نفس های آخر نمدمالی در مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، در حالی نمدمالی به عنوان صنعت دستی در حال منسوخ شدن قرار دارد كه این رشته صنایع دستی به همراه 15 صنعت دیگر از جمله لاكتراشی و گلیم بافی در زمره صنایع بومی خاص مازندران محسوب می شود.
كارشناسان صنایع دستی بی توجهی به آموزش این صنعت دستی به جوانان، ناهمخوانی قیمت نهایی نمد با افزایش بی رویه مواد اولیه و دستمزد نمدمال، متناسب نبودن تولید نمد با ذائقه مصرف كنندگان و افزایش رو به رشد صنایع ماشینی را مهمترین علت به خط پایان رسیدن اكثر صنایع دستی مازندران از جمله نمدمالی می دانند.
*** تاریخچه نمدمالی
نمدمالی ابتدایی ترین شیوه های نساجی است كه گفته می شود ابتدا در آسیای میانه به وجود آمد. از دوره نوسنگی مردمی كه با پشم سروكار داشته اند نمد را می شناختند . اسناد و مدارك چینی 2300 پیش از میلاد درباره زره و سپر نمدی خبر می دهد.
درگورهای عصر مفرغ در آلمان نمدهایی پیدا شده كه تاریخ آن به 1400 پیش از میلاد می رسد. در گور سكاهای سده پنجم پیش از میلاد مسیح كه در قسمت های مستور از برف و یخ روسیه مركزی پیدا شده اشیای نمدی زیادی چون پرده، قالی، عرقچین جل اسب و پتو به دست آمده است.
*** نمد مالی در مازندران
در زبان محلی مردم منطقه نـَمـَد به نام لـَمِـه شناخته می شود و به استاد نمد مال به فردی كه نمد را می سازد لمسـو یا لمه سو گفته می شود. این هنر در سالهایی نه چندان دور هنری بسیار شناخته شده بوده است چرا كه نمناكی (رطوبت) زیاد در این منطقه و همچنین با توجه به شغل اصلی مردم منطقه كه دام پروری و كشاورزی بوده است، شرایط ایجاب می كرد كه برای حفاظت بدن از رطوبت و سرما و گرما از لَـمِـه (نمد) استفاده كنند.
امروزه با تغییر شرایط زندگی مردم و روی آوردن مردم به كارهایی غیر از دامپروری و عدم حمایت مسئولین، این هنر ارزشمند را در ورطه نابودی قرار داد به طوری كه در كل استان مازندران تعداد استادان نمدمال به انگشتان دست نمی رسد.
*** سختی كار
یكی از نمدمالان روستای 'كوا' در شرق مازندران نبود بازار فروش، سختی كار و آلودگی ناشی از پشم ( گردوخاك) ، نبود پوشش بیمه ای و بی میلی جوانان به كار نمدمالی را علت اصلی به فراموشی سپرده شدن نمدمالی در شرق مازندران به خصوص كوا روستای نمدی این خطه از شمال كشور بیان كرد.
حسین قربانی می گوید: شغل اصلی مردم روستای كوا دربخش یانه سر بهشهراز چند صد سال پیش نمدمالی بود به طوری كه آبا و اجدادشان تمام نیاز مردم به فرش و لم چغا( پالتو چوپان)، روستاهای منطقه را تامین می كردند.
وی گفت: درحال حاضراز حدود 50 تا 100 استاد نمدمال دو دهه گذشته فقط دواستاد نمدمال در شرق مازندران به این صنعت دستی فعالیت دارند و كم كم این صنعت به فراموشی سپرده می شود.
*** گله از عدم حمایت میراث فرهنگی
وی ازحمایت نشدن استادان نمدمال و ثبت نشدن این صنعت دستی در فهرست آثار ملی و جهانی نیز انتقاد كرد و این كار را ناشی از كم كاری دستگاه های متولی می داند.
قربانی می گوید: ما برای رونق صنعت نمد مالی نیازمند آموزش جوانان، پوشش بیمه ای و ایجاد نمایشگاه دایمی در مناطق گردشگری برای آشنایی مردم با این صنعت داریم.
هم اكنون قیمت نمد در شرق مازندران درابعاد یك دریك با نقوش متنوع حدود 600 هزار ریال است و با بزرگتر شدن ابعاد قیمت این صنعت دستی نیز افزایش خواهد یافت.
*** احیاء نمدمالی
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری مازندران با تایید درحال منسوخ شدن نمدمالی دراین خطه شمال كشور گفت: سازمان متبوعش درسال های اخیر با كمك هنرمندان نمدمالی با به كارگیری روش های نوین به خصوص مواد اولیه ( پشم مرینوس) تنوع در تولید مطابق با ذائقه مشتریان و حضوردر نمایشگاههای ملی و بین المللی این صنعت دستباف را تا حدودی از منسوخ شدن نجات داد.
حسین ایزدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در شرایط فعلی هنرمندان صنایع دستی باید تولیداتشان متناسب با درخواست مشتریان باشد و در نمدمالی به كارگیری مواد اولیه پشم مرینوس به جای پشم گوسفند محلی تولید با ظرافت بیشتری انجام می شود و حتی برای صادرات نیز درخواست وجود دارد.
وی دریافت مهر اصالت یونسكو از سوی یكی از هنرمندان نمد مال غرب مازندران از دیگر كاركرد میراث فرهنگی برای ثبت این صنعت دستی بومی منطقه دانست و ابراز امیدواری كرد تا با تغییر شیوه تولید و مواد اولیه هنرمندان نمدمال شرق ( كوا) هم موفق به دریافت این مهر اصالت شوند تا بیشتر مورد حمایت قرار گیرند.
در مازندران 52 صنعت دستی تولید می شود كه 16 صنعت دستی از جمله نمد مالی از صنایع بومی این خطه شمال كشور محسوب می شود.
اگرچه دربرخی روستاهای شهرستان های سوادكوه وحتی بند پی بابل به صورت پراكنده نمدمالی وجود دارد ولی روستاهای كوا ، نیچكوه و جواهرده از روستاهای نمدی مشهور مازندران هستند.
6982/1899