نمایشگاه كتاب بیروت؛ ندای فرهنگ در زمانه جنگ

به گزارش ایرنا، این نمایشگاه كه با مشاركت بیش از 230 ناشر لبنانی و بین المللی به مدت 12 روز در پایتخت لبنان برگزار می شود.
نمایشگاه كتاب بیروت از قدیمی ترین و مهم ترین نمایشگاه های كتاب در منطقه و به ویژه در كشورهای عربی به شمار می رود.
بیروت از دیرباز پایتخت فرهنگی جهان عرب و به نوعی پاتوقی برای همه نویسندگان و شاعران عرب بوده است.
این نمایشگاه در بحبوحه جنگ 15 ساله داخلی لبنان و سال هایی كه بخش های زیادی از این كشور در اشغال رژیم صهیونیستی بود، تعطیل نشد. در این سال ها نیز كه بحران شدید اقتصادی و سیاسی دامن لبنان را گرفته و همچنین خوانندگان كتاب مانند بسیاری از كشورهای جهان به دلیل هجوم اینترنت و شبكه های اجتماعی افت زیادی داشته، اما نمایشگاه كتاب بیروت خود را سرپا نگه داشته است.

**نبرد فرهنگی
«كریم بقرادونی» از سیاستمداران قدیمی و شناخته شده مسیحی لبنان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در بیروت در حاشیه نمایشگاه كتاب گفت: بخشی از نبرد بزرگ در منطقه فرهنگی است. امروز فقط نبرد نظامی میان اسرائیل و عرب ها نیست و حتی به جنگ اقتصادی هم محدود نمی شود، بلكه یك نبرد بزرگ فرهنگی و فكری در جریان است.
وی افزود: به نظر من كتاب پایه و بنیان فرهنگ است، بنابراین برگزاری چنین نمایشگاهی بخشی از این رویارویی فرهنگی و فكری با اسرائیل تعریف می شود. به نظر من با برگزاری موفق هرباره این نمایشگاه ما در این نبرد یك موفقیت و پیروزی ضد اسرائیل به دست می آوریم.
بقرادونی با بیان اینكه تعداد كتاب هایی كه به چاپ می رسد و حجم فعالیت ناشران بسیار قابل توجه است، گفت: اكنون لبنان نقش خود را به عنوان مركز چاپ و نشر دوباره بازیافته است و به نظرم نقش تاریخی بیروت به عنوان مهمترین مركز فرهنگی در منطقه و جهان عرب باری دیگر احیا شده است.
از رئیس سابق حزب «كتائب» كه روزگاری بزرگترین و تاثیرگزارترین حزب لبنانی بود، درباره برگزاری این نمایشگاه در شرایطی كه لبنان نزدیك به هفت ماه است دولت ندارد پرسیدیم كه وی پاسخ داد: در لبنان جامعه ما از دولت مهم تر است؛ برگزاری نمایشگاه كتاب نشان می دهد اگر در لبنان حكومت و دولت متوقف شد، اما جامعه از حركت نمی ایستد. اكنون چند ماه است دولت نداریم، این برای چندمین بار است كه اگر دولتی هم نباشد اما فرهنگ و جامعه حركت خود را ادامه می دهند.

**حال و هوا
برجسته ترین نویسندگان و ناشران جهان عرب، همواره جدیدترین كتاب های خود به ویژه در موضوعات ادبی، سیاسی و اجتماعی را به نمایشگاه بزرگ بیروت می آورند و از جذاب ترین رویدادهای این نمایشگاه، برگزاری مراسم رونمایی و امضای كتاب توسط نویسندگان صاحب نام، سیاستمداران، ادبا و حتی نویسندگان و شاعران جوان است.
«خالد زیاده» یكی از نویسندگانی بود كه كتاب جدید وی با عنوان «شهر عربی و نوگرایی» در شصت و دومین نمایشگاه كتاب بیروت رونمایی شد. این نویسنده لبنانی به خبرنگار ایرنا گفت: این نمایشگاه نخستین و قدیمی ترین نمایشگاه كتاب در جهان عرب است. اینك 62 سال است كه این نمایشگاه برگزار می شود و بیروت همیشه به عنوان پایتخت نشر منطقه معروف بوده است و برای لبنانی ها و غیرلبنانی ها كتاب های بی شماری در اینجا چاپ و عرضه می شود.
زیاده اظهار داشت: در این كتاب من از شهرهای عربی نوشتم كه از قرن 17 تا امروز چه شكل و شرایطی داشته اند و زمانی كه در قرن 19 برخورد بیشتری با جهان غرب، شهرسازی و ظواهر تمدنی آن به وجود آمد، چه تغییراتی در شهر عربی رخ داد. من تلاش كردم در این كتاب تغییرات مثبت و منفی كه از نوگرایی غربی بر روی شهرهای عربی گذاشته شد، بنویسم و آن را مورد بررسی قرار دهم.
برخی غرفه های این نمایشگاه متعلق به ناشران معروف جهان عرب از لبنان، مصر و سوریه و برخی دیگر از آن مراكز علمی و دانشگاهی و بنیادها و موسسات فرهنگی و آموزشی است. رایزنی فرهنگی ایران و بنیاد فرهنگی یونس امره تركیه در كنار غرفه های صنایع دستی فلسطینی و غرفه اوكراینی از جمله شركت كنندگان خارجی نمایشگاه امسال بیروت هستند. یك مركز آموزش زبان فارسی لبنانی كه در بیروت و «نبطیه» زیر نظر دانشگاه «فردوسی» مشهد فعالیت دارد، از علاقه مندان ثبت نام و آنها را تشویق به آموختن این زبان شیرین می كرد.
همچنین در حاشیه نمایشگاه همه روزه نشست های ادبی، علمی، سیاسی و فكری برگزار می شود كه بسیاری از مردم در این نشست ها می توانند شخصیت های محبوب خود را ملاقات و با آنها گفت و گو كنند. امسال یكی از این نشست ها، شب شعر «ادونیس» شاعر پرآوازه سوری و از شعرای معاصر ادبیات عرب بود كه با حضور چشمگیر مردم برگزار شد.

**فرهنگ مقاومت
به اذعان بسیاری از برگزاركنندگان، ناشران و مراجعه كنندگان نمایشگاه، در سال های اخیر حضور كتاب های ادبیات مقاومت به طور چشمگیری افزایش یافته و چندین غرفه و انتشارات هستند كه به این كتاب ها اختصاص دارند.
در سال های اخیر حضور قشری كه به مقاومت دلبستگی دارند نیز با افزایش غرفه ها، كتاب ها و محصولات اسلامی و مختص فرهنگ مقاومت و پایداری رو به فزونی گذاشته است. در مقایسه با سال های پیش، زنان محجبه نه تنها در میان بازدیدكنندگان هستند كه حتی چند نویسنده زن محجبه از كتاب های خود در موضوعات زنان، جامعه شناسی، سوریه، فلسطین و شهدای مقاومت لبنان رونمایی كرده و كتابشان را با امضای خود به علاقه مندان می دادند.
«نجوی رعد» امسال دومین كتاب خود را درباره یكی دیگر از فرماندهان مقاومت اسلامی در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی به نمایشگاه رسانده بود. سال گذشته كتاب وی با عنوان «جواد، دریای بی كرانه» منتشر و رونمایی شد؛ كتابی درباره زندگی شهید «سمیر مطوط» معروف به «جواد» جوان 20 ساله ای كه به یكی از فرماندهان بزرگ حزب الله و كابوسی برای دشمن تبدیل شده بود.
خانم رعد امسال با كتاب «و من تو را برگزیدم» به نمایشگاه كتاب بیروت آمد. وی به خبرنگار ایرنا درباره كتاب جدیدش گفت: در این كتاب از زندگی و سیره شهید «احمد شعیب» از فرماندهان شهید حزب الله پرداختم كه دو ماه پس از شهادت دوست و همرزم خود یعنی حاج جواد به شهادت رسید و به او ملحق شد. او و جواد دو فرمانده به همه معنا و همه جانبه بودند. آنها از پایه گذاران مقاومت در شرایط سختی بودند كه هیچ كس گمان نمی كرد یك روز مقاومت به این قدرت كنونی برسد.
كتاب های زیادی هم از ادبیات دفاع مقدس ایران، از فارسی به عربی ترجمه و توسط چندین ناشر لبنانی عرضه می شود. كتاب های زندگی شهدا و فرماندهانی چون «حاج ابراهیم همت»، «محمود كاوه»، «ابراهیم هادی» و جاوید الاثر «حاج احمد متوسلیان» در كنار كتاب های ادبیات داستانی جنگ ما همچون «دا»، «پایی كه جاماند»، «آن 23 نفر» و «خاك های نرم كوشك» را شاید بتوان از جمله پرفروش ترین كتاب های نمایشگاه بیروت برشمرد.
«حسین جونی» پدر شهید «محمد جونی» نخبه دانشگاهی لبنانی كه كتاب زندگی فرزند شهیدش با عنوان «منتصر» امسال در نمایشگاه عرضه و با استقبال گسترده ای روبرو شده است، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از اینكه سیره شهدا اكنون در نمایشگاه های كتاب با استقبال مردم روبرو می شود ابراز خرسندی كرد.
این پدر شهید گفت: در گذشته ما هر چه كتاب می دیدیم، قهرمانان آن خیالی یا بزرگنمایی شده بودند، اما اكنون در برابر كتاب هایی هستیم كه قهرمان آن حقیقی و واقعی هستند. امسال می بینیم كه زندگی تعدادی از شهدا در نمایشگاه، در قالب كتاب عرضه می شود، موضوعی كه نشان می دهد این شهدا در میان ما زندگی می كنند و برآمده از درون همین جامعه هستند.
حاج حسین جونی افزود: شاید بسیاری از نسل جوان از زندگی شهدا به خصوص آنهایی كه در دهه هشتاد و نود میلادی به شهادت رسیده اند، آگاه نباشند؛ اما اكنون با چاپ و انتشار داستان های این شهدا، آنها در كنار ما حضور دارند و جوانان ما بیشتر با آنها آشنا می شوند. چاپ و استقبال از این كتاب ها، تاكیدی بر امتداد خط و مسیر آزادگی و ایستادگی و مقاومت با قدرتی بیشتر است.
خاورم**٢٠٥٤