تحلیل وضعیت روانی و فکری و اجتماعی یک جامعه، فقط با ارزیابی یک رخداد، (نظیر نتیجه یک انتخابات فرا ملی)، ممکن نیست!
نتیجه انتخابات در بریتانیا، غلبه نسبی حزب جدید برگزیت (متشکل از همه راستگرایان و پوپولیست های ضد اتحادیه) بود. آبی ها (برگزیت) اگر چه که بیشترین رای را گرفتند اما، به نوعی دریافتند که؛ برگزیت، از سکوی ۵۱٪ ی به سکوی ۳۳٪ ی نزول کرده است!
آنچه در انتخابات پارلمان اروپا - در بریتانیا رخ داد، ناشی از چند "مساله" مهم بود؛
•اول - ناتوانی دولت در مدیریت تبعات رفراندوم،
•دوم- ناتوانی سیستم در مدیریت غوغا سالاران راستگرا و پوپولیستهای ملی‌گرا،
•سوم- بروز رخوت شدید در روند اقتصادی و اجتماعی (تورم و کاهش نرخ رشد)،
•چهارم- بروز نارضایتی های شدید اجتماعی و نگرانی طبقه وسیع کارگری،
•پنجم- نگرانی قشر متوسط از سقوط به بخش زیرین جامعه،
•ششم- ضعف در قوای دموکراتیک و ناتوانی احزاب در اداره افکار عمومی و حامیان خود،
•هفتم- فقدان یک تئوری قدرتمند در توجیه اقناع کننده «ماندن- یا ترک اتحادیه»،
•هشتم- فقدان چهره/های قدرتمند و مبتکر و صاحب اعتبار ملی- فرا حزبی- برای مدیریت «سرگردانی دولت-جامعه» در بحران برگزیت،
•نهم- نمایان شدن "ناکارآمدی های قانونی" در ساز و کار حل اختلافات مهم و سرنوشت ساز سیاسی،
•دهم- فقدان حضور کافی دولت (فرا تر از احزاب) در تمهید انتخابات، و حضور کمرنگ احزاب بزرگ در جلب افکار عمومی ...
•یازدهم- فقدان انگیزه عمومی از مشارکت در انتخابات، با توجه به ابهام موجود از آینده حضور در اتحادیه...
اینها، مجموعه ای از علل تغییر آرایش احزاب و ترکیب آراء در انتخابات پنجشنبه گذشته پارلمان اروپا، در بریتانیا بود!
حزب نوظهور «برگزیت»، به یمن تغییر رنگ و لوگو و شعار و تبلیغات فوق‌العاده گسترده (در کنار ضعف تبلیغاتی دیگر احزاب پر سابقه)، حداکثر تلاش خود را از ماهها قبل برای جلب مجدد افکار و آراء به «مساله برگزیت»، به فعلیت رساند!
آنالیز آراء بر پایه شعارهای احزاب، و بر محور مکان و حوزه‌های انتخابی، یک نتیجه مهم را نمایان میسازد؛
«همه زور برگزیت، در وضع کنونی، به جلب حدود ۳۳٪ از افکار عمومی بریتانیا، نازل شده!»
این، یک نتیجه منطقی است!
همین نتیجه، میتواند سرنوشت تعیین رییس حزب محافظه‌کار و رییس دولت جدید- جایگزین ترزا می- را در هفته های آینده، و نیز، وضعیت تصمیم نهایی کشور بریتانیا، راجع به برگزیت، پیش از اکتبر آینده را، معلوم کند!
انتظار می‌رود در انتخابات فراگیر پارلمانی آتی نیز، شاهد آثار این انتخاب اخیر، و کاهش زور برگزیت از حدود ۵۱٪ به حدود ۳۳٪ باشیم.
حزب برگزیت می تواند نتیجه فعلی انتخابات پارلمان اتحادیه را، سکویی برای هجوم بعدی خود به مناسبات بریتانیا و اتحادیه قرار دهد.
این هجوم، به پل های ارتباطی بین جزیره، و قاره، آسیب می رساند، اما، تضمینی نیست که موقعیت حزب و برگزیت را در بریتانیا افرایش دهد.
فعلا شکاف عمیق در حزب محافظه کار، ضعف نسبی و فقدان رهبری تمام عیار در حزب کارگر، عدم قدرت نفوذ کافی برای حزب لیبرال دموکرات، و مهمتر از همه، ضعف ساختار دموکراتیک و قانون‌گذاری در بریتانیا، شرایط را به نفع «تداوم نابسامانی و بلا تکلیفی» رقم زده است.
چنین وضعی "میتواند" نهایتا به برگزیت سخت منجر شود،
برگزیت سخت، زایشی است که می تواند نه فقط نوزاد و مادر را تلف کند، بلکه، خانواده (اروپا) را به خطر و بحران فروپاشی نزدیک کند!
با همین ملاحظات بود که، سه سال قبل، هنگام تایید ضعیف برگزیت در رفراندوم، تاکید کردم که؛
«آثار برگزیت برای اروپا و جهان، با هر نتیجه‌ای، از آثار فروریختن دیوار برلین، بزرگ‌تر و سهمگین تر خواهد بود»!
چنانچه حاکمیت و دولت بریتانیا، ظرف سه ماه آینده، با اقتدار، به برگذاری رفراندوم دوم برای تعیین وضع برگزیت نپردازد، و چنانچه موضوع برگزیت از دستور کار بریتانیا و اروپا خارج نشود،
آنگاه؛
آثار "خروج سخت" مانند آواری بر اروپا فرو خواهد ریخت،
چنین وضعی پیشروی روسیه به سمت غرب و پیشروی آمریکا به سمت شرق را و پیشروی چین به سمت غرب میانه را تشدید خواهد کرد،
سایش و فرسایش قدرت ها، اگر چه می تواند برای ما، و ملل و دول مستقل فرصت باشد اما، تشدید جهانی بحران‌های مرکب، جهان را برای همه نا امن تر خواهد کرد!
سیام**۲۰۲۱
** کارشناس مسایل راهبردی، بنیانگذار مرکز مطالعات راهبردی و معاون سابق وزیر دفاع