تاریخ انتشار: ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۰۸:۲۹

تهران- ايرنا- بولتون و پمپئو از كساني هستند كه در روزهاي اخير تهديدات و لفاظي‌هاي سياسي خود عليه ايران را افزايش داده‌اند‌ مخصوصا بولتون كه يكي از سرسخت‌‌ترين مخالفان «برجام» يا همان توافق هسته‌‌اي با ايران بوده و هست حتي زماني كه توسط جرج بوش به عنوان نماينده آمريكا در سازمان ملل گماشته شد.

او طرفدار بمباران تاسيسات هسته‌اي ايران بود‌. ديروز هم مرد مناقشه‌برانگيز در سياست خارجي آمريكا اعلام كرد ايالات متحده ناو هواپيمابر و بمب‌افكن به خاورميانه اعزام مي‌كند تا پيامي «روشن و عاري از سوءتفاهم» به ايران داده باشد‌. به گفته بولتون اين اقدام «در واكنش به شماري از هشدارها، نشانه‌هاي مشكل‌ساز و تشديدكننده تنش‌ها» از سوي ايران صورت مي‌گيرد‌. بولتون مي‌گويد افزايش قابل‌توجه توان نظامي آمريكا در منطقه دربرگيرنده «پيامي روشن و عاري از سوءتفاهم براي حكومت ايران است كه هرگونه حمله به منافع ايالات متحده يا متحدانش با نيرويي كوبنده روبه‌رو خواهد شد‌.‌»

مشاور دونالد ترامپ افزوده است «ايالات متحده به‌دنبال جنگ با حكومت ايران نيست اما در آمادگي كامل به سر مي‌بريم تا به هر حمله‌اي، چه از سوي گروه‌هاي نيابتي، سپاه پاسداران، يا ارتش منظم ايران، واكنش نشان دهيم.» اظهارات بولتون درحالي مطرح است كه او اشاره‌اي نكرده كه به كدام اقدامات تحريك‌آميز ايران اشاره دارد، با اين حال تنش ميان دو كشور در چند هفته اخير بار ديگر اوج گرفته است‌.

در اين ميان مايك پمپئو، وزير خارجه آمريكا در مورد استقرار ناوهاي جنگي در خاورميانه گفت: اين موضوع، اتفاق تازه‌اي نيست‌. ما مدت‌هاست براي استقرار ناوهاي جنگي خود در خاورميانه در حال برنامه‌ريزي هستيم‌. پمپئو در ادامه مدعي شد: ما بارها و بارها ديده‌ايم كه اقدامات تحريك‌كننده‌اي از سوي ايران عليه ما انجام شده‌ است و ما ايراني‌ها را مسوول حمله به مواضع آمريكا و متحدان‌مان مي‌دانيم‌. بنابراين ايران مسوول هرگونه حمله به منافع ما در منطقه به حساب مي‌آيد‌.

البته محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان پيش از اين در پيامي توئيتري درباره رويكردهاي جنگ‌طلبانه جان بولتون نوشته بود: امروز جهان در حال آگاهي يافتن از بيماري مزمن جان بولتون براي جنگ‌افروزي است ولي ايراني‌ها به خواندن پرونده 10‌هزار كلمه‌اي وي در نيويوركر نياز ندارند تا در اين باره متقاعد شوند. ما پيش از اين شاهد همدستي وي با يك فرقه تروريستي و همدستي وي با تيم ب در هجمه به مردم ايران با تروريسم اقتصادي بوده‌ايم‌.

وي همچنين در گفت‌وگو با شبكه آمريكايي سي‌بي‌اس درباره احتمال جنگ با وجود تنش‌هاي موجود ميان آمريكا و ايران تصريح كرد: ما خواهان درگيري و تقابل نيستيم اما هفت هزار سال را با فرار كردن سپري نكرده‌ايم‌. ما مقاومت مي‌كنيم اما به دنبال جنگ نيستيم‌. باورمان اين است كه رييس‌جمهور ترامپ خواهان جنگ نيست اما كساني وجود دارند كه براي جنگ فشار مي‌آورند‌. من فكر نمي‌كنم كه اين اتفاق بيفتد‌.

اما در اين زمينه «وندي شرمن» نماينده ارشد آمريكا در دوران مذاكرات هسته‌اي به بيانيه مشاور امنيت ملي آمريكا مبني بر اين كه اين كشور در پاسخ به آن‌چه «برخي نشانه‌ها و هشدارهاي مشكل‌ساز و جنگ‌افروزانه» از سوي ايران خوانده، ناو هواپيمابر و هواپيماهاي بمب‌افكن به خاورميانه مي‌فرستد، واكنش نشان داده و گفت كه بولتون واقعا به دنبال آن است كه ما را به جنگ با ونزوئلا و ايران وارد كند‌.

«گلدن ‌برگ» كارشناس آمريكايي نيز اعلام كرد كه اعزام ناوگروه به سنتكام، اقدام غيرمعمولي نيست و احتمالا اقدامي عادي بوده كه از مدت‌ها قبل برنامه آن چيده شده است‌. ادبيات آتش‌افروزانه بولتون، غيرمعمولي و تحريك‌آميز است‌. حدس من آن است اين موضوع فرصتي براي تلاش به منظور ارعاب ايراني‌هاست نه چيز بيشتر‌.

گاردين نيز درباره اظهارات جديد بولتون درباره ارسال ناو هواپيمابر و نيروهاي بمب‌افكن به خاورميانه نوشت كه تغييرات در صف‌آرايي نظامي آمريكا روالي عادي دارد و برخي مقامات آمريكايي نيز به رغم اينكه تنها لحن بيانيه بولتون و اعلان چنين برنامه‌اي از سوي او را عجيب مي‌دانند ارسال اين واحدهاي نظامي به منطقه را امري عادي مي‌دانند‌.

اما وراي موضوع ايران و نحوه رويكرد مقام‌هاي آمريكا، موضوع كره‌شمالي را مي‌توان نمونه‌اي از رويكرد جنگ‌طلبانه و افراطي بولتون- پمپئو در سياست خارجي آمريكا دانست‌. پس از برگزاري نشست سران آمريكا- كره‌شمالي در ‌هانوي ويتنام، كيم جونگ اون رهبر كره‌شمالي در اقدامي بي‌سابقه خواستار خروج مايك پمپئو وزير خارجه آمريكا از مذاكرات شد‌.

مضاف بر تهديدات اطرافيان آمريكا، دو مقام ارشد اين دولت كه خواستند نام‌شان فاش نشود در گفت‌وگو با پايگاه خبري اكسيوس از تلاش دونالد ترامپ، رييس‌جمهور آمريكا براي وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران در روزهاي آينده خبر دادند‌. اين دو مقام به‌طور دقيق مشخص نكردند كه كدام بخش‌ها هدف تحريم قرار مي‌گيرد اما تحريم‌ها مربوط به حوزه انرژي نخواهد بود‌.

مقامات دولت ترامپ هدف از اين اقدامات را سه چيز عنوان مي‌كنند: ايران مجبور به بازگشت به ميز مذاكره شود و به آمريكا پيشنهاد يك توافق هسته‌اي مطلوب‌تر (براي آمريكا) را مطرح كند، سران ايران مجبور به تصميم‌گيري درباره چگونگي صرف درآمدهاي كاهش يافته‌شان شوند يا تغيير نظام در ايران روي دهد‌. اين منابع آگاه همچنين گفتند كه «جان بولتون مشاور امنيت ملي آمريكا مدت‌هاست براي تغيير نظام ايران تلاش مي‌كند، هرچند كه دولت ترامپ ادعا مي‌كند هدف از سياست‌هايش تغيير نظام نيست»‌. اين مقامات در ادامه تصريح كردند كه «واكنش ايران به تحريم‌هاي جديد آمريكا كاملا غيرقابل پيش‌بيني است و به همين دليل دولت به شدت در حال ارزيابي آن و نسبت به امنيت كشور در حال تفكر است‌.‌»

طبق گفته خود مقامات آمريكا‌، كاخ سفيد بر اين باور است كه با تهديدها و اعمال تحريم‌ها عليه ايران، مي‌تواند ايران را به ستوه آورد و تسليم بخش عمده‌اي از خواست‌هايش كند تا نهايتا مقامات تهران را به مذاكره برگرداند. از اين رو روز شنبه دولت آمريكا برخلاف مفاد توافق هسته‌اي، اعلام كرد كه اجازه نخواهيم داد ايران فراتر از محدوديت‌هاي كنوني اقدام به توليد و ذخيره‌سازي آب سنگين كند‌.

اين تحريم‌هاي جديد در حالي اعمال مي‌شود كه به تازگي كاخ سفيد معافيت هفت كشور براي خريد نفت ايران را نيز تمديد نكرد‌. درواقع آمريكا مي‌خواهد فشار بر تهران را به بالاترين ميزان از زمان خروج از برجام برساند‌. اما سياست‌هاي اخير آمريكا در قبال ايران به‌ويژه با تحريم‌هاي جديد هسته‌اي مي‌تواند به پايان چند سال تلاش براي ايجاد توافق هسته‌اي منجر شود‌. واشنگتن مي‌داند اورانيوم غني‌شده در ايران صادر نشود ميزان ذخاير اورانيوم هم افزايش مي‌يابد؛ موضوعي كه دشواري‌هايي براي ايران در پي خواهد داشت‌. در حقيقت اين اقدام آمريكا باعث تشديد فشارهاي اين كشور براي توقف غني‌سازي اورانيوم خواهد شد‌.

با اين وجود بعيد است كه ايران از مواضعش كوتاه بيايد و بايد تاكيد داشت كه برگشت به توافق تازه غيرممكن خواهد بود‌. اكنون با درگيري‌هاي لفظي‌اي كه بولتون به راه‌انداخته مي‌توان مرحله جديدي از تنش را بين واشنگتن و تهران پيش‌بيني كرد‌. در اين ميان اگر اروپا، چين و روسيه نتوانند برجام را نجات دهند و ايران فعالت‌هاي غني‌سازي خود را از سر بگيرد بعيد نيست ادعاهاي بولتون و پمپئو بعد عملياتي به خود بگيرد‌. به‌خصوص آنكه ايران و مقامات نظامي‌اش بارها آمريكا را به بستن تنگه هرمز تهديد كردند؛ موضوعي كه تنش ميان دو كشور را بيش از قبل مي‌كند‌.

در هر حال اگر تهديدهاي دو طرف صرفا در ظاهر و براي ارعاب يكديگر نباشد مي‌توان گفت كه آتش جنگ بزرگي در خاورميانه شعله‌ور خواهد شد‌.

منبع: روزنامه جهان صنعت؛ 1398،02،17
گروه اطلاع رساني**2059**2002