نظام آموزشی ایران، سترون و اشتیاق كش است

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، حجت الله ایوبی مدیر كل یونسكو در ایران، اولین سخنران مراسم بزرگداشت دكتر «محمدعلی موحد» مولوی شناس معاصر بود كه عصر امروز (سه شنبه) در دانشگاه تهران برگزار شد.
وی با بیان بخش‌هایی از مقالات شمس، خطاب به دكتر موحد، گفت: شما هم سخن شمس شده‌اید و از سخن او رمزگشایی كردید. وقتی ما می‌خواستیم برنامه را برگزار كنیم به ما گفتند كه باید بزرگداشت برای هانری دو فوشه كور باشد،سخن از او باشد، نه من، نباید كاری برای من انجام دهید.
وقتی پوستر برنامه را دو روز پیش دیدند گفتند: نباید اسمم را می‌آوردید، از من نباید تجلیل كنید باید از شمس تجلیل كنیم. من به كلام مصطفی ملكیان برمی‌گردم كه گفت محمدعلی موحد یك اثر هنری است، وقتی او را می‌بینید نمی‌پرسید اثرش چیست! وجودش خودش طربناك است.
ایوبی ادامه داد: دكتر موحد ما طرب حضور شما را حس می‌كنیم، همه اهل علم باید شما را ببینند و ما تلاش می‌كنیم كه این طرح را به نسل های آینده منتقل كنیم، همه مردم ایران همه نسل جوان باید از وجود شما بهره ببرند، ما سراپا نیازیم اما شما نیازی به ما ندارید.
دبیر كل یونسكو در ایران افزود: امروز از نظر علمی هم روز بزرگی است، شارل هانری دوفوشه كور، مقالات شمس را ترجمه كرده و امروز از این كتاب رونمایی می‌كنیم كتابی كه نام آن در جستجوی گوهر و به زبان فرانسه است. این كتاب زحمات دكتر موحد را در غرب به معرفی می‌كند و مفهوم حضور ایشان را به جهان می‌گوید چهره‌ای كه از ایران دیده می‌شود بعد از این كتاب زیباتر خواهد بود. در شرایطی كه وهابیان چهره ما ایرانیان را مخدوش كرده‌اند اما شانس و این اثر به شكل نگاه‌شان را تغییر می‌دهد و حرف تازه‌ای خواهد زد ما به تماشای خورشید آمده ایم امیدوارم كه حضورشان پابرجا باقی بماند.

در این مراسم همچنین پیام های استاندار آذربایجان شرقی موحد خوانده و دكتر مصطفی ملكیان پخش ویدئویی شد.

** استاد موحد: خود را به فتراك بزرگان بسته‌ام
محمدعلی موحد ضمن تشكر از بانیان و حاضران در برنامه، از نهادهای مختلف و به طور ویژه از یونسكو، دكتر ایوبی و دكتر جلالی سپاسگزاری كرد.
موحد به مقدمه تذكره الاولیا اشاره كرد و گفت: عطار در شرح حال خود می‌گوید من در تالیف این كتاب خواستم خود را به فتراك بزرگان ببندم، من نیز همین كار را كردم و خود را به فتراك بزرگان بستم و چه خوب كرده‌ام كه از اوج و منزلتی كه لیاقتش را نداشتم بهره‌مند شدم اگر اهل فرهنگ نظری سوی ما دارند، به خاطر فتراك بستن به شمس و مولاناست و من این مایه تعریف را به ریش نمی‌گیرم و امر بر من مشتبه نمی‌شود، فقط پیش خود شرمنده می‌شوم كه خود را بهتر از هر كس می‌شناسم و هیچ اگر سایه پذیرد، منم آن سایه هیچ.
موحد به حرف های ایوبی اشاره كرد و گفت: درباره مراسم با من صحبت شده بود اما حرفم این بود كه این برنامه برای ترجمه دو فوشه كور از مقالات شمس باشد و خودم آقای معصومی همدانی را پیشنهاد كردم كه سخنرانی كنند. وقتی از حقیقت آگاه شدم كه كار از كار گذشته بود بنابراین تن به قضا دادم، اشكالی هم ندارد حالا كه خداوند این طور خواسته و همایش بر دوش ما نشسته، بگذارید، چند كلمه هم حرف دلم را بزنم.

** نظام آموزشی ما اشتیاق كش است
وی افزود: این یونسكو، نهادی برای تعلیم و تربیت است، ما در روزنامه‌ها آن سالها خبر تاسیسش را خواندیم و می دانیم، وظیفه‌اش كمك به پیشرفت سواد آموزی و تربیت نسل جوان در كشورهای عضو سازمان ملل است.
موحد گفت: جدا از آن برخی از حاضران در جمع، بزرگان كشورند كه حل مسائل را برعهده دارند، از طرفی این دانشگاه اولین دانشگاه ایران است كه با رویكردی به سیستم روز جهان تاسیس شده است. در چنین جمعی باید بگویم كه نظام آموزشی ما از صدر تا ذیل از سطوح ابتدایی در دبیرستان تا مراكز آموزشی ادواری كه به تدریس در بخش های متفاوت مشغولند، همه آفت زده اند.
مردم از این نظام شكایت دارند كه سترون و ناكارآمد است كه شور شور و شوق جوانان را می كشد و شمع اشتیاق نوجوانان را خاموش می‌كند.
موحد ادامه داد: درباره سوالات طرح شده در مدارس مقالاتی نوشته‌ام و در روزنامه اطلاعات و مجله نگاه نو چاپ شد. عنوان مقاله من در روزنامه اطلاعات این بود استهزای دین است یا افسوس دانش، كه علم اگر این است بگذار و برو. این تنها حرف من نبود، حرف همه بود همه مردم با من همدل و همزبان بودند. این سیستم آموزشی تست محور پدر ما را درآورده است. یونسكو، برای این نیست كه فلان بازار مخروبه را ثبت كنیم و دلمان خوش باشد می خواهم بدانم آیا اصلا این نهاد جایی دارد كه بتواند سیستم آموزشی ما را تغییر دهد.

** آنهایی كه از این نظام آموزشی خلاص می شوند مریم میرزاخانی می شوند
بچه‌ها وقتی از این سیستم خلاص می‌شوند مریم میرزاخانی‌ها هستند و این موضوع بسیار مهم است.
موحد در بخش دیگر حرف‌هایش به دانشجویان و جوانان گفت: دو فوشه كور عنوان كتاب را در جستجوی گوهر گذاشته است. او این رو از خود شمس گرفته كه درباره بازرگانی كه همه سرمایه‌اش را خرج كرد كه دنبال گوهری بگردد، او می‌گوید آن بازرگان منم و گوهر مولاناست، جوانان باید توجه كنند كه طلب مهم است و‌ تفاوت انسان بعد از رنسانس و قبل از رنسانس تفاوت انفعال و فعالیت است، انسان بعد از رنسانس كنش‌گر است و این بسیار اهمیت دارد، ما باید به شمس و مولانا توجه كنیم در شمس و مولانا چه هست؟ مولانا را صوفی معمولی می‌شناسیم اما باید عمق اندیشه را دریابیم. اگر خدا بزرگ است باید تو هم بزرگ باشی و متابعت محمد این است كه اگر محمد به معراج رفت باید تو هم بروی. هیچ كجا توقف نكن و همیشه پیش برو. به هیچ چیز نباید قانع شد شمس و مولانا دشمن میان مایگی و ابتذال بودندذو اینگونه است كه شمس می‌گوید در این شهر قحط خورشید است. جوانان باید طالب باشند و این طلبیدن است كه راه نجات است.

** استاد موحد نیازی به ما و تجلیل ما ندارد
​احمد جلالی نماینده ایران در كمیته فرهنگی یونسكو گفت: در این سالن پژواك صدای بزرگانی پیچیده كه چون منی باید رخصت بطلبد تا سخن بگوید. برای استاد موحد سخت است كه این جا باشد و حرف های ما را بشنود چرا كه او نیازی به ما ندارد، این ماییم كه باید برای فرهنگمان ارزش قائل شویم و ایشان را ارج بنهیم تا نوجوان مشغول به حوادث روزگار را نجات بدهیم.
وی افزود: من می‌خواهم از زاویه مسئولیتی كه دارم به این موضوع بپردازم امیدوارم كه در مقر یونسكو از ایشان و از دو فوشه كور، تقدیر كنیم.
جلالی گفت: تبریز جای عجیبیست، نه فقط شمس تبریز، بسیار كسان پیش از شمس تبریزی آمدند و رفتند. شما باید زمینه این رشد و شناخت را ببینید. تبریز به عنوان یك پایگاه معنوی در فرهنگ و در تنوع فرهنگی این سرزمین اثر داشته است.
جلالی افزود: من دوست دارم درباره این صحبت كنم كه چه ارتباطی میان یونسكو و دكتر موحد وجود دارد.
وی در این باره گفت: كیست كه نداند ایشان با چه زحمتی مجموعه ای از مقالات شمس را در اختیار ما قرار دادند كه از حرف‌های ناهموار رهایی ببخشند. شاید این درست نباشد كه مولانا را صاحب حكمت بدانیم، این شمس است كه مخزن چنین حكمتی بوده. وجود محمدعلی موحد خود حادثه فرهنگی است، می‌گوید لطیفه‌ای بود كه من از خراسان به مرز تمدن یونان پرت شدم و كارم به شمس كشیده شد.
مسئله اینجاست كه این همه معانی بدیع كه در دسترس ما قرار گرفته از این لطیفه برخاسته است.
وی با بیان اینكه بسیاری از دانایان و مشتاقان ادب فارسی معتقدند كه لحن شمس در كتاب دكتر موحد رعایت شده است، گفت: روش موحد ما را به یاد روش مولانا در پرورش جسمی اندازه یك عبارت شمس در مثنوی شده ۶۰۰ بیت و این نكته بسیار مهم است برخی نوشین قلمند و برخی شیرین محضر و دكتر موحد هر دو را دارد زندگی و معلمی اش چون كلام شمس بی نفاق است.
جلالی درباره این كه چرا یونسكو باید برای موحد بزرگداشت بگیرد، گفت: ما در یكی قوانین اساسی یونسكو داریم كه جنگ در اندیشه اتفاق می افتد و اگر صلح بخواهد پایدار بماند، شرط سلامت اندیشه است.
وی در پایان گفت: همه كارهای دكتر موحد برای ایران است و از طرف ایران، برای همه بشریت است.

حسین ​معصومی همدانی گفت: دكتر موحد در دو دهه اخیر است كه بر عموم اهل قلم شناخته شده ایشان همیشه ترجیح داده اند در عضویت خود به كار خود مشغول باشند و شهرت را نافی دانش می دانستند. اما ترجمه های ایشان از عمق دانش ایشان صحبت می‌كنند ایشان در مقام حقوقدان از نفت ایران در جهان حمایت می كردند و سال‌ها در همین دانشگاه تهران حقوق درس می‌دادند.
وی افزود: كار اصلی دكتر موحد در حقوق نفت بود كه این موضوع ارتباط گسترده اجتماعی را ایجاب نمی‌كرد ایشان چشم اندازهایی را می‌دید كه از چشم همكارانش پنهان بود پرهیز از ورود به جدال ها، سبب شد كه چهره شان شناخته شده نباشد این رفتار كه از جریانات روز بود، باعث شد كه به كار تحقیق بپردازد زمانی كه ایشان در كتابخانه های جهان گذرانده را اگر در نظر بگیریم، تازه متوجه می شویم كه در بهره برداری از زندگی چقدر كوشا بوده‌اند.

** شمسی كه موحد معرفی می كند به هیچ وطنی تعلق ندارد
معصومی ادامه داد: دكتر موحد به بزرگداشت نیاز ندارد بزرگان چگونه زیستند و چگونه از زندگی بهره گرفتند همه آنها در مورد شخصیت ایشان صدق می كند. حضور فیزیكی دكتر موحد به صد كتابخانه می‌ارزد ایشان از كسانی هستند كه عامل ثبات و گردش كار فرهنگی در جهان هستند. شمسی كه او معرفی می كند حتی تبریزی و آذربایجانی نیست حتی ایرانی هم نیست مسعود جهانی است.
در این نشست ، محمدرضا شفیعی كدكنی، فتح الله مجتبایی، توفیق سبحانی ، محمدحسن طالبیان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نماینده مردم خوی در مجلس شورای اسلامی. نمایندگان یونسكو، حسن بلخاری رئیس انجمن مفاخر ایران و جمعی از استادان دانشگاه تهران حضور داشتند.
فراهنگ 9211 ** 1418