گردشگري غذا، «سفير فرهنگي»

به گزارش ايرنا، سفره ايراني از سال هاي دور تا امروز نماد بركت و سادگي بوده و به عنوان يك گنجينه كم نظير تاكنون مغفول مانده است كه در صورت ترويج و احياي هدفمند مي تواند در توسعه اقتصادي و صنعت گردشگري كشور و هر استاني تاثيرگذار باشد.
صاحبنظران عادات غذايي را به عنوان كليتي پيچيده از فعاليت هاي آشپزي، تمايل ها و تنفرها، آگاهي جمعي، اعتقادات، تابوها، موهومات وابسته با توليد، تهيه و مصرف غذا و در يك كلام يك مفهوم فرهنگي بزرگ مي نگرند.
آنان غذا را در مواجهه و ارتباط با بسياري از مفاهيم فرهنگي ديگر مورد مطالعه قرار مي دهند و آن را به عنوان يك فعاليت معني دار بر روابط اجتماعي تاثيرگذار تعريف مي كنند.
اهميت غذا وقتي دوچندان مي شود كه بدانيم ويل دورانت در كتاب تاريخ تمدن خود مي نويسد: مساله خوراك انسان و تهيه آن بنيان تمدن را تشكيل مي دهد، كليساي جامع و معبد، موزه ي هنر و تالار موسيقي، كتابخانه و دانشگاه، همه روكار بناي تمدن هستند ، و بايد چشم داشت و در پشت ظاهر 'مطبخ 'را ديد.
بر اساس گزارش سازمان جهاني گردشگري، دليل اصلي اينكه گردشگران تصميم به سفر و ديدار از مقاصد فرهنگي مي‌گرفتند، ابتدا انگيزه ‌هاي فرهنگي است، سپس طبيعت به عنوان عامل دوم قلمداد شده و غذا در جايگاه سوم واقع شده است، هرچند گردشگري غذايي نسبت به دو عامل ديگر اهميت كمتري دارد اما از جمله عناوين و سرفصل هاي نوين در عرصه گردشگري جهان شناخته مي شود كه بازاري با گردش مالي بسيار بالا دارد.
محققان مي گويند سهم غذا در صنعت گردشگري حدود 15 درصد است و هر گردشگر در زمان حضور خود در كشور مقصد نزديك به 150 تا 200 دلار صرف خريد غذا مي كند.
كارشناسان گردشگري معتقدند توريسم غذا تجسمي از ارزش‌هاي سنتي به شمار مي‌رود كه در توسعه گردشگري مدرن و امروزي متبلور شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
به گفته آنان توريسم غذا مبين فرصتي است كه گردشگري را احيا كرده و آن را متنوع مي‌كند، علاوه ‌بر اين، موجب توسعه اقتصادي محلي و بومي شده و به اشتغالزايي منجر مي‌شوند.
به همين دليل، توريسم غذايي مي‌ تواند در برندسازي و افزايش تقاضا براي مقاصد گردشگري نقش داشته باشد و در كنار آن سنت‌ هاي محلي و تنوع جوامع را حفظ كند.
افزون بر اين، براي مناطق مختلف اعتبار و پاداش‌ هاي ديگري به همراه مي‌آورد، علاوه‌ بر اين بايد دانست كه توريسم غذايي پديده‌اي نيست كه تنها به سنت‌ هاي گذشته تعلق داشته باشد، بلكه از آينده نيز تاثيرپذير است.
در سال هاي اخير در كشور گردشگري غذايي همچون گردشگري مذهبي، فرهنگي،طبيعي به عنوان يكي از راه هاي جذب گردشگر شناخته شده است.
ايران با 2 هزار و 500 نوع غذاي سنتي يكي از غني ترين سفره هاي جهان را در اختيار دارد، شيوه طبخ غذاي ايران بعد از سبك پخت غذاي چيني و رومي سومين سبك شناخته شده در جهان است، ايران به دليل شيوه هاي پخت و تهيه غذا با رعايت اصول اسلامي، شايسته سهمي جدي و قابل توجه در بازار غذاي حلال و البته جذب گردشگران غذايي و علاقه مند به تجربه غذاهاي جديد است.
تنوع غذايي بسيار فراوان در ايران كه برگرفته از ويژگي هاي طبيعي، آب و هوايي و فرهنگي هر منطقه است، ظرفيت بسياري براي جذب گردشگر غذايي ايجاد كرده است.
برگزاري جشنواره هاي غذايي و برپايي تورهاي غذا براي آموزش پخت غذاهاي محلي و افزايش گردشگراني كه به دنبال تنوع غذايي در محيط هاي سنتي هستند، به ايجاد گردشگري غذايي منجر شده كه توسعه و گسترش آن در ساليان اخير به شدت مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته معاون توسعه مديريت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در 9 ماه گذشته با وجود شرايط تحريم، 6 ميليون گردشگر خارجي وارد كشور شده اند.
به گزارش ايرنا، اين به آن معناست كه توسعه شاخه هاي مختلف گردشگري داراي چشم انداز روشني براي كاهش ايران هراسي است، در اين ميان جذب گردشگر غذايي گريزگاه قابل اطميناني براي صدور مهمان نوازي و هنرمندي مردمان ايران زمين به سرتاسر جهان خواهد بود.
شايد به همين دليل، گردشگري غذايي در سطح ملي و فرا ملي سال ها به يكي از دغدغه‌ هاي اصلي مسوولان كشور در هر دو بخش دولتي و خصوصي تبديل شده است.
با اين وجود برآيندها و مطالعات كارشناسان نشان مي دهد نه‌ تنها در صنعت غذاي ملي به عنوان يكي از عوامل مهم جذب نتوانسته‌ايم از ظرفيت ‌هاي لازم بهره اي ببريم بلكه در بخش عرضه غذاهاي بين‌المللي نيز تاكنون كارنامه موفقي نداشته‌ايم.
بر اساس يافته هاي محققان در يك دهه گذشته و حتي پيشتر از آن شاهد افزايش چشمگير فعاليت رستوران ‌هاي ملل همچون رستوران ‌هاي چيني، ژاپني، تركيه‌اي، تايلندي، لبناني، هندي و ساير كشورها در كشورمان بوده‌ايم.
موازي با گسترش مكان هاي توزيع غذاهاي خارجي حقيقتي كه به وفور ديده مي شود گسترش سريع رستوران ها و فست فودي(غذاهاي آماده) فروشي هايي است كه منوي غذايي آن ها محدود به چند نوع غذاي تكراري است كه اثري از طعم هاي اصيل خاطره انگيز در آن يافت نمي شود.
هزاران نوع غذاي محلي در جاي جاي ايران وجود دارد كه تعداد انگشت شماري از آنها به صورت محدود در رستوران ها يا خانه ها سرو مي شود.
اكنون جايگاه غذاهاي سنتي و راز نهفته آن يعني تجارت سودآور، در سايه غفلت و كم توجهي رو به افول است به طوري كه به گفته مسوولان تعداد پيتزا فروشي هاي تهران از پيتزا فروشي هاي ايتاليا بيشتر است.
همزمان با توسعه اقامتگاه هاي بومگردي در كشور، اقبال گردشگران داخلي و خارجي به تناول غذاهاي بومي محلي در اين مكان ها بيشتر شد و بتدريج خاستگاه مصرف غذاهاي ارگانيك روستايي و دستپخت هاي سنتي در بين گردشگران پديد آمد اما همچنان شاهد آن هستيم كه فرصت هاي پنهان گردشگري غذايي ناديده گرفته مي شود، اين در حالي است كه با يك تخمين ساده مي توان دريافت چه بستر مهم و فراخي براي اشتغالزايي، صدور فرهنگ و كسب درآمد در اين بخش فراهم است.
به گفته مسوولان اقامتگاه هاي بوم گردي از عدد 20 در دولت قبل به چهار هزار و 600 اقامتگاه در دولت يازدهم رسيد.
به باور كارشناسان امر در كشورهاي مطرح گردشگري علت بازگشت 86 درصدگردشگران به مكاني كه از قبل آن را ديده بودند، تجربه تناول غذاي خوب و خاطره انگيز بوده است.

*ايران، مطبخ خانه اي به بلنداي تاريخ
به گفته راهنمايان گردشگري ايران جزو مكتب غذاهاي آرام پز(اسلوفود) در برابر غذاهايي با پخت سريع (فست فود) است و در فرهنگ ايراني هرقدر فرايند پخت غذا طولاني تر باشد مانند هليم (در فرهنگ غذايي ايران و لغت نامه هاي معتبر نام درست هليم است نه حليم)، آبگوشت و قرمه سبزي آن غذا ارزش غذايي و فرهنگي بالاتري دارد.
كشور ايران با جاذبه هاي فرهنگي خود داراي تنوع غذايي بسياري است، از گاتخ شورباسي(آبگوشت ماست)و قورت شورباسي(آبگوشت كشك) در آذربايجان غربي تا كوفته تبريزي، اوماج آشي (آش اوماج ) اوماج حالواسي (حلواي اوماج)،قويماق و قايقاناق در آذربايجان شرقي نمود هنر كدبانوگري زنان ايران بوده است.
مهم ترين غذاهاي بومي استان قم، سوهان، آش و آبگوشت است، استان كرمان،با خورشت كنگر كدو، قيمه، به آلو، حليم بادمجان و شيريني هاي كلمپه، كماج، حاجي بادام، نان چرخي، پفك و برشتوك، زيره، قاووت و پسته ميزبان گردشگران بسياري است.
از آش ميوه، خورشت غوره بادمجان، آبگوشت كلم و آبگوشت سيب سيرغوره همدان تا كوفته هلو، رب پلوشيرازي، آش انار، قنبرپلو، كلم پلوي شيرازي، دو پيازه و فالوده، شكرپنير، بادام سوخته ، مسقطي و انواع عرقيات معطر شيراز انتخاب هايي نامحدود را از زمان هاي دور به ارمغان آورده است.
در خراسان رضوي، شيشليك شانديزش و درخراسان جنوبي، آش شلغم ، خورشت ريواس و بلغور پلو به همراه نان سمنو و نان زردي طعم تاريخ را به رخ مدرنيزه مي كشاند.
در مازندران فسنجان با گوشت مرغابي، بوراني كدو حلوايي و بوراني بادمجان كبابي، ماست دلالي و نازخاتون كه تركيبي از بادمجان كبابي و سبزي معطر و آب غوره است، مزه هاي بي بديل را جاودانه مي كند.
كباب ترش گيلاني، شيش انداز، باقلاقاتوق، ميرزاقاسمي و كوكوي خاويار ماهي از غذاهاي معروف گيلاني است، زيتون پرورده همراه هميشگي طعم ها در شمال كشور است، حلواي درونگ، كلوچه و مرباي ازگيل هم از شيريني جات اين استان است.
استان سمنان با غذاهايي مثل ته چين و چرتمه پلو، چهارمحال و بختياري با كباب بختياري ،كاچي و انواع لبنيات تنوع غذايي ايران زمين را دوچندان كرده اند.
خورشت خلال بادام، دنده كباب، سيب پلو و كوكوي پاغازه استان كرمانشاه به همراه نان برنجي، روغن كرمانشاهي و كاك هم خوراكي هاي مقوي ايران زمين است.
استان اردبيل با آش دوغ اش، پلو قيسي عسل سبلان و كردستان با بريان كباب يا كباب تركي در سفره كهن ايرانيان مي درخشند، كنگرماست و كلانه كه تركيبي از نان محلي و پيازچه و كره محلي نيز از جمله غذاهاي استان كردستان است.
سمبوسه و فلافل ها،قليه ماهي، پلو شوشتري، ماهي صبور و حريسه نيز از غذاهاي معروف خوزستاني هاست.

تبليغ، زيربناي رونق گردشگري غذايي
مدرس دانشگاه در گفت و گو با ايرنا با بيان اهميت تبليغ در توسعه گردشگري غذايي خاطرنشان كرد: توريسم غذايي در ايران ناشناخته است كه با بهره گيري از تبليغ مناسب مي توان اين نوع گردشگري را در كنار گردشگري طبيعي، فرهنگي و تاريخي در كشور توسعه بخشيد.
ناصر امينيان تصريح كرد: سفره ايراني به علت تنوع و تكثر اقوام و فرهنگ هاي مختلف، داراي ظرفيت خوبي براي رونق گردشگري در ايام مختلف سال است.
به گفته وي گردشگري غذايي يكي از شاخه هاي گردشگري سلامت است و سفره ايراني به علت دارا بودن انواع پلو ها، چلو ها، آش ها، كتلت ها و خوراك ها، با آداب خاص پذيرايي كه در آن رعايت مي شود، مي تواند به عنوان عنصر جذابي براي جهانگردان مصرف گرايي كه با غذاهاي آماده (فست فود) دچار يكنواختي شده اند و به دنبال به دست آوردن غذاهاي طبيعي و نو در جيره غذايي روزمره سفر مي كنند، نقش ايفا كند.
اين كارشناس گردشگري خاطرنشان كرد: برپايي نمايشگاه هاي صنايع غذايي و تبليغات به روز و به موقع، ايجاد دفاتر دائمي در كشورهاي هدف و ارايه سي دي، بروشور و فيلم براي معرفي غذاهاي ايراني از مهمترين راهكارهاي جذب گردشگري غذايي در ايران محسوب مي شود.
امينيان ادامه داد : گنجاندن برنامه غذايي در تورهاي ورودي توسط آژانس هاي مسافرتي و تعيين تاريخ هاي مشخص در فصول بهار و پاييز(فصل سفر ايران) براي برگزاري همايش هاي تورهاي غذايي از ديگر راهكارهاي لازم براي جذب گردشگر غذايي هستند.

*ضرورت آگاهي بخشي فوايد بي شمار غذاهاي سنتي
به گفته كارشناسان سلامت غذاهاي سنتي از نظر ارزش غذايي، در دسترس بودن مواد اوليه، تازگي و نداشتن مواد نگهدارنده شيميايي از بهترين مواد غذايي در نقاط مختلف كشور محسوب مي شود و نقش مهمي در افزايش ارتباط نسل ها و حفظ هويت فرهنگي ايفا مي كند.
يك كارشناس تغذيه در اين خصوص به ايرنا گفت: آگاه كردن مردم از فوايد غذاهاي سنتي و تاثير آنها بر كنترل وزن مي تواند باعث بازگشت اين دسته از مواد به سفره ي خانواده ها و بطن جامعه گردد.
مائده رحيم پور افزود: غذاهاي سنتي از نظر ميزان روغن و نمك قابل كنترل بوده و سالم تر است اما غذاهاي آماده با برخورداري از روغن، چربي و نمك زياد، حدود پنج تا هفت برابر غذاهاي سنتي انرژي دارد كه عامل ابتلا به اضافه وزن و چاقي و بسياري از بيماري هاي ديگر از جمله بيماري هاي قلبي و عروقي به شمار مي رود.
وي با تاكيد بر اينكه غذاهاي سنتي برخلاف غذاهاي صنعتي حاوي هيچ گونه نگه دارنده اي نيست، اضافه كرد: حرارت پخت غذاهاي سنتي قابل كنترل است و ويتامين هاي آن كمتر از دست مي رود.
وي خاطرنشان كرد: غذاهاي سنتي حاوي گروه هاي اصلي غذايي و ارزش تغذيه اي بالا بوده و به دليل استفاده از سبزيجات و ميوه ها و دانه هاي مغذي داراي مقدار كافي فيبر و ويتامين است.

*سايه يكسان سازي بر فرهنگ استفاده از غذاي ايراني
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان در گفت و گو با ايرنا با بيان اينكه در شكل گيري سفره ايراني يك فرهنگ بسيار غني وجود دارد، افزود: به دليل وجود تنوع اقليمي، آب و هوايي، فرهنگي و اجتماعي در كشور، فهرست غذاهاي ايراني يك گنجينه مهم فرهنگي به شمار مي آيد كه فرهنگ و غذا را در اين فهرست جمع مي كند.
وي اظهارداشت: در روستاها و شهرستان هاي مختلف استان و كشور، فرهنگ استفاده از غذاي ايراني حفظ شده و در صورتي كه به اين فرهنگ توجه كافي نشود با موج جديد يكسان سازي كه در جهان بوجود آمده از بين خواهد رفت.
اله ياري با بيان اينكه مهمان نوازي يكي از ويژگي هاي مهم سفره ايراني است افزود: اين ويژگي بايد با پشتوانه هاي فرهنگي در صنعت گردشگري كشور تقويت شود.
مديركل ميراث فرهنگي استان افزود: در استان اصفهان بطور عمده ظرفيت هاي فرهنگي و تاريخي موجب جذب گردشگران شده است.
وي يادآور شد: در انواع مختلف گردشگري مي توان از ظرفيت ها استفاده كرد كه از آن جمله مي توان به توسعه بومگردي و ظرفيت هاي روستايي و همچنين گردشگري سلامت اشاره كرد و اين در حالي است كه سفره ايراني كمتر مورد توجه قرار گرفته است.
اله ياري با بيان اينكه ميراث ناملموس فرهنگ و غذاها مي تواند به جاذبه گردشگري محسوب شود،گفت: با غذاي ايراني مي توان دورترين نقاط را هم به گردشگران جهان معرفي كرد.

** غذاهاي سنتي در فهرست غذاهاي رستورانها نيست
اله ياري با بيان اينكه بريان، خورشت ماست و حليم بادمجان در جشنواره هاي غذايي به عنوان برترين غذا هاي اصفهان معرفي شدند، افزود: نبود غذاهاي سنتي ايراني در فهرست غذايي رستوران ها و مراكز اقامتي مهمترين مشكل توسعه گردشگري غذايي است.
مديركل ميراث فرهنگي استان اصفهان افزود: فهرست كاملي از غذاهاي ايراني در رستوران ها وجود ندارد و حتي در طول سال هاي قبل به غذا به عنوان عامل جذب گردشگر، كمتر فكر شده است لذا بايد توجه ويژه اي به اين مقوله داشته باشيم.
اله ياري سفره و غذاي اصيل ايراني را به عنوان يكي از جاذبه هاي گردشگري و فرهنگي ياد كرد و افزود: غذاهاي ايراني بويژه در اصفهان مي تواند مانند صنايع دستي آوازه جهاني پيدا كند.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان گفت: گردشگري از مهمترين صنايع براي توسعه پايدار است و اصفهان از قابليت هاي فراواني در اين عرصه برخوردار است.
وي معرفي غذاهاي هر منطقه، شهر يا روستا را فرصتي بي نظير براي ديگر جاذبه هاي گردشگري آن خطه دانست.
اله ياري ادامه داد: قصد داريم نان كمشچه و پولك و نبات اصفهان را به ثبت ملي برسانيم.
كمشچه، شهري است در بخش بُرخوار شهرستان برخوار و ميمه استان اصفهان كه در 15 كيلومتري شمال اصفهان واقع است.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان به برگزاري اولين جشنواره ملي كباب در گلپايگان اشاره كرد و افزود: پرونده ثبت كباب گلپايگان براي ثبت در فهرست ناملموس آثار ملي ايران در دست انجام است و بزودي شاهد ثبت اين اثر ارزشمند خواهيم بود.
تاريخ پخت كباب كوبيده سنتي گلپايگان به بيش از 2 قرن مي رسد و داراي شهرت و معروفيت خاص و منحصر به فردي در كشور است.

** افزايش ورود گردشگران اولويت برنامه ششم توسعه
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان در ادامه گفت: آمار بازديد گردشگران خارجي از جاذبه هاي تاريخي و طبيعي اين استان در سال جاري به نسبت سال گذشته 10 درصد افزايش را نشان مي دهد.
اللهياري بيان كرد: نزديك به 400 هزار گردشگر خارجي از ابتداي سال جاري تا ماه آذر از جاذبه هاي تاريخي و طبيعي استان ديدن كردند كه بيشتر از كشور‌هاي اروپايي مانند فرانسه، آلمان، ايتاليا و اسپانيا بودند.
وي بيشتر آنها را گردشگر فرهنگي و طبيعت گرد ذكر و اضافه كرد : برنامه ريزي جهت افزايش ورود گردشگر خارجي به كشور از اولويت هاي برنامه ششم توسعه است.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان اضافه كرد: ظرفيت ها در اين زمينه از ابتداي روي كار آمدن دولت تدبير و اميد تاكنون سه برابر افزايش يافته كه براي توجيه اين همه سرمايه گذاري نيازمند حضور قدرتمند در بخش گردشگري خارجي هستيم.
وي با اشاره به ورود نزديك به چهار ميليون نفر مسافر داخلي و گردشگر خارجي از ابتداي سال جاري تا اكنون به اصفهان تصريح كرد: هدفگذاري جديد در سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري حضور جدي تر در بازار كشـورهاي آسياي مـركزي، خـاورميــانــه، قفقاز و شرق آسياست.
به گفته وي استان اصفهان با بيش از 300 اقامتگاه بومگردي فعال، رتبه نخست اين بخش را در كشور به خود اختصاص داده و كه توسعه اين مهم همچنان در منـاطــق روسـتـايـي پيگيري مي شود.
اله ياري همچنين ظرفيت اسكان مسافر در استان اصفهان را 28 هزار تخت عنوان كرد و از افزايش اين آمار تا پايان سال جاري به 30 هزار تخت با بهره برداري از طرح هاي جديد خبر داد.

** اصفهان، جورچيني ازدستپخت هاي خاطره انگيز
اصفهان اين مهد كهن در كنار برخورداري از جاذبه هاي تاريخي وفرهنگي، جورچيني شگفت آميز از طعم ها، رنگ ها و رايحه غذاهايي است كه هر يك در بردارنده رمز و راز زندگي گذشتگان است.
بسياري از غذاها در اين استان خاص اصفهان بوده و در هيچ كجاي كشور يافت نمي‌شود و حتي برخي نيز از اصفهان به ديگر استانهاي كشور راه يافته است.
در اين ميان، برياني از معروف ‌ترين غذاهاي اصفهان است كه شايد شهرت جهاني دارد؛ همچنين خورشت ماست، تاس كباب، ماش و قمري، حليم بادمجان، كشك و بادمجان، شله برياني زيره، قيمه ريزه، كوفته باقالي، يخمه (يخني) تُرُش، كله جوش، گوشت و لوبيا، گوشت و عدس، اشكنه و غيره از معروف‌ ترين غذاهاي ناب شهر اصفهان هستند.
در كنار اين تنوع غذايي سنتي در استان، فهرست بلندي از انواع دست پخت هاي سنتي و بومي در شهرها و روستاهاي اصفهان به چشم مي آيد.
گوشت و لوبياي آران و بيدگل به دليل نوع طبخ متفاوت با اصفهان و به ويژه به علت اينكه غذاي نذري هيئت‌ها در ايام سوگواري ماه محرم و صفر است در كشور شهرت خاصي دارد، گوشت گوسفند ماده، لوبيا سفيد، آب، پياز، زردچوبه و نمك تركيبات اصلي اين غذا هستند،شهرت ديگر اين غذا به خاصيت آن است.
به نظر مي‌رسد در قديم كه آب آران و بيدگل به علت املاح زيادش منجر به سنگ كليه در افراد مي شده و مردم اين شهر براي پيشگيري از سنگ كليه اين غذا را طبخ و مصرف مي‌ك رده‌اند.
آبگوشت لوبيا سفيد، خورشت نخودآله، يتيمچه، چلو ديزي، جوجويي تاس كباب، شفته سماق، خورش كدو ترش، قيمه ريزه و كته معطر از معروف‌ترين غذاهاي محلي كاشان است.
كباب سنتي در كنار آش ترخيه، آش رشته گندي، حليم بادمجان، آبگوشت، كوفته، دلمه و شله زرد نيز از غذاهاي خوش طعم گاپايگان اصفهان است.
پلوشيره، كوفته چي، آش جو، حليم، دلمه، كشك و بادمجان، انواع كوفته و انواع آش از مهم‌ترين غذاهاي محلي شهرضا است.
غذاهاي بومي نايين مانند آش جو، آش گندم و نيز توليدات محلي چون نان محلي و ماست چكيده (ماستينه) شهرت خاصي دارد.در اين خطه مردم به طريقي خاص نان را در تنور خشك مي‌كنند كه اين نان به مدت طولاني قابل استفاده و از طعم دل انگيز خاصي برخوردار است.در مناطق كوهستاني اطراف نايين با تخمير شير گوسفند و بز ماده‌اي مغذي به نام «كُمه» در پوست دباغي شده بز تهيه مي‌شود كه طعم اين ماده شبيه برخي از پنيرهاي فرانسوي با تندي خاص است.
آش محلي جو، قليه ماهي، كشك بادمجان، كوفته، شامي، كشك‌با و كاچي از جمله غذاهاي محلي شهرستان نطنز است.
آش رشته، آش كارده، آش دوغ، انواع خورشت، سالاد و نان يوخه تركي از غذاهاي محلي خطه سميرم است.
از جمله غذاهاي محلي معروف خوانسار، خورش هويج، كاله جوش، گُندي، تُفتال جوش، شله سبز، آبگوشت كشك، آش آلو، قيمه نساء، پِتِل پلو و آش لعابي است.
پارنج، انواع نان محلي، آش، شوربا، برشتوك، كالجوش، خاچاپوري، پتله پلو و انواع دمنوش هاي آرامبخش نيزاز غذاهاي بومي شهرستان هاي غرب استان اصفهان( فريدن، فريدونشهر، چادگان و بوئين مياندشت) است.

**گردشگري غذايي درون استاني، بازارچه اي جهاني كه تعطيل است
به گزارش ايرنا، وجود تنوع بي نظير غذايي در اصفهان، اين استان را به بازارچه اي جهاني و غني از بازده اقتصادي تبديل كرده كه تاكنون خاموش و تعطيل مانده است.
اين در حالي است كه كارشناسان معتقدند همزمان با توسعه گردشگري درون استاني، مي توان تبادلي عظيم از غذاهاي بومي شهرها و روستاهاي اصفهان ايجاد كرد كه در قالب آن هر نقطه از اصفهان بتواند غذاها، نوشيدني ها، دسرها و شيريني هاي مختص به خود را به ساير نقاط استان معرفي و صادر كند.
يك كارشناس مطالعات گردشگري در اين خصوص با بيان اينكه اين موضوع برند سازي غذاهاي هر منطقه را به دنبال خواهد داشت، به ايرنا گفت: چرخش سود و بازده اقتصادي يكي ديگر از پيامدهاي گردشگري غذايي به صورت درون استاني است، چرا كه گردشگران دامنه وسيع تري از انتخاب هاي غذايي را پيش رو خواهند داشت.
ويدا قرباني افزود: همين موضوع در سطوح بالاتر مي تواند به گردشگري غذايي بين استاني تبديل شود تا اينكه سرانجام شبكه اي ملي از مطبخ هاي سنتي و بومي ايران زمين شكل بگيرد.
وي اضافه كرد: در آن زمان اين شبكه قادر خواهد بود علاوه بر جذب ذائقه مردم كشورمان براي بازگشت به طعم هاي اصيل ايراني به خارج از مرزها نيز سيطره پيدا كند و ذائقه هاي جهاني را به سوي خود بكشاند.
اين كارشناس با بيان اينكه سرآشپزها، مردان و زنان علاقه مند به طبخ غذاي سنتي در شهرها و روستا هاي مختلف بايد به كارآفرين تبديل شوند، افزود: بهره مندي از رسانه ها و فضاي مجازي براي تبليغ غذاي بومي، فراهم نمودن زمينه مشاركت مردم با اختصاص تسهيلات و آموزش هاي لازم، سازماندهي و برگزاري رويدادهاي با موضوع غذا و معرفي فعالان برتر اين بخش به عموم از راهكارهاي تقويت توريسم غذايي است.
به گزارش ايرنا؛ اطلس جامع و سند راهبردي غذاي ايراني در جريان برگزاري جشنواره منطقه اي 'سفره ايراني، فرهنگ گردشگري' سال 1395 در اصفهان رونمايي شد.
هدف از رونمايي اطلس جامع غذاي ايراني، بررسي ساز و كارها و ابزارهاي مناسب براي برندسازي محصولات توليدي غذايي و معرفي الگوهاي برتر در اين زمينه بيان شده بود.
استان اصفهان با بيش از 22 هزار اثر تاريخي (يك هزار و 850 اثر ملي و هفت اثر ثبت جهاني) و افزون بر 600 خانه تاريخي در كانون توجه علاقه مندان حوزه گردشگري، باستان شناسي، معماري و هنر ي از كشورهاي مختلف به ويژه اروپاييان است.
6026/9861/1352