بنا بر آمارها بیش از ۴۰ مورد آتش سوزی از اول امسال تاکنون سبب از بین رفتن یا بروز خسارت به بیش از ۱۰۰ هکتار از مراتع استان تهران شده؛ آمار بالایی است بویژه که فروردین و اردیبهشت امسال بیشتر ایام یا بارندگی داشتیم یا هوا خنک بود.
نکته قابل تأمل تر اینکه براساس اعلام متولیان، بیش از ۹۰ درصد علت این آتش سوزی ها به دخالت انسان و عامل انسانی بر می گردد.
وقتی در روز تعطیل برای خوش گذرانی به مراتع و فضاهای جنگلی می رویم بسیاری از مردم به منظور تهیه غذا یا گرم کردن آب، آتش می‌گسترانند که به گفته کارشناسان آتش نشانی و محیط زیست، آتش توسط شهروندان در زمان بازگشت، به صورت درست و کامل خاموش نمی‌شود.
پس از ترک شهروندان، با توجه به گرمای هوا و همچنین وزش باد در فضای باز و کوهستانی، آتشی که توسط شهروندان خاموش شده دوباره فعال می‌شود و حجم زیادی از مراتع را دچار آتش سوزی و خسارت می‌کند.
آنطور که مسئولان استان تهران گزارش داده اند در ایام تعطیلات نیمه خرداد امسال یا روزهای منتهی به این تعطیلات بیش از ۴۰ مورد آتش سوزی در مراتع سبز و جنگلی اطراف پایتخت رخ داده است؛ آتش سوزی در مراتع لشکرک در شمال شرقی تهران، بوستان جنگلی چیتگر و نیز بخش هایی از مراتع شهرستان‌های شمیرانات، دماوند و فیروزکوه از جمله آنهاست.
حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار وسعت اراضی منابع طبیعی استان تهران اعلام شده که ۹۱۹ هزار هکتار آن مرتع، ۱۰۵ هزار هکتار، بیابانی و حدود ۶۰ هزار هکتار آنها جنگل‌های طبیعی و دست کاشت است.
انسان ها عامل ۹۰ درصد آتش سوزی‌ها
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان تهران که از همکاری نکردن مردم در زمان حضور در طبیعت گلایه دارد گفت: بیش از ۹۰ درصد حوادث آتش سوزی در مراتع عامل انسانی دارد.
سرهنگ جلیل انزابی زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: گرمای هوا، وزش باد و خشک بودن علفزارها و بوته‌ها از دیگر عوامل بروز آتش سوزی در مراتع است.
وی اظهارداشت: اوایل امسال بارش‌های خوبی داشتیم و همین امر باعث شد که مراتع ما سرسبز باشند اما حضور گردشگران، بی احتیاطی آنان و همچنین گرم شدن هوا گاه به بروز آتش سوزی می انجامد.
به گفته انزابی زاده، شهروندان موقع ترک مراتع، آتش را بخوبی و به شکل اصولی خاموش نمی کنند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان تهران تاکید کرد: از ابتدای امسال تاکنون حدود ۴۰ مورد آتش سوزی در مراتع استان تهران داشته ایم.
به گفته این مسئول، بیشتر حوادث آتش سوزی در شهرستان های تهران، شمیرانات، ملارد، فیروزکوه، دماوند و فیروزکوه رخ داده است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان تهران خاطرنشان کرد: در مجموع حدود ۱۰۰ هکتار از اراضی استان تهران طی این مدت در نتیجه این آتش سوزی‌ها دچار خسارت و آسیب شده است.
تشکیل کارگروه اطفای حریق در مراتع
این مسئول منابع طبیعی استان تهران از تشکیل کارگروه اطفای حریق در مراتع استان خبر داد و گفت: در جلسات این کارگروه مقرر شد ساعت فعالیت یگان حفاظت منابع طبیعی در سطح مراتع افزایش یابد.
انزابی زاده تصریح کرد: باتوجه به وسعت اراضی ملی، در یگان حفاظت منابع طبیعی استان با کمبود نیرو مواجه هستیم و در این زمینه مردم باید به کمک ما بشتابند.
وی تاکید کرد: طبق بررسی‌های انجام شده علت اصلی این آتش سوزی‌ها خطای انسانی است و مردم باید در این زمینه آگاه و هوشیار باشند و اجازه ندهند برخی افراد با بی احتیاطی این اراضی بکر و سرمایه های ملی را دچار خسارت کنند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان تهران از مردم خواست در صورت مشاهده هرگونه سودجویی و خسارت به اراضی ملی به صورت ۲۴ ساعته مراتب را به سامانه ۱۵۰۴ اطلاع دهند.
ارتفاعات اطراف پایتخت مستعد حریق
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به شدت بارش های بهاری در پایتخت و رشد حجم انبوهی از گیاهان خودرسته به‌ویژه در مناطق اطراف این کلانشهر اظهارداشت: تپه‌ها و ارتفاعاتی که در سال های گذشته تلی از خاک بود امسال پوشش گیاهی انبوهی در خود جای داده و حتی تا بالاترین نقطه نیز گیاه و علوفه روییده است اما با پایان فصل بارش ها و افزایش گرمای هوا، این علف‌ها کاملاً خشک شده اند و بسیار مستعد آتش‌سوزی هستند.
سید جلال ملکی افزود: این مساله موجب شده در روزهای اخیر آمار آتش‌سوزی در این نقاط بالاتر از میانگین سال های قبل شود، آتش‌سوزی‌هایی که در واقع به آنها حریق فضای سبز یا حریق علوفه می‌گویند.
وی ادامه داد: این علوفه‌ها بسیار متراکم و فشرده هستند، به خوبی قد کشیده‌اند و در صورت بروز آتش‌سوزی به سرعت گسترش می‌یابند؛ از آنجاکه به منظور حرکت و پیشروی آتش در این حوادث به صورت دوار و دایره‌ای شکل است، در مدت زمان کمی بخش زیادی از منطقه را فرا می گیرد و در همه جهات گسترش پیدا می‌کند.
به گفته ملکی، وزش باد که غالباً در مناطق اطراف شهر و ارتفاعات وجود دارد نیز باعث افزایش سرعت گسترش آتش‌سوزی می‌شود.
سخنگوی آتش نشانی تهران همچنین با اشاره به مشکلات فراوان برای اطفای حریق در این نوع حوادث افزود: در این نوع آتش‌سوزی‌ها مسیر مناسب و همواری برای دسترسی به محل حریق وجود ندارد و نیروها برای رسیدن به شعله‌های آتش که در دل طبیعت و تپه‌ها واقع است باید گاهی صدها متر در مسیری پر فراز و نشیب، آن هم با تجهیزاتی نظیر خاموش‌کننده، طناب، آتش کوب و سایر لوازم حرکت کنند.
وی توضیح داد: گاهی آتش‌سوزی‌ها در ساعات پایانی و حتی میانه شب رخ می دهد، دید مناسبی برای یافتن مسیر مناسب تا رسیدن به محدوده آتش وجود ندارد و خطراتی نظیر گم کردن مسیر، سقوط از ارتفاع، سقوط در چاه و گودال وجود دارد که فرمانده میدان در این مقطع باید بسیار مراقب نیروهای خود باشد؛ ضمن اینکه تجهیزات و خودروهای آتش‌نشانی که با هزینه شهروندان تأمین می‌شود نیز گاهی در معرض آسیب‌های جدی قرار می‌گیرند.
ملکی خاطرنشان کرد: همزمانی این ایام با ورود به تعطیلات تابستانی باعث شده بسیاری از شهروندان در ایام تعطیلات یا روزهای آخر هفته برای تفرج به دامن طبیعت بروند و ساعاتی را به دور از هیاهوی شهر سپری کنند، همین افزایش حضور شهروندان در صورت بی‌احتیاطی، از عوامل بروز آتش‌سوزی‌هاست، البته موارد دیگری مانند صاعقه نیز وجود دارد.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در توصیه به شهروندان برای کاهش این حوادث و تخریب محیط‌زیست، گفت: مردم در صورت حضور در طبیعت به بوستان های معتبر و تأیید شده بروند، این بوستان ها از خدمات مناسب نظیر آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی، محل بازی مناسب برای کودکان، پارکینگ، حراست، نگهبانی و ایمنی قابل قبول برخوردار است اما خارج از این نقاط امکانات مناسبی وجود ندارد و حتی شهروندان مجبور به پارک خودرو در حاشیه جاده خواهند شد.
وی همچنین از شهروندان خواست در طبیعت، از روشن کردن آتش در علفزارها و بوته‌های خشک و کنار درختان به‌ویژه در زمان وزش باد بپرهیزند.
کجا آتش بگسترانیم؛ بطری رها نکنیم
سخنگوی آتش نشانی تهران تاکید کرد: شهروندان برای روشن کردن آتش از منقل های فلزی استفاده کنند، در صورت نبود منقل، با کنار زدن علوفه‌ها و بوته‌های خشک و پاکسازی اطراف از وجود این مواد قابل اشتعال، بر روی زمین غیرقابل اشتعال آتش روشن کنند.
به گفته ملکی پرتاب بطری و ظروف شیشه‌ای داخل طبیعت علاوه بر آلودگی محیط زیست، می‌تواند مانند یک عدسی عمل کند و با متمرکز کردن نور خورشید باعث آتش‌سوزی در بوته‌های خشک شود.
سخنگوی آتش‌نشانی تهران در توصیه به شهروندان تاکید کرد که بعد از استفاده از آتش، حتماً آن را با آب کامل خاموش کنید و مطمئن شوید که زغال‌های زیرین آتش نیز خاموش شده باشد.
وی گفت: شهروندان همچنین مراقب باشند از آتش بازی کودکان در طبیعت و نیز شکستن شاخه‌های درختان برای روشن کردن آتش خودداری کنند.
مراتع استان شبانه روزی محافظت می‌شود
سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران نیز گفت: با توجه به فرارسیدن فصل گرما و افزایش خطر وقوع آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی تیم‌های یگان حفاظت منابع طبیعی به صورت شبانه روزی از عرصه‌های جنگلی و مرتعی محافظت می‌کنند.
احمد طاهری در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه تمامی نیروهای منابع طبیعی برای مواقع اضطراری و مقابله با هرگونه آتش سوزی در اراضی جنگلی و مرتعی باید آمادگی کامل داشته باشند بیان کرد: تیم‌های یگان حفاظت منابع طبیعی استان تا پایان فصل گرما به صورت شبانه روزی از مراتع جنگلی و مرتعی استان محافظت می‌کنند.
وی بیان کرد: آموزش نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی با شیوه‌های اطفا حریق در عرصه‌های جنگلی و مرتعی در دستور کار این اداره کل قرار دارد.
این مسئول افزود: به منظور جلوگیری از گسترش آتش و کاهش آسیب به درختان و پوشش‌های مرتعی لازم است به محض وقوع آتش سوزی ضمن حضور به موقع و سریع نیروهای منابع طبیعی به محل حادثه، موضوع به اطلاع آتش نشانی، ارتش و دیگر دستگاه‌های مؤثر رسانده شود.
طاهری به آتش سوزی‌های اخیر که در استان تهران به وقوع پیوسته اشاره و خاطرنشان کرد: در تعطیلات اخیر چندین مورد آتش سوزی محدود در عرصه‌های مرتعی و جنگلی استان از جمله شمیرانات اتفاق افتاد که بلافاصله نیروهای منابع طبیعی به همراه عوامل آتش نشانی، ارتش و دیگر دستگاه‌های مرتبط به محل حادثه اعزام شدند و با اقدامات لازم از گسترش آتش جلوگیری به عمل آوردند.
این مسئول منابع طبیعی استان تهران گفت: از شهروندان می خواهیم هنگام مراجعه به طبیعت مراقب باشند و ضمن رعایت نکات ایمنی از روشن کردن آتش در مراتع و جنگل‌ها بپرهیزند از رها کردن بطری‌های شیشه‌ای خودداری کنند چرا که بر اثر یک سهل انگاری و بی احتیاطی خسارات جبران ناپذیری متوجه طبیعت خواهد
به گزارش ایرنا باوجود اطلاع رسانی های مکرر طی سال های گذشته به نظر می رسد هنوز نیاز هست مراقبت های لازم به شهروندان آموزش داده شود زیرا همچنان شاهد سهل انگاری برخی افراد هنگام مراجعه به طبیعت هستیم و امید آن می رود که تک تک شهروندان خود در نقش یک محافظ منابع ملی، مراتع و جنگل ها عمل کنند.
گزارش از سیدمحمدجواد آل داود
تهرام/۷۲۴۳/ ۱۰۰۸