از ابتدای مهرماه سال ۹۷ (ابتدای سال آبی) تا روز ۱۹ خردادماه امسال، میانگین بارندگی‌های استان یزد بیش از ۱۲۸ میلیمتر بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸۰ درصد و بلندمدت ۳۷ درصد رشد داشته است.
از نظر جایگاه کم بارش ترین استان‌ها نیز یزد بعد از سیستان و بلوچستان (با ۱۲۲ میلیمتر بارش) در رده دوم قرار گرفته و این یعنی همچنان مرکز و جنوب شرق ایران همچنان تشنه‌تر از سایر نقاط کشور است.
از سوی دیگر نباید تبخیر بالا در استان یزد را فراموش کرد به طوری که در حال حاضر تبخیر سالانه در این استان با توجه به درجه حرارت بالای هوا از سطح خاک و گیاه در حدود ۳ هزار و ۴۰۰ میلیمتر بوده که عدد بسیار بالایی است.
اما نکته اینجاست که عده‌ای تصور می‌کنند بارندگی‌های امسال شاید جبران حدود ۲ دهه خشکسالی را در استان یزد کرده باشد ولی این تصور، اشتباه است.
تقویت سفره‌های زیرزمینی در آینده؛ اکنون صرفه جویی ضروری است
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای یزد معتقد است بارش‌های بهاری، کم آبی در استان را جبران نمی‌کند؛ شهروندان در مصرف آب مدیریت لازم را داشته باشند.
محمد مهدی جوادیان زاده اظهار داشت: اگر چه بارندگی‌های مناسبی از اوایل سالجاری تاکنون به وقوع پیوسته، اما نباید این گونه تصور شود که استان از تنش آبی عبور کرده؛ شهروندان مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند.
وی با اشاره به اهمیت مدیریت جدی خانواده‌های یزدی در مصرف آب افزود: هم اکنون میزان برداشت آب از منابع استان یک میلیارد مترمکعب و ورودی آب به سفره‌های زیرزمینی ۲۰۰ میلیون متر مکعب کمتر از خروجی یا برداشت آن است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای یزد با بیان اینکه اگر راندمان آب در حوزه کشاورزی ۲۵ درصد افزایش یابد، کمبودها جبران خواهد شد، خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۹۰ ماهانه به طور متوسط مصرف خانگی آب در شهر یزد، ۲۰ مترمکعب بود که این عدد به ۱۴.۵ متر مکعب کاهش یافته است.
وی با اشاره به بارندگی یک ماهه امسال در برخی شهرستان‌های استان یزد گفت: این بارش‌ها می‌تواند در آینده با تقویت سفره‌های زیرزمینی، وضعیت قنات‌های استان را تقویت کند در این صورت شهروندان در مصرف آب مدیریت لازم را داشته باشند.
ریخت و پاش به بهانه رشد بارندگی، ممنوع
رئیس اداره منابع آب شهرستان یزد و اشکذر هم با بیان اینکه بارندگی‌های اخیر بهانه‌ای برای عدم صرفه‌جویی نیست گفت: در سال گذشته تعرض به خط انتقال آب و وابستگی یزد به این آب، شرایط سختی را برای استان فراهم کرد که منجر به اجرای طرح خاموشی چاه‌ها به مدت ۵۰ روز در شهرستان یزد و همچنین کشف و انسداد ۶۷ حلقه چاه غیرمجاز شد.
محمد حسین باقری افزود: اجرای این طرح باعث صرفه‌جویی در مصرف ۹ میلیون متر مکعب آب شد بنابر این مردم و مسئولان نباید بارندگی‌های اخیر را دلیلی برای عدم صرفه‌جویی در زمینه آب بدانند.
مشکل کم آبی و آبرسانی سیار در ۳۳۰ روستای استان
شرایط کم آبی در روستاها و مناطق روستایی بسیار سخت‌تر از مناطق شهری است به گونه‌ای که با وجود مطلوب بودن بارندگی‌های امسال، حتی یک روز هم انتقال آب سیار و با تانکر به روستاها قطع نشده است.
در حال حاضر منابع آبی روستاهای استان یزد شامل ۳۷۸ چشمه، چاه و قنات است که ۲۸۰ هزار نفر از جمعیت روستاهای استان باید از این منابع استفاده کنند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی یزد با بیان اینکه مشکل بی‌آبی با وجود بارندگی‌های بهاره در بسیاری از روستاهای استان بر قوت خود باقی است، گفت: در زمستان سال قبل و بهار امسال شاهد بارش‌های خوبی و وضعیت بسیاری از روستاها بهتر شد.
محمد فاتحی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه در حال حاضر ۷۰ روستای استان از آب انتقالی بهره‌مند هستند، افزود: روستاهای استان اغلب از منابع آب زیرزمینی برداشت می‌کنند و اگر بارش‌ها کافی نباشد، مردم با مشکلات جدی مواجه می‌شوند.
وی یادآور شد: در زمان حاضر ۳۳۰ روستای استان یزد آبرسانی سیار می‌شوند و حجم آبرسانی انجام شده به آنها در سال گذشته ۲۵۰ هزار مترمکعب بوده است.
مدیرعامل آبفار یزد با تأکید بر لزوم تداوم صرفه جویی در مناطق روستایی استان گفت: استاندارد سرانه مصرف آب در روستاها ۱۵۰ لیتر در روز است در حالی که هم اکنون این میزان، ۱۸۰ لیتر در روز گزارش می‌شود.
این وضعیت در حالی است که در نیمه زمستان سال گذشته، آبرسانی به برخی روستاهای استان بخاطر بارش‌ها مناسب قطع شده بود ولی با شروع گرما بار دیگر آبرسانی سیار در روستاها به ۳۳۰ پارچه روستا رسید.
بیشتر روستاهایی که با تانکر آبرسانی می‌شود در شهرستان تفت به عنوان یکی از مناطق ییلاقی و خوش آب و هوای استان قرار دارد به گونه‌ای که روزانه معادل ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ مترمکعب آبرسانی سیار به ۲۳۰ روستای تفت انجام می‌شود.
آب ۱۹۲ روستای شهرستان تفت توسط ۱۱۹ حلقه چاه با آبدهی بین ۰.۲ لیتر در ثانیه تا ۱۵ لیتر در ثانیه تأمین می‌شود.
رئیس آبفار تفت در این خصوص گفت: آبرسانی سیار با انتقال آب به داخل مخازن و تانکر انجام و مابقی آبرسانی هم با ۱۳۷ مخزن آب، ۳۸۴ کیلومتر خطوط انتقالی و هزار و ۴۰۰ کیلومتر شبکه توزیع انجام می‌شود.
رضا مظفری افزود: قیمت تمام شده هر مترمکعب آبرسانی سیار در سال گذشته بین ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان بوده و آبرسانی در شبکه لوله کشی، هزینه‌ای معادل ۲ هزار و ۵۰۰ تومان در هر مترمکعب دارد که به ازای هر مترمکعب تنها ۲۵۰ تومان از مشترک دریافت می‌شود.
همه این موارد حکایت از آن دارد که خشکسالی‌های متوالی همچنان پابرجاست و بارندگی‌های امسال با وجود بی سابقه بودن، حریف خشکسالی‌ها نشده است.
گزارش از: محمودرضا رحمانی
۱۹۶۸/ ۶۱۹۷