این موضع متمایز عراق به باور صاحب نظران رشته از پیش بافته شده سعودی‌ها را که با صرف هزینه‌های زیاد، کوشیده بودند نتائج اجلاس را متناسب با خواست خود به اتمام برسانند پنبه کرد امری که حتی دبیر کل حزب الله لبنان و انصار الله یمن نیز بر آن صحه گذاشته‌اند.
بسیاری از شبکه‌های خبری عراقی در کنار رسانه‌های منطقه از جمله «الجزیره» قطر و «المیادین» طی دیروز و امروز شنبه همچنان نسبت به این موضع متمایز عراق که در مخالفت با بیانیه پایانی از پیش آماده شده بود، واکنش نشان داده و برخی از جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی در داخل عراق نیز به اتخاذ مواضع حمایت از برهم صالح واداشته است.
اعتراض «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق به بیانیه پایانی اجلاس مکه به عنوان تنها کشور عربی که به این متن از پیش تهیه شده بیانیه پایانی اعتراض کرد، به باور کارشناسان، ماهیت اجلاس‌های عربی و استیلای سعودی‌ها را بر تصمیمات اعراب نسبت به بسیاری از تحولات و مسائل منطقه‌ای و بین المللی َآشکار کرد.
بعد از مواضع تقدیر و تشکر «حسن نصر الله» دبیرکل حزب الله لبنان و جنبش انصار الله یمن، تعدادی از رهبران سیاسی و شخصیت‌ها در عراق نیز به این موضع صالح واکنش نشان داده و برخی رسانه‌ها آن را نشانه بازگشت قدرتمند عراق و اثرگذاری این کشور ریشه دارتاریخی، در تحولات منطقه دانستند.
در بیانیه پایانی از پیش آماده شده اجلاس مکه با کم توجهی بی سابقه به مسئله فلسطین که مصادف با روز جهانی قدس صادر شد، فقط بر آنچه «تهدیدات ایران» ادعا شده بود، متمرکز شد که به اعتقاد بسیاری، سعودی‌ها از پیش این بیانیه را مناسب با خواست خود تهیه و آمادده کرده بودند و سایر اعضای شرکت کننده سهم و نقشی در تدوین آن نداشتند.
این در حالیست که عنوان «تهدید ایرانی» در سخنرانی‌های رهبران عرب در اجلاس مکه وجود نداشت و تنها در سخنان «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی به آن اشاره شد اما در بیانیه پایانی، رهبران عرب در کمال ناباوری مشاهده کردند که سخنان دیگر رهبران عرب درباره تهدید اسرائیلی و مسئله فلسطین نادیده گرفته شده و فقط ادعاهای واهی پادشاه سعودی در بیانیه برجسته شده بود.
گرچه رهبران عرب در برابر بیانیه پایانی به خاطر معذوریت‌های مختلف، سکوت اختیار کردند اما برهم صالح رئیس جمهوری عراق تنها رهبر عربی بود که به طور واضح به متن بیانیه پایانی اعتراض کرد و ایران را همسایه عراق و اعراب و اثرگذار در تحولات منطقه برشمرد و بر ضرورت حل مشکلات منطقه از طریق گفت وگو به جای تنش آفرینی تاکید کرد، امری که به مذاق سعودی‌ها به عنوان بانیان اجلاس مکه خوش نیامد.
در مهمترین واکنش‌های منطقه‌ای به این موضع عراق، سید حسن نصر الله دبیرکل حزب الله در سخنانی به مناسبت روزجهانی قدس در روز گذشته (جمعه) با تقدیر از موضع عراق گفت که «ای کاش! همه رهبران عرب همین موضع شجاع عراق را اتخاذ می‌کردند.»
سید نصرالله تاکید کرد که موضع برهم صالح رئیس جمهوری عراق در اجلاس مکه متمایز و شجاعانه بود.
از طرفی «محمد علی الحوثی» رئیس کمیته عالی انقلابی جنبش انصار الله یمن نیز از موضع برهم صالح در این اجلاس در دفاع از امنیت و آرامش در منطقه و خصوصاً حل بحران یمن تقدیر کرده است.
وی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشته است که از عراق و رئیس جمهوری عراق به خاطر مواضع اش در اجلاس مکه تشکر می‌کنیم زیرا مواضع عراق عمق روابط تاریخی بین عراق و یمن را آشکار کرد.
الحوثی خاطرنشان ساخته است که موضع عراق در اجلاس مکه بار دیگر ثابت کرد که بیانیه‌های پایانی این گونه اجلاس‌های عربی از قبل تهیه شده و همه اینگونه اجلاس ها، فقط پروتکلی است.
برهم صالح در خطاب اعتراضی خود، همچنین خواستار پایان دادن به جنگ یمن و کمک رسانی به ملت مظلوم یمن و حل این معضل از طریق گفت وگو شده بود.
از طرفی خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه در گزارشی پیرامون موضع متمایز عراق نوشته است که این موضع متمایز عراق شاید بر آینده روابط بین بغداد و ریاض و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همسو با سعودی‌ها اثر بگذارد.
در همین راستا «حنان الفتلاوی» رئیس جنبش اراده عراق با انتشار ویدئویی از چند کارشناس سعودی در یکی از شبکه‌های بومی عربستان سعودی در صفحه شخصی خود در توئیتر گفته است که موضع برهم صالح در اجلاس مکه در دفاع از جمهوری اسلامی ایران، شوک بزرگی برای سعودی‌ها بوده است.
در این ویدئو یکی از کارشناسان سعودی به دروغ می‌گوید که برهم صالح چون از کردهای شیعه است، چنین موضع متفاوتی را در اجلاس مکه اتخاذ کرده اما مجری برنامه که او هم سعودی است به او گوشزد می‌کند که برهم صالح کرد سنی است و نه شیعه اما او اصرار می‌کند که کرد شیعه است!
حنان الفتلاوی در یادداشتی کوتاه نوشته است که موضع برهم صالح در اجلاس مکه در دفاع از جمهوری اسلامی ایران، شوک بزرگی برای سعودی‌ها بوده و باعث شده است که این گونه به دروغ بافی روی بیاورند.
وی تاکید کرده است که موضع برهم صالح موضع عراق است و ادعای کذب و خیانت پیشگی سعودی‌ها چیزی از ارزش و جایگاه عراق کم نمی‌کند.
از طرفی مشاور ارشد جلال طالبانی رئیس جمهوری فقید عراق در امور امنیتی که در عین حال از کارشناسان برجسته امنیتی و سیاسی این کشور است گفته است که موضع عراق در اجلاس مکه یک نقطه عطف تاریخی است که این تحول به نام برهم صالح به عنوان رئیس جمهوری عراق به ثبت خواهد رسید.
«وفیق السامرائی» اضافه کرده است که همه نمایندگانی که در پارلمان عراق به نفع ریاست جمهوری برهم صالح رأی اعتماد دادند و ۹۵ درصد جوانان عراقی که خواهان ریاست جمهوری صالح بودند امروز به خود می بالند که در انتخاب خود، درست عمل کرده‌اند.
به گفته وی، به دور از پاره‌ای شعارهای قومیت گرای عربی و تنش آفرینی‌ها و فرقه گرایی ها، موضع اعتراضی برهم صالح در اجلاس مکه، شأن و جایگاه عراق را می‌رساند که نباید بیانیه پایانی بدون اخذ نظر عراق نوشته شود.
وی موضع صالح را در این اجلاس شجاع و منطقی خوانده و گفته است که برهم صالح بزرگمنشی عراق را در این اجلاس به نمایش گذاشت و نشان داد که عراق مرکز ثقل اعراب است که در کمال آرامش به دنبال صلح و پایان اختلافات است.
شبکه قطری الجزیره برنامه‌های مختلفی پیرامون موضع متمایز عراق در اجلاس مکه ساخته که یکی از این میزگردهای سیاسی مورد توجه سایت «توئیتر عراق» قرار گرفته و آن را بازنشر کرده است.
یکی از کارشناسان عرب در این میزگرد می‌گوید که موضع متمایز عراق، مشت محکمی به اجلاس مکه و بیانیه پایانی آن بود و خواب سران عرب را آشفته کرد.
به نوشته سایت توئیتر عراق که فقط اخبار مربوط به عراق را رصد می‌کند، موضع عراق در این اجلاس کاملاً واضح بود و برخلاف دیگر کشورهای عربی به دور از تعارفات معمول با سعودی‌ها عنوان شد.
گروه سیاسی دولت قانون به رهبری نوری المالکی نیز در بیانیه‌ای امروز از موضع برهم صالح در اجلاس مکه تقدیر کرده است.
در بیانیه آمده است که موضع «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق در مخالفت با هرگونه تعرض و تنش آفرینی نظامی علیه ایران در این اجلاس قابل تقدیر است.
اعتراض و موضع متمایز برهم صالح تنها در موضع او خلاصه نمی‌شود بلکه زبان فصیح و فاخر عربی که او در این اعتراض خود به کار گرفت به رغم اینکه اصالتاً کرد است، از نکاتی بوده که مورد توجه قرار گرفته است.
برخی از کاربران با مقایسه زبان الکن پادشاه سعودی که خود را عرب می نامد با زبان فاخر عربی برهم صالح، رئیس جمهوری عراق را از حیث تکلم زبان عربی به اعراب نزدیکتر از پادشاه سعودی دانستند.
بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های محلی عراق، اشتباه لفظی پادشاه سعودی در توصیف اجلاس مکه به «القمه الطارقه» (اجلاس مصیبت و بدبختی) به جای «القمه الطارئه» (اجلاس فوق العاده) را یکی از نمونه‌های الکن بودن زبان عربی پادشاه سعودی و در عین حال توصیف ناخودآگاه اما درستی از ماهیت این نشست عنوان کرده‌اند.
به هر حال واکنش‌های شخصیت‌ها و افکار عمومی عراق و دیگر کشورهای عربی طی ۲۴ ساعت گذشته نشان می‌دهد که موضعگیری برهم صالح در اجلاس مکه هر چند به مذاق سعودی‌ها خوش نیامده است اما به دل عرب‌ها نشسته و موجب خرسندی و اعجاب آنان نسبت به موضع مستقل عراق و نیز قدرت و شجاعت شخصی رئیس جمهوری عراق شده است.
عراق و عربستان سعودی بعد از ۲۷ سال قطع روابط در اوایل ۲۰۱۷ مناسبات خود را از سرگرفتند اما بعد از گذشت دو سال از این مناسبات آیا سعودی‌ها بازگشت قدرتمندانه عراق را تحمل خواهند کرد یا اینکه با اتخاذ مواضع و رفتارهای غیرمتعارف درصدد تضعیف این رقیب جدید منطقه‌ای برخواهند آمد؟
خاورم *۱۰*۳۵۳*۳۸۰*