسیه به موفقیت های نسبی دست پیدا كرد. اگرچه گروه های حاضر در این نشست در مورد آغاز گفت وگوی مستقیم به توافق نرسیدند اما ادامه این فرایند مورد پذیرش آن ها واقع شد و همین امر عرصه را برای نقش آفرینی بیشتر روسیه باز كرد.
نكته قابل توجه در این مذاكرات آن بود كه طالبان در تحولی چشمگیر پس از چند سال به صورت رسمی در مذاكرات صلح شركت كرد. از سوی دولت كابل نماینده ای به مذاكرات فرستاده نشد و تنها از سوی شورای عالی صلح افغانستان گروهی اعزام شدند. آنگونه كه وزارت امور خارجه روسیه اعلام كرد این گروه و هیات اعزامی طالبان دیدارها را خوب توصیف كردند.
خبرگزاری روسی «اینترفاكس» با بیان اینكه دولت كابل هیچ نماینده ای را برای این گفت وگوها اعزام نكرد و حاضر به مذاكره مستقیم با طالبان نشد، افزود طالبان هم اعلام كرده است با دولت افغانستان مذاكره نمی كند و پس از آنكه مذاكرات كنونی این گروه با آمریكا با خروج كامل این كشور از افغانستان به اتمام رسید با دولت در كابل نیز گفت وگو خواهد كرد.
وزارت امور خارجه افغانستان ابراز امیدواری كرد نتیجه نشست مسكو به گفت وگوی مستقیم دولت افغانستان و طالبان منجر شود. «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه هم در سخنرانی آغازین خود با مهم توصیف كردن این نشست، هدف اصلی آن را ایجاد شرایط مناسب جهت گفت وگوی مستقیم میان دولت افغانستان و طالبان عنوان كرد.
وی تروریسم و افزایش حضور داعش در افغانستان را یكی از خطرات جدی دانست كه ممكن است اثرات آن به دیگر كشورهای منطقه و آسیای میانه هم گسترش پیدا كند.

** دستاوردهای مسكو از مذاكرات صلح افغانستان
این اقدام مسكو گامی مهم در زمینه صلح در افغانستان به شمار می رود و از سوی بسیاری از رسانه ها موفقیتی برای مسكو ارزیابی می شود. اگرچه حضور دو طرف منازعه در كنار نمایندگان بیش از 10 كشور دستاورد ملموسی را به همراه نداشت اما مسكو مهمترین برنده این رویداد ارزیابی می شود.
روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی نوشت: مسكو با میزبانی از مذاكرات صلح افغانستان بار دیگر به عرصه بازی بزرگ منطقه بازگشت. روسیه از ابزارهای دیپلماتیك خود استفاده می كند تا به فرایند صلح در افغانستان كمك كند؛ ضمن اینكه برگزاری این دیدار، تمایل برای نقش آفرینی دوباره مسكو در امور منطقه را نشان می دهد.
این روزنامه آمریكایی به توصیف این حركت مهم كاخ كرملین پرداخت و آورد وزیر امور خارجه روسیه در میان نمایندگان طالبان و افغان به عنوان یك میانجی و كشوری كه در منازعه این كشور صاحب تجربه است نقش آفرینی می كند.
به نوشته این روزنامه، مسكو در حالی حدود 30 سال پس از خروج شوروی از افغانستان میزبان نشستی مهم در مورد این كشور است كه ایالات متحده و دیگر كشورها بارها در مسیر توقف منازعات در این كشور ناتوان بوده اند.
واشنگتن پست با بیان این نكته كه گفت وگوهای صلح مسكو پس از برقراری كانال دیپلماتیك مخفی برگزار شد، افزود: قرار دادن دو طرف منازعه در كنار هم موفقیتی بزرگ برای روسیه به شمار می رود به ویژه در زمانی كه كاخ كرملین تلاش می كند تا نفوذ و قدرت خود را در عرصه های جهانی تقویت كند. ... یكی از نمایندگان زن شورای صلح افغانستان نیز با نگاهی مثبت به نقش آفرینی مسكو اظهار داشت «روسیه تجربه جنگ را دارد و اگر تجربه صلح را نیز داشته باشد ما خوشحال می شویم».
طالبان تاكنون با كشورهای گوناگون همچون ایالات متحده، تركیه، عربستان سعودی و ... دیدار و گفت وگوهایی را انجام داد اما این نخستین بار است كه مذاكرات در مسكو را به صورت عمومی رسانه ای می كند. با این حال به اعتقاد این روزنامه آمریكایی هر توافقی هم كه نهایی شود باید با ایالات متحده و ارتش این كشور هماهنگی صورت بگیرد.
تارنمای 'بی.بی.سی' نیز این مذاكرات را اینگونه ارزیابی كرد كه با برگزاری نشست مسكو، نقش روسیه در افغانستان به ویژه در مذاكرات صلح با گروه طالبان افزایش می‌ یابد. اكنون سال ها پس از خروج شوروی از این كشور، روسیه تلاش می كند تا با سرمایه گذاری و حمایت ‌های گوناگون از دولت افغانستان نقش خود را در این كشور افزایش دهد.
این گزارش تحركات روسیه را در حالی مهم ارزیابی كرده است كه به تازگی ایالات متحده نیز «زلمای خلیلزاد» را به عنوان نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریكا برای صلح افغانستان تعیین كرده و وی تلاش های خود را با سفر به كشورهای منطقه شدت بخشیده است. خلیلزاد حتی چندی قبل در قطر با نمایندگان گروه طالبان دیدار كرد.
تارنمای نشریه «دیپلمات» در مورد اهداف روسیه از برگزاری این نشست عنوان داشت مسكو به دنبال پیشبرد منافع خود در منطقه است. كاخ كرملین اعتقاد دارد از آنجاكه بخش وسیعی از افغانستان در كنترل طالبان قرار دارد در هر صورت این گروه باید بخشی از فرایند صلح این كشور باشد.
بر اساس این تحلیل، برگزاری نشست مسكو در سه زمینه به روسیه در دستیابی به اهداف كمك می كند. نخست آنكه مسكو می تواند از این اقدام به عنوان نمایشی از ظرفیت های عملی خود به عنوان یك میانجی كارآمد میان دولت افغانستان و طالبان استفاده كند. علاوه بر این چنین اقدامی ماهیت سازنده دخالت روسیه در افغانستان را برجسته می سازد زیرا ایالات متحده بارها این كشور را متهم ساخته كه در حال مسلح كردن طالبان است.
نكته دوم از نگاه این نشریه آن است كه روسیه از این تلاش مسالمت آمیز برای افزایش اعتبار تلاش های سازمان همكاری شانگهای در رفع یك چالش سیاسی بهره خواهد برد. در آخرین نشست این سازمان كه ماه گذشته صورت گرفت، رئیس جمهوری چین بر افزایش نفش آفرینی سازمان در تحكیم صلح در افغانستان تاكید كرد و رئیس جمهوری افغانستان هم در این اجلاس از سازمان فوق خواست تا تلاش های بیشتری را در حوزه مقابله با تروریسم انجام دهد. در واقع پیام رئیس جمهوی چین به خوبی از سوی كابل درك و دریافت شد.
موضوع مهم دیگر آن است كه در این شرایط روسیه خود را مجری و بازیگر اصلی طرحی نشان می دهد كه قادر است به بحران و تهاجم 17 ساله ای پایان دهد كه ایالات متحده آغازگر آن بود.
طالبان بر مذاكره مستقیم با واشنگتن تاكید می كند. از طرف دیگر نحوه اقدام روسیه در بحران سوریه باعث شد تا نقش مسكو در معادلات منطقه ای پررنگ تر شود. سیاستمداران روس اعتقاد دارند در موضوع افغانستان نیز ایالات متحده در نهایت نیازمند آن خواهد شد كه با این كشور در مورد صلح با طالبان تعامل داشته باشد.
به نوشته این نشریه اگر ابتكار كنونی روسیه به مشاركت مستقیم طالبان در مذاكرات صلح منجر شود می تواند به این كشور اعتباری همچون یك قدرت بزرگ جهانی بدهد و موقعیت پوتین را در روسیه و در سطح بین المللی ارتقا بخشد.
پژوهش**9130 **1552