به گزارش ایرنا، بیماریهای منتقله از آب و غذا بیماریهایی هستند که از خوردن و آشامیدن غذا یا نوشیدنی آلوده ناشی می شوند و عوامل این آلودگی، باکتری ها، سموم، ویروس ها و انگل ها هستند. این بیماریها به دلیل ایجاد اسهال می‌توانند موجب از دست رفتن آب و املاح بدن فرد بیمار شده و منجر به عوارض کم‌آبی و حتی مرگ انسان در طی مدت کوتاهی شود از این رو باید این‌گونه بیماریها را در همه افراد به خصوص در کودکان،سالمندان و زنان باردار جدی گرفت.
**بیماریهای منتقله از غذا به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:
عفونت‌های منتقله از غذا: این عفونت‌ها از مصرف غذا یا آشامیدنی آلوده به باکتری، ویروس یا انگل ناشی می‌شوند.
مسمومیت منتقله از غذا یا مسمومیت غذایی: مسمومیت منتقله از غذا از مصرف غذا یا نوشیدنی که قبلاً با یک سم آلوده شده ناشی می‌شود.
**راه انتقال بیماریهای منتقله از آب و غذا:
را انتقال در تمام موارد گوارشی و دهانی است و به طور کلی این بیماری ها به دو طریق انتقال مستقیم و غیر مستقیم منتقل می شوند که در انتقال مستقیم، افرادی مسول انتقال عفونت هستند که بعد از اجابت مزاج، دستان خود را به طور کامل نمی شویند و در اثر تماس مستقیم با دیگران یا در اثر تماس با مواد غذایی، عفونت را به دیگران منتقل می کنند و بدون شک، بلند بودن ناخن ها می تواند بر خطر انتقال بیماری بیفزاید. و اگر این افراد تولیدکننده یا عرضه کننده مواد غذایی باشند، تهدیدی برای سلامت عمومی است.
انتقال غیر مستقیم نیز به دلیل مصرف آب و مواد غذایی آلوده، سبزیجات و میوه جات آلوده، افزایش مصرف غذا در بیرون از منزل و استفاده از غذاهای آماده (Fast Food) باعث افزایش این بیماریها شده است و شیردادن به شیرخواران با دستهای آلوده یا با بطریهایی که به خوبی تمیز نشده باشد یک عامل خطر چشمگیر برای شیرخواران است.
**علائم بالینی: اغلب بیماریهای منتقله از آب و غذا به صورت اسهال، تهوع، استفراغ و دل درد تظاهر می‌یابند. این نشانه‌ها بطور متوسط در مدت 24 تا 48 ساعت بعد از عفونت ظاهر شده و برای یک تا دو روز ادامه می‌یابد.
**مهمترین و مؤثرترین راههای پیشگیری از ابتلا به بیماری های منتقله از آب و غذا:
• استفاده از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی و رعایت بهداشت مواد غذایی.
• سالم سازی سبزیجات و میوه جات ( پاکسازی، انگل زدایی، ضدعفونی و شستشو)
• شستشوی صحیح دستها با آب و صابون
• قبل از غذا یا شیر دادن به کودک حتماً دستهای خود را با آب و صابون بشوییم
• تغذیه کودک با شیرمادر
• آموزش به کودکان برای رعایت نکات بهداشتی قبل از مصرف غذا
• باید توجه داشت یخ زدن موجب از بین رفتن میکروب‌ها نمی‌شود بنابراین یخی که از آب آلوده تهیه شده باشد می‌تواند موجب انتقال آلودگی و ابتلا افراد به بیماری شود.
• کنسروها در صورت آلودگی می‌توانند موجب ایجاد مسمومیت‌های خطرناکی شوند لذا قبل از مصرف حتما باید به مدت 20 دقیقه کنسروها را جوشاند.
• مواد غذایی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ به طور کامل پخته شده و از مصرف نیم پز این مواد خودداری شود.
• باید توجه شود که رشد باکتری ها در دمای یخچال متوقف نمی شود بلکه با سرعت کمتری انجام می گیرد بنابراین ضروریست مواد غذایی پخته شده پس از خارج کردن از یخچال به طور کامل گرم و سپس مصرف شوند.
• مواد غذایی پخته شده در کوتاه‌ترین فاصله زمانی مصرف شود.
• تا آنجا که ممکن است میوه‌ها را باید به صورت پوست کنده مصرف کرد
• از خرید مواد غذایی از فروشندگان دوره گرد خودداری کرد.
• غذا را به صورت خانگی تهیه و مصرف نموده و تا آنجا که ممکن است از مصرف غذاهای آماده در خارج از خانه خودداری کرد.
• دور نگه داشتن ظروف و مواد غذایی از دسترس حشرات (سوسک و مگس)
**اگر به هر دلیلی فردی مبتلا به اسهال و یا استفراغ شد خصوصا کودکان زیر پنج سال ، افراد سالمند و زنان باردار یا افراد دارای بیماریهای مزمن ، باید حتما به پزشک مراجعه کرده و از خوددرمانی پرهیز نماید. جبران آب و املاح از دست رفته در بیماران مبتلا به اسهال بسیار اهمیت دارد. استفاده از پودر ORS و تجویز مایعات خانگی مانند آب سیب رقیق شده طبیعی بدون اضافه کردن شکر توصیه می‌شود.
باید در نظر داشت که بیمار مبتلا به اسهال اگر پس از مراجعه به پزشک و درمان، بهبود نیافته و دچار علائمی شامل افزایش دفعات مدفوع آبکی، ناتوانی در خوردن و آشامیدن، تشنگی بسیار زیاد، استفراغ های مکرر، تب و وجود خون در مدفوع و کاهش سطح هوشیاری شود باید دوباره به پزشک مراجعه کند.
منبع: معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان ایلام
6032