پالایشگاه نفت بندرعباس یکی از ۱۰ شرکت پالایشی کشور است که در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با کوشش متخصصان داخلی ساخته که در مرداد ماه سال ۱۳۷۶ با ظرفیت پالایش ۲۳۲ هزار بشکه در روز بهره‌برداری شد.
مطالعه و طراحی ساخت پالایشگاه نفت بندرعباس از سال ۶۹ با انجام کارهای زیربنایی و سفارش خرید آغاز و شروع کار نصب تجهیزات نیز در سال ۷۳ اجرایی شد و در نهایت با تلاش متخصصان ایرانی مرداد سال ۷۶ با ظرفیت پالایش ۲۳۲ هزار بشکه در روز مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
طرح ملی افزایش ظرفیت تولید بنزین و بهبود کیفیت بنزین و نفت گاز پالایشگاه بندرعباس که بهمن سال گذشته با حضور رئیس جمهور به بهره‌برداری رسید، هدف مهم آن تولید فرآورده‌های نفتی با کیفیت و سوختی پاک بر اساس استانداردهای روز دنیا و همچنین حفظ و صیانت از محیط‌زیست با کاهش انتشار آلاینده‌ها در هوا بوده است.
این طرح در زمینه تکمیل واحدهای عملیاتی این پالایشگاه و خودکفایی کشور با افزایش تولید بنزین و همچنین بهبود کیفیت بنزین و نفت گاز تولیدی پالایشگاه بر اساس استانداردهای روز دنیا اجرا شد و در نتیجه این پروژه گوگرد بنزین تولیدی پالایشگاه از حدود ۴۰۰ پی پی ام ۴۰۰ به کمتر از ۱۰پ ی پی ام کاهش و کیفیت آن به استاندارد یور و۵ ارتقا یافت.
برای ساخت این طرح ۳۱۳ میلیون یورو و همچنین ۱۱ هزار و ۳۵۰ میلیارد ریال از منابع داخلی، صندوق انرژی و اوراق مشارکت هزینه شده است.
هاشم نامور مدیرعامل شرکت پالایش نفت بندرعباس در گفت و گو با ایرنا معتقد است: استفاده از آب دریا در حجم زیاد برای خنک کردن و تهیه آب شیرین، استفاده از اسکله نفتی جهت دریافت نفت خام سنگین و فوق سنگین به عنوان خوراک، امکان صادرات و واردات فرآورده‌های نفتی، بزرگترین واحد هیدروکراکر کشور از نظر ظرفیت بخشی از ویژگی‌های مهم این پالایشگاه بوده است، زیرا در طراحی این پالایشگاه که با پیشرفته‌ترین فن‌آوری های روز جهان ساخته شده، رعایت اصول ایمنی، پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست، کاهش اتلاف انرژی و انعطاف‌پذیری عملیاتی و تولید، مهم‌ترین موردی است که مد نظر قرار گرفته است.
ایرنا: مهم‌ترین دستاوردها و طرح‌های توسعه در این پالایشگاه از سال گذشته تاکنون چه طرح‌هایی بوده است؟
نامور: با اجرای طرح مبتکرانه افزایش ۳۰ هزار بشکه‌ای در سال ۹۱، این ظرفیت با تزریق مستقیم میعانات گازی و نفت خام سبک میدان نفتی هنگام به واحدهای تقطیر و کاهش گرانروی و با انجام تغییرات روی پارامترهای عملیاتی و فرآیندی به ۳۵۰ هزار بشکه افزایش یافته و افزایش تولید فرآورده‌های نفتی بخصوص بنزین و گازوئیل را به همراه دارد و هم اکنون نیز با همین ظرفیت در حال فعالیت است.
با تکمیل و راه‌اندازی طرح افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت محصولات پالایشگاه امروز شاهد افزایش ۴ میلیون لیتری تولید بنزین و بهبود کیفیت این محصول بر اساس استاندارد یورو ۵ و همچنین تولید نفت گاز با استاندارد یورو ۴ هستیم.
از دیگر طرح‌های مهم و بزرگ توسعه پالایشگاه بندرعباس می‌توان به طرح ارتقای کیفیت محصولات سنگین اشاره کرد، مطالعات امکان سنجی آن انجام شده و هدف آن کاهش میزان نفت کوره تولیدی و تبدیل آن به محصولات سبک‌تر با ارزش افزوده بیشتر است، با اجرای این طرح، میزان تولید نفت کوره به کمتر از ۱۰ درصد و میزان گوگرد آن به کمتر از یک درصد کاهش می‌یابد.
همچنین ساخت قطعه الکتریکی کنترل‌کننده گرمکن واحد احیا کاتالیست نیز از دیگر دستاوردهای این شرکت است که موجب جلوگیری از توقف تولید و خروج ارز و عدم وابستگی به خارج از کشور شد.
ایرنا: ساخت واحدهای جدید چه کمکی به وضعیت ارتقای کیفیت محصولات سنگین کرده است؟
نامور: اجرای طرح بازیافت گازهای مشعل پالایشگاه به منظور استفاده مجدد از آن در سوخت گازی با هدف کاهش مصرف گاز طبیعی، کاهش میزان انتشار آلاینده‌های ناشی از سوختن گازهای مازاد در مشعل، صیانت از محیط زیست، پیشگیری از هدر رفت منابع و کاهش ضایعات از دیگر طرح‌های مهم این شرکت است که در دست اجرا است.
حرکت در راستای توسعه و ساخت واحدهای جدید به ویژه واحدهای ارتقای کیفیت محصولات سنگین را می‌توان به ضرورت کاهش تولید سوخت‌های با ارزش افزوده کمتر، ارتقای کیفیت فرآورده‌های تولیدی، تولید فرآورده‌های منطبق با استانداردهای روز دنیا در راستای مسائل زیست‌محیطی و بهبود عملکرد اقتصادی و سودآوری بیشتر اشاره کرد.
ایرنا: برای نخستین بار در صنعت پالایش نفت ایران، پالایشگاه نفت بندرعباس موفق به تولید محصول اسیدکلریدریک شده است، با تولید آن آیا کشور نیازی به واردات خواهد داشت؟ مازاد محصول تولیدی در بازار داخلی یا صادراتی عرضه خواهد شد؟
نامور: متخصصان این شرکت با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های پالایشگاه با طراحی دو راکتور، یک مبدل، ماده شیمیایی پرکلرواتیلن و هیدروژن تحت شرایط تعریف شده موفق به تولید اسید کلریدریک با خلوص ۹.۹۹ درصد شدند.
هم اکنون شرکت پالایش نفت بندرعباس توانایی تولید اسید کلریدریک را و همچنین توانایی تأمین نیاز اسیدکلریدریک مورد نیاز پالایشگاه‌ها را در صورت درخواست دارد.
اسید کلریدریک با خلوص و فشار بالا که مورد استفاده صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی‌هاست و تا پیش از این از خارج کشور تأمین می‌شد و از آن به منظور شستشوی راکتورهای واحدهای ایزومریزاسیون پیش از بارگیری کاتالیست به منظور تولید ایزومریت به عنوان یکی از اجزای اصلی تولید بنزین با استاندارد یورو ۵ استفاده می‌شود.
ایرنا: با توجه به رویکرد پالایشگاه نفت بندر عباس در شرایط تحریم، آیا سازندگان داخلی موفق به تولید و تأمین نیاز کاتالیستی این پالایشگاه به ویژه برای واحدهای جدید بهره‌برداری شده‌اند و آیا کاتالیست ایرانی موفق به جایگزینی با نمونه‌های خارجی و به ویژه چینی شده است؟
نامور: سازندگان داخلی موفق به ساخت و تولید کاتالیست واحدهای پالایشگاهی در مقیاس‌های آزمایشگاهی و صنعتی شده‌اند و محصولات تولیدی در برخی پالایشگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفته و محصولات نفتی تولید شده است.
ایرنا: با توجه به تأمین بخشی از خوراک نفت خام پالایشگاه بندرعباس از مسیر کشتی و انتقال دریایی، آیا برای کاهش ریسک تولید برنامه‌ای برای ساخت خط لوله انتقال نفت هم دارید؟
نامور: تضمین استمرار عملیات تولید فرآورده‌های نفتی مأموریت اصلی پالایشگاه نفت بندرعباس است و در اجرای این مأموریت باید از کاهش خوراک به ویژه در شرایط بد آب و هوایی به دلیل نداشتن امکان پهلودهی کشتی در مبدا یا مقصد پیشگیری کرد، به همین منظور تأمین نفت خام از مسیر خط لوله از طرح‌های مهم در دست بررسی و پیگیری پالایشگاه بندرعباس است.
از طرفی این طرح علاوه بر کاهش ریسک‌های عملیاتی ناشی از کمبود نفت خام باعث انعطاف پذیری عملیات، کاهش هزینه‌های انتقال نفت خام و جلوگیری از آلودگی زیست‌محیطی دریایی می‌شود.
همچنین در صورت تأمین نفت خام از طریق خط لوله می‌توان با تغییر کاربری اسکله نفتی موجود در بندرعباس از آن اسکله به منظور صادرات فرآورده‌های تولیدی مازاد پالایشگاه استفاده کرد ضمن اینکه در شرایط خاص می‌توان از این اسکله به صورت دو منظوره نیز استفاده کرد.
در سال گذشته در تلاش برای تکمیل پروژه ملی افزایش ظرفیت تولید بنزین و بهبود کیفیت بنزین و نفت گاز اثرات تحریم آشکار بود، اما با تقویت خودباوری، استفاده از توان و دانش داخلی برای تأمین تجهیزات و قطعات مورد نیاز و تبدیل تهدیدها به فرصت و تلاش‌های شبانه روزی مهندسان جوان، عملیات اجرایی طرح افزایش ظرفیت تولید بنزین و بهبود کیفیت بنزین و نفت گاز پالایشگاه بندرعباس انجام شد.
در این طرح بیش از ۶۵ درصد دستگاه‌ها، قطعات و تجهیزات استفاده شده ساخت داخل است که می‌توان گفت که تحریم موجب ارتقا توانمندی شرکت‌های داخلی برای حضور مؤثرتر در عرصه‌های اقتصادی و صنعتی کشور و همچنین ایجاد روحیه اعتماد به نفس و خودباوری نسبت به توان و تولید داخلی شد.
۹۸۸۷ /۶۰۴۸