فیروزه تراشان و مشكل تامین سنگ خام

عبدالصمد رحیمی مقدم به خبرنگار ایرنا گفت: اگر شرایط به همین منوال ادامه پیدا كند و دولت واردات سنگ های خام تزئینی از جمله فیروزه را آزاد نكند، كارگاه های فیروزه تراشی تعطیل می شوند.
وی افزود: معدن فیروزه نیشابور جوابگوی نیاز فیروزه تراشان نیست، بیش از دو سال است كه این معدن هیچ سنگ خام به فیروزه تراشان مشهد واگذار نكرده و به ناچار فیروزه تراشان سنگ خام را از خارج كشور تامین كرده اند.
وی اظهار داشت: مدتی بود كه فیروزه تراشان سنگ های خام تراش یا نیمه تراش داده شده مربوط به فیروزه، عقیق و سنگ های تزئینی دیگر را از كشورهایی مانند آمریكا، مصر، چین، مكزیك و شیلی وارد كرده و زیورآلات می ساختند و آنها را به دیگر كشورها نیز صادر می كردند.
رحیمی مقدم گفت: واردات سنگ خام نیز از كشورهای دیگر با دشواری انجام شد، زیرا خروج ارز از آن كشورها ممنوع بود و به ناچار واردكنندگان تهاتر كالا می كردند، به این معنا كه در ازای دریافت سنگ عقیق خام، فیروزه خام، عقیق نیمه تراش و كالای داخلی به آنها می دادند.
وی افزود: از زمان تغییرات نرخ ارز و گروه بندی واردات مواد اولیه از سوی دولت، واردات سنگ های خام تزئینی مانند فیروزه و عقیق ممنوع شد و این امر بازار فیروزه تراشان را كساد كرد.
وی با اشاره به ممنوعیت واردات سنگ های تزئینی اظهار داشت: سنگ های تزئینی موجود در استان كه شامل عقیق سفید و فیروزه است، كفاف نیاز فیروزه تراشان را نمی دهد، پیشتر فیروزه تراشان در قبال واردات سنگ خام می توانستند زیورآلات ساخته شده را صادر كنند، با ممنوعیت واردات سنگ، دیگر صادراتی نیز وجود نخواهد داشت.
رحیمی مقدم با بیان اینكه 250 نوع سنگ تزئینی وجود دارد گفت: الكتروموتور ماشین آلات فیروزه تراشان 1200 تا 1800 دور دارد و هر سنگی را می تواند تراش دهد لذا اگر سنگ خام تامین شود، كارگاه های فیروزه تراشی همیشه دایر خواهند بود.
وی افزود: در صورتی كه قیمت سنگ خام تزئینی افزایش یابد و ممنوعیت واردات سنگ ادامه داشته باشد، قاچاق این نوع ماده معدنی مزیت دار می شود و این نوع سنگ به داخل كشور قاچاق خواهد شد.
وی با اشاره به فعالیت هزار كارگاه فیروزه تراشی در مشهد و نیشابور اظهار داشت: كارگاه ها تا زمانی كه سنگ خام در اختیار داشته باشند، فعال خواهند بود در غیر این صورت هم كارگاه ها تعطیل و هم كارگران بیكار می شوند.

* معدن فیروزه نیشابور در اختیار شركت تعاونی است
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: قدیمی ترین معدن فعال فیروزه جهان كه مرغوب ترین فیروزه دنیا را در اختیار دارد، در 53 كیلومتری شمال غرب نیشابور و در چهار كیلومتری شمال غرب روستای معدن (معدن علیا و معدن سفلی) واقع است و فیروزه تراشان سنگ مورد نیاز خود را از این معدن تامین می كنند.
رضا شجاعی افزود: این معدن از سال 1383 به یك شركت تعاونی واگذار شده است كه سنگ های خام استخراج شده را از طریق مزایده می فروشد.
وی اظهار داشت: هیچ سهمیه خاصی از معدن فیروزه برای فیروزه تراشان مشهد در نظر گرفته نشده و در صورتی كه فیروزه تراشان در مزایده شركت و برنده شوند، می توانند سنگ فیروزه مورد نیاز خود را تامین كنند.
وی گفت: هر سال شركت تعاونی معدن فیروزه سه یا چهار مرتبه مزایده برای فروش برگزار می كند و فیروزه تراشان فرصت كافی برای تامین فیروزه خود را دارند.

* ممنوعیت واردات سنگ تزئینی به دلیل وجود آن در كشور
معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در باره علت ممنوعیت واردات سنگ های تزئینی به كشور گفت: از زمانی كه مسائل ارزی و نوسان قیمت ارز در كشور پیش آمد، وزارت صنعت واردات را در قالب چهار گروه اولویت بندی كرد.
علی غفوری مقدم افزود: اولویت اختصاص ارز و واردات كالا به مواد اولیه و ماشین آلات ضروری بخش تولید اختصاص یافت و مواد یا كالاهایی كه ظرفیت تولید و تامین آن در كشور وجود داشت، در گروه چهارم كالایی قرار گرفت و واردات آن ممنوع شد.
وی اظهار داشت: سنگ های تزئینی از مواد اولیه ای است كه به میزان مورد نیاز در كشور وجود دارد، حتی اگر خراسان رضوی سنگ تزئینی مورد نیاز سنگ تراشان یا فیروزه تراشان را نداشته باشد، آنان می توانند مواد مورد نیاز خود را از استان های دیگر تامین كنند.
وی گفت: خراسان رضوی معدن طلا و فیروزه دارد و استان های دیگر معادن سنگ های تزئینی مانند عقیق در رنگ های مختلف دارند.
غفوری مقدم افزود: با این حال اگر دولت در بازنگری اولویت بندی كالاهای وارداتی به این نتیجه برسد كه واردات برخی اقلام ضرورت دارد، اصلاحاتی را در گروه بندی های كالایی برای واردات انجام خواهد داد.
وی اظهار داشت: اگر در بررسی ها مشخص شد كه استخراج سنگ های تزئینی از معادن كشور كفاف نیاز كارگاه های تولیدی را نمی دهد، امكان بررسی و اصلاح در گروه بندی های واردات مواد اولیه وجود دارد.
به گزارش ایرنا، در سال 1395 مشهد به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از سوی شورای جهانی صنایع دستی انتخاب شد.
از میان 40 نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی مصرفی در خراسان رضوی 15 نوع پرمصرف ترین سنگها هستند كه در این میان عقیق و فیروزه از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است.
فعالیت 16 هزار هنرمند در زمینه تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در 482 واحد كارگاهی دارای مجوز، بدون در نظر گرفتن صدها كارگاه و هنرمندی كه بدون مجوز مشغول فعالیت هستند، ظرفیت غنی از هنرمندان این خطه است.
7489/6053