«سید عباس موسوی» پیش از ظهر امروز - سه‌شنبه - در نخستین نشست خبری خود به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه، ضمن قدردانی از زحمات سخنگویان پیشین وزارت امور خارجه، به تحولات اخیر در حوزه دیپلماسی اشاره کرد و گفت: با خروج غیرقانونی و خلاف موازین جهانی از برجام از سوی آمریکا و اعمال تحریم‌ها و شرایط تحمیلی، دستگاه دیپلماسی تحرکات جدیدی را آغاز کرده است.
وی ادامه داد: در این راستا، وزیر امور خارجه سفرها و تحرکاتی را آغاز کرده که بیشتر منشا آسیایی و منطقه‌ای داشته است که می‌توان به سفرهای ایشان به سوریه، ترکمنستان، هند، چین، ژاپن و... اشاره کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: این سفرها در راستای منافع ملی ایران صورت گرفته و به زودی با همسایگان شمالی هم تحرکات دیپلماتیک آغاز می‌شود که در سطوح مختلف از جمله وزرا و حتی رییس جمهوری انجام می‌شود که پس از نهایی شدن، اطلاع‌رسانی خواهد شد.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه درخصوص اظهارات متناقض رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران اظهار داشت: جمهوری اسلامی چندان به سخنان و لفاظی‌ها توجه ندارد. مهم این است که تغییر لحن به تغییر رویکرد و رفتار منجر شود. ما براساس آنچه مشاهده می‌کنیم و آثاری که بر ما و منطقه مترتب است، تصمیم‌گیری می‌کنیم. سردرگمی در دولت آمریکا مشاهده هم می‌شود ولی تغییر رویکرد برای ما اهمیت دارد.
موسوی درباره صفر شدن صادرات نفت ایران به ترکیه و رایزنی تهران و آنکارا برای همکاری در حوزه انرژی تصریح کرد: درخصوص همکاری‌ها در حوزه انرژی می‌توان از وزارت نفت پرسید ولی ترکیه یکی از کشورهای مهم و با اهمیت ایران است. روابط ما با این کشور مهم و همه جانبه است و یکی از زمینه‌های همکاری، همکاری در حوزه انرژی است. ما فعلا تناقضی در رفتار و گفتار ترکیه مشاهده نمی‌کنیم.
وی درباره پیشنهاد عدم تعرض وزیر امور خارجه به کشورهای عربی گفت: کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس از مهمترین همسایگان ما هستند. ایده‌ای که مطرح شده، جدید نیست و آقای ظریف هم براساس سوابق پیشین که حتی در قطعنامه ۵۹۸ هم آمده، آن را مطرح کردند و ایشان قبلا هم مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای را مطرح کردند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ایران مایل نیست در منطقه‌ای که تنش و سوء تفاهم وجود دارد، باشد و اراده دارد تنش‌ها و سوءتفاهم را کاهش داده و حتی از بین ببرد.
** پیشنهاد ایران با حسن نیت مطرح شده است
این دیپلمات کشورمان با بیان اینکه پیشنهاد ایران با حسن نیت مطرح شده و امیدواریم با حسن نیت هم بررسی شود، خاطرنشان کرد: امیدواریم شاهد منطقه‌ای همراه با صلح، ثبات و با توسعه باشیم. این پیشنهاد به تازگی مطرح شده و هنوز جوابی دریافت نکرده‌ایم.
موسوی درباره شروط ایران برای مذاکره با آمریکا ابراز داشت: فعلا مذاکره‌ای با دولت ایالات متحده نداریم و مبنای هم ما بر این بوده که آنها با احترام به توافقات بین‌المللی می‌توانند برگردند. آنها در برجام بودند اما با خروج غیرقانونی از توافق هسته‌ای، این موضوع شکسته شد بنابراین چشم‌اندازی برای مذاکره نمی‌بینیم. با این حال باید منتظر تحولات ماند و شرایط را دید.
وی همچنین درباره پایبندی اروپایی ها به برجام بیان کرد: اروپایی ها در عمل آنچنان که باید و شاید لازم بوده، به برجام پایبند نبوده اند و ایران هم بارها به آنها گفته اگر بنا به حمایت لفظی و بیانیه سیاسی باشد، ما هم می‌توانیم این گونه عمل کنیم ولی ما می‌خواهیم به دیپلماسی فرصت دهیم و از آنجا که ایران ملتی اهل گفت‌وگو و منطق است، راه گفت‌وگو را هیچ وقت نبسته ولی این به معنای اعتماد به اروپا نیست و ما خواستار اجرای تعهدات از سوی اروپا و دیگر کشورهای عضو برجام هستیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره دیدار ظریف با یک سناتور آمریکایی و انجام مذاکره با وی هم یادآور شد: صرف دیدار و گفت‌وگو به معنای مذاکره نیست. دیدار با مذاکره متفاوت است. ضمن این که ما مقامات کنگره را مقام دولتی تلقی نمی‌کنیم و آنها نیز مجوز مذاکره و توافق ندارند.
وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی هم بنای مذاکره با مقامات آمریکایی را ندارد ولی برای گفت‌وگو با نخبگان سیاسی، مقامات سیاسی سابق و... منعی وجود ندارد.
موسوی درباره همکاری‌های ایران با کشورهای حوزه قفقاز عنوان کرد: ما با کشورهای منطقه به ویژه کشورهای حوزه قفقاز در حوزه همکاری‌ها و مناسبات دوجانبه، سه جانبه و چند جانبه دیدارها و گفت‌وگوهای منظمی داریم. قرار است دیدارهایی با مقامات این کشورها داشته باشیم ولی هنوز زمان آن نهایی شده است. دیپلماسی فعال ایران ادامه دارد و تمرکز آن روی همسایگان است.
**سفر آبه می تواند نقطه عطفی در روابط ایران و ژاپن باشد
وی درباره انتشار اخباری مبنی بر سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران هم گفت: ما گمانه‌زنی سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران را تایید نکردیم ولی درباره زمان آن هنوز در حال کارشناسی هستیم. امیدواریم زمان سفر ایشان نهایی شود تا ایشان به عنوان نخستین نخست‌وزیر ژاپن به تهران سفر کنند و این سفر می‌تواند نقطه عطفی در روابط دو کشور باشد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره بازداشت اتباع ایرانی به بهانه دور زدن تحریم‌ها اظهار داشت: بر اثر تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه آمریکا، تعدادی از هم‌وطنان ما و حتی برخی از اتباع کشورهای خارجی که به زعم آنها تحریم‌ها را دور زده‌اند، در آمریکا و حتی کشورهای اروپایی و شرق دور دچار مشکل شدند که ما آن را غیرقانونی و نادرست می دانیم. زیرا منعی برای همکاری وجود نداشته است. مبنای کار آنها غلط و غیرقانونی بوده و ایران برای آزادی آنها همه تلاش خود را کرده است.
موسوی افزود: در این خصوص کارگروهی در وزارت امور خارجه ایجاد شده که تلاش می‌کنیم با همکاری و هماهنگی نهادهای ذیربط و خانواده‌های آنها اطلاعات بیشتری درباره این اقدامات غیرقانونی ارائه دهیم.
وی درباره میانجیگری کشورها میان ایران و آمریکا تصریح کرد: طبیعی است کشورهای مختلف نسبت به مسائل منطقه نگرانی‌هایی داشته باشند. ایران کشور بزرگ، مهم و قدرتمندی است و منطقه ما هم منطقه مهم و با اهمیتی است و کشورهای دیگر از طریق منطقه ما، اقتصاد خود را سر و سامان می‌دهند. هرگونه تنش موجب نگرانی کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای می‌شود.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه اضافه کرد: من از لفظ میانجیگری استفاده نمی‌کنم اما ما شنونده نقطه نظرات کشورهایی که با حسن نیت و با دغدغه مسائل منطقه را رصد می‌کنیم، هستیم.
** پیام عراقچی دوستی ایران و آمادگی برای همکاری است
موسوی در ادامه درباره سفر سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه به کویت، قطر و عمان و پیامی که وی به این کشورها داد، گفت: منطقه خلیج فارس و کشورهای منطقه، اولویت نخست سیاست خارجی ما هستند. هرچقدر ما سفر کنیم یا آنها سفر کنند، کم و لازم می‌دانیم. هم آقای ظریف سفر کرده و هم آقای عراقچی اخیرا به عمان، قطر و کویت سفر کردند و دیدگاه‌های ایران نسبت به تحولات منطقه‌ای با این کشورها را اعلام کردند. پیامی که آقای عراقچی بردند، پیام دوستی ایران و آمادگی ما برای همکاری با کشورهای منطقه است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ایران میانجیگری کشورها را قبول می‌کند؟ ابراز داشت: میانجیگری نیازمند الزامات و مقدماتی است. تنش‌هایی که میان ایران و آمریکا وجود دارد، تنش‌هایی است که باید به ریشه آنها توجه کنیم. ریشه این تنش‌ها به بدعهدی آمریکا و خروج این کشور از برجام و همچنین اعمال تحریم‌ها و در یک کلام تروریسم اقتصادی که علیه ملت ایران تحمیل می‌کند. کشورهای مختلف با انگیزه‌های مختلف و با حسن نیت مسائل را رصد می‌کنند و ما با هم به نقطه نظرات آنها گوش می‌کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره سفر ظریف به عراق هم گفت: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق دو کشور تاریخی با درهم تنیدگی فرهنگی، اجتماعی و دینی و... است که به سادگی این مسائل جدا نشدنی است و کشورهای ثالث نمی‌توانند به راحتی بر این روابط اثری بگذارند. سفر آقای ظریف در راستای سفرهای پیشین ایشان و مقام ریاست جمهوری به عراق و پیگیری توافقات قبلی و همچنین اعلام مستقیم نظرات ایران به کشورهای منطقه است.
موسوی درباره اقدامات اروپا درخصوص توافق هسته ای پس از کاهش تعهدات برجامی ایران هم گفت: مواضع ایران در نامه رئیس‌جمهور به سران پنج کشور ۴+۱ و در بیانیه شورای عالی امینت به روشنی مطرح شد. ایران همه کشورهای باقی مانده در برجام را یکسان نمی‌داند و ما حساب روسیه و چین را همانند کشورهای اروپایی نمی‌بینیم ولی لازم بود که مواضع خود را به همه کشورها اعلام کنیم. پس از آن، اروپایی‌ها واکنش‌هایی داشتند که برخی مثبت و برخی غیرقابل قبول بود.
** سفر ریابکوف درباره نشست کمیسیون مشترک است
وی با بیان اینکه کشورهای عضو برجام باید به تعهدات خود عمل کنند، اظهار داشت: یکی از کشورهای عضو برجام، درخواست برگزاری نشست کمیسیون مشترک را داشته که باید در این ۶۰ روز برگزار شود. اگر تحولی در این مدت رخ دهد، ما به گفت‌وگوهایمان ادامه می‌دهیم وگرنه ما گام دوم را با قاطعیت برمی‌داریم.
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره سفر روز آینده سرگئی ریابکوف به تهران هم تصریح کرد: سفر ریابکوف در راستای درخواست روس‌ها برای برگزاری نشست کمیسیون مشترک است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی دیگر درباره دخالت کشورها در امور سوریه اظهارداشت: معتقدیم خاک سوریه، به تمامی آزاد می‌شود و حاکمیت ملی سوریه دیر یا زود، بر همه سرزمین این کشور اعمال خواهد شد. از همه کشورهایی که دخیل در موضوع هستند، درخواست می‌کنیم سوریه را رها کرده و اجازه دهند، مردم سوریه و دولت قانونی این کشور بر سرزمین خود اعمال حاکمیت کنند. ایران همواره مخالف دخالت کشورهای ثالث در امور سوریه بوده است. اکیدا از کشورهای فرامنطقه‌ای خواسته خاک سوریه را ترک کرده و از کشورهای منطقه‌ای می خواهیم براساس توافقاتشان با سوریه عمل کنند تا گام بعدی که تدوین قانون اساسی است، برداشته شود.
** پیام ویژه ای از کسی دریافت نکرده ایم
وی در پاسخ به این سوال که آیا ایران پیام ویژه‌ای دریافت کرده است؟ ابراز داشت: پیام ویژه‌ای از سوی مقامات کشورهایی که به تهران سفر کرده‌اند، دریافت نکرده‌ایم و ما هم به کسی پیامی نداده‌ایم بلکه صرفا برای شنیدن مواضع آنها بوده‌ایم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره ماهیت سفر عراقچی به عمان، قطر و کویت هم بیان کرد: سفر عراقچی در راستای مناسبات دوجانبه ایران با این کشورها و پیام ایران برای توسعه و تعمیق همکاری‌های دو کشور بوده است. ما فعلا به کانال نیاز نداریم بلکه ما مواضع خود را اعلام می‌کنیم و همگان می‌توانند آن را بشنوند. وزیر امور خارجه در عراق خیلی شفاف نظرات ایران را بیان کردند. پیام ویژه‌ای هم برای کسی نداریم.
موسوی در پاسخ به این سوال که آیا ایران حاضر به گفت‌وگو درباره برجام با آمریکاست یا موضوعات دیگر را هم شامل می‌شود؟ یادآور شد: ما ۱۲ شرط پمپئو را فضایی می‌دانیم و قابل اجرا نیست و نه ما و نه هیچ کشور مستقلی آن را نمی‌پذیرد. از سوی دیگر، ما میز مذاکره را ترک نکرده‌ایم که بخواهیم به آن برگردیم. هنوز مبنایی به نام برجام وجود دارد. همچنین ایران خود را برای همه شرایط آماده کرده است ولی فکر می‌کنیم موضوع جدیدی برای مذاکره نیست.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: توافقی جمع بندی و نهایی شده است و آنها به آن پشت پا زدند. ما در جایگاهی نیستیم که به آنها بگوییم چه کنند یا چه نکنند. آنها مصالح خود را می‌دانند چیست و ما هم براساس شرایط و منافع خود عمل می‌کنیم.
** پیگیری ها برای آزادی مرزبانان در بند همچنان ادامه دارد
وی درباره سفر ظریف به اسلام‌آباد و رایزنی درباره مرزبانان ربوده شده ایرانی هم عنوان کرد: سفر آقای ظریف به پاکستان از جمله سفرهای پر باری بوده که با مقامات مختلف این کشور دیدار کردند. از جمله محورهای رایزنی در پاکستان مقابله با کشورهای تروریستی و وضعیت مرزبانان ربوده شده بود. فعلا سه تن از مرزبان ما متاسفانه همچنان در بند گروه‌های تروریستی هستند که رایزنی ها برای آزادی این مرزبانان در سطوح مختلف سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و امنیتی تماس با تماس با مقامات مختلف پاکستانی ادامه دارد.
موسوی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه نخستین تبادل ایران و اروپا در قالب اینستکس چه زمانی انجام خواهد شد؟ گفت: بخش اول این تبادل میان ایران و اروپا در قالب اینستکس انجام شده است. مقامات ایرانی فعال در حوزه اینستکس هم به اروپا رفتند و طبق شنیده‌ها، قرار است گروهی از مقامات اینستکس و مقامات کشورهای مختلف، به تهران سفر کنند ولی اینکه این گفت‌وگوها منجر به چه اقدام عملی شود، نمی‌دانیم چه می‌شود ولی زمان تنگ است.
** پیشنهاد ایران روی میز است
وی درباره دلیل طرح ایران برای امضای معاهده عدم تعرض با کشورهای حاشیه خلیج فارس هم اظهار داشت: منطقه دچار یک بحران غیرضروری و بی‌سبب شده که این امر موجب سوء تفاهماتی شده است و ممکن است کشورهای فرامنطقه‌ای از این سوتفاهمات و احساس تهدیدات کاذب سود ببرند و منطقه را به انبار باروت تبدیل کنند.
این دیپلمات ارشد کشورمان افزود: ایران علیرغم برخی اختلاف نظرهای جزیی آماده است برای اینکه منطقه، منطقه‌ای امن و باثبات باشد، با همه کشورهای منطقه وارد گفت‌وگو شده و سوتفاهمات را حل و فصل کنند تا برخی از کشورهای نامشروع منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از آن سواستفاده نکنند.
موسوی با بیان اینکه پیشنهاد روی میز ایران به کشورهایی است که به اشتباه احساس ناامنی می‌کنند، تصریح کرد: این پیشنهاد قبلا هم مطرح شده بود و مجددا در سفر آقای ظریف به عراق که کشور دوست و همسایه ماست، مطرح شد.امیدواریم این پیام گوش‌شنوایی داشته باشد. آغوش ایران هم برای حل و فصل مسائل و اختلاف هم باز است.
وی در پاسخ به این سوال که کاهش درآمدهای نفتی ایران چه تاثیری می‌تواند بر مبارزه ایران با قاچاق مواد مخدر و مهاجران داشته باشد؟گفت: اگر ایران تحت تحریم باشد و درآمدی نداشته باشد، علاوه بر اینکه بر زندگی شهروندان خود اثر می‌گذارد، بر زندگی مهمانان خود هم اثر می‌گذارد و بر اجرای تعهداتش هم اثر می‌گذارد. ما امیدواریم کار به آنجا نرسد که ایران به سمت کاهش تعهدات خود در زمینه‌هایی چون مبارزه با مواد مخدر حرکت کند.
سخنگوی وزارت امور در پاسخ به شایعاتی مبنی بر درخواست ایران از کشورهای عربی برای میانجیگری میان تهران و ریاض هم ابراز داشت: ایران پیشنهاد میانجیگری نداده ولی از پیشنهادات کشورهای مختلف برای سوتفاهمات و اختلافات با عربستان استقبال کرده است. این پیشنهاد هم از سوی کشورهای منطقه و فرامنطقه مطرح شده است. ایران هم همواره برای کاهش تنش در منطقه و رفتن به سمت ثبات و امنیت بیشتر آمادگی دارد.
موسوی در پاسخ به سوالی درباره فلسطین هم بیان کرد: اشغال فلسطین به عنوان پاره تن اسلام، معضلی است که هنوز حل نشده است که به دلیل اعمال نفوذ لابی‌های آمریکایی و صهونیستی و همچنین برخی خوش خیالی برخی از کشورهای منطقه است.
وی تصریح کرد: ایران مسئله فلسطین و قدس شریف را همچنان مسئله اول جهان اسلام می‌داند و معتقد است تا احقاق حقوق کامل ملت فلسطین این راه باید ادامه یابد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی یادآور شد: ان‌شاالله در روز قدس، مردم ایران و کشورهای اسلامی وبه طور کلی، آزادیخواهان جهان همه آزادی قدس را فریاد خواهند زد و اقداماتی که برای به حاشیه راندن فلسطین انجام می‌شود، افشا می‌کنند. متاسفانه در این مدت، دشمنان جهان اسلام کشورهای اسلامی را سرگرم اختلافات کردند و گروه‌های تروریستی را مجهز کردند که ان‌شاالله به نتیجه می‌رسد.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه اضافه کرد: معامله قرن است با عدم همکاری کشورهای اسلامی ابتر خواهد ماند ولی مهم این است که حقوق ملت فلسطین در این طرح و الفاظ رنگارنگ ضایع نشود.
موسوی درباره آخرین وضعیت نگار قدس کنی و اسدالله اسدی هم عنوان کرد: آزادی شهروندان و اتباع ایرانی دربند در کشورهای دیگر، همواره جزو دستورکار دستگاه دیپلماسی و سایر دستگاه‌های داخلی بوده است.
وی با بیان این که اقدامات حقوقی و رایزنی‌های دیپلمات انجام شده است، گفت: ما بازداشت‌ها را غیرقانونی می‌دانیم و از کشورهایی که اقدام به انجام این عمل کرده‌اند، مصرانه می‌خواهیم تن به استرداد شهروندان ما به آمریکا ندهند. مبنا غیرحقوقی و غیرقانونی است.
**به زودی شاهد گشایش در پرونده اسد الله اسدی خواهیم بود
موسوی درباره وضعیت اسدالله اسدی هم گفت: گشایش‌هایی هم درباره آقای اسدی انجام شده و وکیل ایشان در حال اثبات بی‌گناهی ایشان است. سفارت ایران در حال رایزنی و تلاش است و ان‌شاالله به زودی شاهد شنیدن خبر خوش در این زمینه باشیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تلاش برای تبادل زندانیان و تبادل دکتر سلیمانی شهروند ایرانی دربند زندان‌های آمریکا هم اظهار داشت: در مورد این مسئله خبری نداریم ولی موضوع تبادل که چندی پیش از سوی وزیر امور خارجه در ایالات متحده مطرح شد، کماکان آن را اقدامی انسانی می‌دانیم که می‌تواند مورد توجه طرفین قرار گیرد.
موسوی در پاسخ به این سوال که آیا به دلیل افزایش تنش و احتمال وقوع جنگ ایران میانجیگری‌ها را قبول خواهد کرد؟ اظهار داشت: ما احساس تنش و درگیری نداریم. اگر این احساس وجود دارد، دیگران ایجاد کرده اند و خودشان باید آن را حل و فصل کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره سفر ظریف به چابهار و این که آیا ظریف در سفر به پاکستان درباره اقدامات پاکستانی‌ها در توسعه بندر گوادر و توقف انتقال لوله گاز به این کشور هشدار داده است، پاسخ داد: ما چنین ادبیاتی را با کشورهای دوست و همسایه نداریم و نمی‌پذیریم که به کشورهای دوست و همسایه و رفقای قدیمی و صمیمی هشدار بدهیم. ما براساس منافع ملی گام برمی‌داریم.
وی اضافه کرد: سفر آقای ظریف به چابهار امر لازمی بود تا ایشان با توانمندی‌ها و ظرفیت‌های آن از نزدیک آشنا شده و از آخرین تحولات آن آگاه شوند. امیدواریم خط لوله انتقال گاز امری در جهت توسعه صلح باشد. سفر آقای ظریف هم گام مهمی بود که خبرهای خوشی درباره آن در آینده خواهید شنید.
** خانواده مسعود سلیمانی عصرامروز با ظریف دیدار می کنند
موسوی درباره تلاش‌های دستگاه دیپلماسی درخصوص بازداشت سلیمانی هم تصریح کرد: همه ظرفیت‌های ما به کار گرفته شده و دوستان ایشان و خانواده‌شان هم در حال پیگیری است. همسر و خانواده ایشان عصر امروز با آقای ظریف دیدار خواهند کرد و آخرین تحولات این پرونده را به گوش وزیر امور خارجه خواهند رسید و آقای ظریف هم اقدامات ایران هم تشریح خواهند.
وی درباره سفر رئیس‌جمهور به ترکمنستان و قرقیزستان هم خاطرنشان کرد: در آینده نزدیک شاهد تحرکاتی با همسایگان شمالی خواهیم داشت. هم وزرای امور خارجه این کشورها و هم وزیر امور خارجه ما به این کشورها سفر خواهند کرد و آقای روحانی هم به برخی از کشورهای این منطقه سفرهایی را انجام خواهند داد.
سیام*م. ا. ت*۲۰۲۱**