کمیته اخلاق فدارسیون فوتبال طی حکمی حیدر بهاروند رئیس سازمان لیگ و سعید فتاحی مسئول کمیته مسابقات سازمان لیگ را در ارتباط با حواشی رخ داده در فینال جام حذفی که ۱۲ خرداد امسال در اهواز برگزار شد، به ترتیب به پنج و دو سال محرومیت از فعالیت های فوتبالی و جریمه نقدی ۵۰ و ۳۰ میلیون تومانی محکوم کرده است.
این کمیته همچنین محمد مهدی الطافی و اسماعیل حاجی پور مالک و مدیرعامل باشگاه داماش گیلانیان را به ۶ ماه محرومیت از فعالیت فوتبالی و جریمه نقدی به مبلغ ۳۰ میلیون تومان در حق فدراسیون فوتبال محکوم کرده است.
عبدالکاظم طالقانی رئیس هیأت فوتبال استان خوزستان و عضو هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال نیز در این حکم، به پرداخت ۳۰ میلیون تومانی جزای نقدی در حق فدراسیون فوتبال محکوم کرده است.
اما آنچه در این بین محل سوال و ایراد قرار گرفته این است که کمیته اخلاق بر چه اساس، مبنا و استدلالی این افراد را محکوم کرده و اینکه آیا صلاحیت ورود به این موضوع را داشته است یا خیر؟
برای روشن شدن این موضوع کافی است نگاهی به حکم کمیته اخلاق بیاندازیم.
حکم کمیته اخلاق درباره پرونده حواشی فینال جام حذفی به شرح زیر است؛
«رأی کمیته اخلاق»
درخصوص تخلفات انتسابی به آقایان ۱- حیدر بهاروند، عضو هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال و رئیس سازمان لیگ فدراسیون فوتبال ۲ - عبدالکاظم طالقانی، عضو هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال و رئیس هیأت فوتبال استان خوزستان ۳ - سعید فتاحی، مدیر مسابقات سازمان لیگ فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی - ۴ اسماعیل حاجی پور، مالک باشگاه داماش گیلانیان ۵ - محمد مهدی الطافی، مدیر عامل باشگاه داماش گیلانیان مبنی بر سو مدیریت در برگزاری مسابقه پایانی جام حذفی باشگاه‌های کشور (جام آزاد سازی خرمشهر) در ورزشگاه فولاد آرنا که منجر به حوادث و اتفاقاتی شد که باعث لطمه به حیثیت و اعتبار فوتبال کشور و بازتاب منفی گسترده‌ای در بین افکار عمومی در داخل و خارج کشور گردیده است.
با این توضیح که طبق محتویات پرونده و مشاهدات در رسانه‌های جمعی و پخش مستقیم این مسابقه از رسانه ملی و عزیمت رئیس کمیته اخلاق به همراه هیأتی از سوی وزارت ورزش و جوانان به استان خوزستان و استماع اظهارات و مطالب از کلیه مسئولین و مقامات محلی اعم از اجرایی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی در حالیکه مطابق رویه‌های موجود در اکثر مسابقات و لیگ‌های معتبر پیش از برگزاری مسابقات حتی برای یک دوره یک ساله جام حذفی و یا لیگ برتر زمان و مکان هریک از مسابقات به ویژه فینال از پیش تعیین و اعلام و برنامه ریزی لازم در این رابطه صورت می‌پذیرد، که متأسفانه برای بازی پایانی مذکور نه تنها چنین برنامه ریزی صورت نگرفته بلکه برخلاف مفاد دستورالعمل ابلاغی شورای امنیت کشور که مقرر می‌دارد «زمان برگزاری مسابقات از سوی وزارت ورزش و جوانان در این مورد فدراسیون فوتبال حداقل ۱۵ روز قبل با ذکر پیشنهاد پیرامون سطح بندی (حساس، مهم، عادی به کمیسیون ورزشی شورای تأمین استان اعلام گردد …» که در مسابقه اخیر نه تنها چنین الزامی مورد رعایت و اجرا قرار نگرفته بلکه تا زمان برگزاری بازی بین تیم‌های پرسپولیس تهران و سپاهان اصفهان در روز چهارشنبه تاریخ ۰۸ / ۰۳ / ۹۸ هنوز محل برگزاری فینال مشخص نبوده و شهرهای مشهد، کرمانشاه و خرمشهر و اهواز گزینه‌های پیشنهادی برای اجرای برگزاری این مسابقه بودند که طبق اظهارات مدیر کل ورزش و جوانان استان خوزستان بعد از بازی تیم‌های پرسپولیس و سپاهان، روز چهارشنبه مورخ ۰۸ / ۰۳ / ۹۸ آقای سعید فتاحی مدیر برگزاری مسابقات با ایشان تماس تلفنی برقرار و اعلام می‌دارد که قرار شده است تا مسابقه پایانی در ورزشگاه فولاد اهواز برگزار گردد که مقرر می‌شود تا مدیر کل ورزش و جوانان استان با مقامات و مسئولین اجرایی استان هماهنگی لازم را به عمل آورده و نتیجه را اعلام نماید.
پس از کسب موافقت و اجازه از استاندار خوزستان و سایر مقامات اجرایی استان و اعلام آمادگی، جلسه کمیسیون امنیتی استانداری خوزستان در این رابطه در تاریخ ۱۱/ ۰۳ / ۹۸ تشکیل می‌شود، در این جلسه نمایندگان اداری و سازمان‌های اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی استان بنا به دلایلی از جمله ظرفیت کم ورزشگاه فولاد آرنا برای تماشاگران، فقدان پارکینگ این ورزشگاه، فقدان سابقه برگزاری مسابقه مهم در این ورزشگاه و … با برگزاری مسابقه مذکور در ورزشگاه فولاد آرنا مخالفت صریح خود را اعلام و پیشنهاد می‌دهند که مسابقه در ورزشگاه غدیر اهواز برگزار شود.
آقای فتاحی که به نمایندگی از سازمان لیگ فوتبال در این جلسه حضور داشته ضمن مخالفت با این پیشنهاد اعلام می‌دارد که این مسابقه از حساسیت بیشتر و بازتاب رسانه‌ای داخلی و منطقه‌ای و بین المللی برخوردار است و ورزشگاه فولاد که تازه ساخته شده از امکانات و تجهیزات به روز و مناسب برخوردار است که برای برگزاری این مسابقه مناسب می‌باشد و از سوی دیگر پیش بینی می‌شود که این مسابقه زیاد مورد استقبال هواداران تیم‌ها قرار نخواهد گرفت و تعداد تماشاگران زیاد نباشد. حسب بررسی‌های صورت گرفته علی‌رغم تأکید و تصریح و الزام مصوبه شورای امنیت کشور هیچ گونه مکاتبه رسمی از سوی سازمان لیگ فوتبال و فدراسیون فوتبال با وزارت ورزش و جوانان و یا استانداری و فرمانداری خوزستان برای اعلام زمان و مکان این مسابقه و اعلام پیش بینی و سطح بندی آن از حیث (حساس - مهم -عادی) انجام نمی‌شود.
از سوی دیگر آنچه که مهم است متأسفانه به دلیل ضعف عملکرد و عدم عمل به تکلیف سازمانی از سوی مسئولین سازمان لیگ، تاکنون آئین‌نامه مربوط به برگزاری مسابقات به تصویب نرسیده است و تکالیف و وظایف اشخاص و مقامات و مسئولین مشخص نیست و نبود زیر ساخت‌ها و بستر لازم از فروش الکترونیکی بلیط به تماشاگران و احراز هویت اشخاص و … موجب می‌گردد از ساعت‌ها جلوتر از زمان گشودن درب ورزشگاه، طرفداران پرسپولیس در مقابل ورزشگاه حاضر و اقدام به تجمع نمایند، که به دلیل گرمای هوا و فقدان امکانات حداقلی از قبیل آب آشامیدنی و سرویس‌های بهداشتی و… فضای مناسب جهت استقرار جمعیت زیادی که از شهر اهواز و سایر استان‌ها و شهرهای اطراف برای تماشای این مسابقه حاضر شده بودند، مسئولین برگزاری را مجبور به گشودن درب ورزشگاه و ورود تماشاگران و طرفداران تیم پرسپولیس به داخل ورزشگاه می‌کند. در حالی که لازم بود مسئولین برگزاری، فضا و صندلی‌های اختصاص یافته برای طرفداران تیم فوتبال داماش گیلان را به نحو مناسب محصور کرده و از ورود و استقرار تماشاگران غیر در آن خودداری می‌کردند اما متأسفانه به دلیل عدم پیش‌بینی مناسب شرایط و عدم استقرار تجهیزات و امکانات مناسب که مانع ورود اشخاص و طرفداران پرسپولیس به این فضا شود که این عوامل موجب می‌شود صندلی‌های اختصاص یافته برای تماشاگران تیم فوتبال داماش به طور کامل مورد تصرف و اشغال قرار گرفته و عملاً فضایی برای ایشان که از استان گیلان برای تماشای مسابقه و حمایت از تیم محبوب خود عازم خوزستان شده بودند باقی نماند و طرفداران تیم فوتبال داماش که با تأخیر چند ساعته وارد ورزشگاه شده بودند، به دلیل پر بودن فضای ورزشگاه و نبود صندلی و فضا برای ایشان، در مقام اعتراض، به این سو مدیریت اعلام می‌دارند که تا زمانی که فضا و صندلی تماشاگران و طرفداران ما مشخص نشود و اختصاص نیابد حاضر به انجام مسابقه نیستند که در این موقع آقای سعید فتاحی با پیشنهادی عجیب به مسئولان باشگاه داماش گیلانیان اظهار می‌دارد که هواداران تیم داماش لباس‌های این تیم را از تن بیرون آورند و با لباس هواداران پرسپولیس یا با لباس عادی خود بین تماشاگران تیم پرسپولیس بنشینند که جای بسی تأمل از چنین پیشنهادی از طرف مسئول برگزاری مسابقات لیگ می‌باشد که حتماً می‌تواند موجبات ایجاد اشکال در شناسایی تماشاگران متخلف را بوجود آورد.
مدیریت و مالک باشگاه تیم فوتبال داماش گیلانیان که به بهانه‌های مختلف از جمله اعتراض به نتایج در سایر مسابقات مرتباً اعتراضاتی را به عملکرد مسئولین فدراسیون فوتبال داشته است و بارها اعلام کرده بودند که حاضر به انجام این مسابقه نیستند و در مواجهه با این شرایط هم فرصت را مناسب دیده و اقدام به تحریک شدید تماشاگران و بازیکنان خود کرده و در این میان برخی از طرفداران سایر تیم‌های خوزستانی که علیه تیم پرسپولیس هستند هم فضا را برای تحریک مناسب دیده، علی رغم اینکه چندین نوبت فضاهایی برای تعدادی از تماشاگران تیم فوتبال داماش که حداکثر تا حدود ۳۰۰ نفر بوده اند، ایجاد می‌شود حتی جایگاه ویژه میهمانان (VIP) و همچنین حتی جایگاه خبرنگاران برای ایشان اختصاص می‌یابد که متأسفانه علی رغم این شرایط حاضر به انجام مسابقه نمی‌شوند و حوادث و اتفاقاتی می‌افتد که از طریق رسانه‌ها پخش می‌شود و مسابقه ډر حدود ۲ ساعت و ۲۵ دقیقه (دوساعت و بیست و پنج دقیقه) تأخیر نهایتاً برگزار می‌شود و شرایط به وجود آمده موجب صدمه به اعتبار و حیثیت فوتبال ملی شده و بازتاب‌های گسترده‌ای را در بخش‌های مختلف داشته است و مقامات و مسئولین، در بخش‌ها و سطوح مختلف به موضوع ورود کرده‌اند که تشکیل جلسات مختلف در دادستانی محترم کل کشور، مجلس محترم شورای اسلامی با حضور رئیس محترم فدراسیون فوتبال، اعزام هیأتی از سوی وزارت محترم ورزش و جوانان به استان خوزستان و تهیه گزارش به هیأت محترم دولت حاکی از اهمیت مسأله و آثار زیانبار این اتفاقات بر فوتبال؛ و مسائل اجتماعی است.
در این راستا کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال به عنوان یکی از ارکان قضائی فدراسیون که وظیفه رسیدگی به این موضوع و پرونده را داشته؛ پرونده‌ای در این باره تشکیل و اقدام به رسیدگی کرده است. مجموع اتفاقات رخ داده خارج از زمان انجام مسابقه بوده و این در شرایطی است که کمیته انضباطی صرفاً در خصوص اتفاقات و یا وقایع رخ داده در زمان قانونی انجام مسابقه و در داخل مستطیل سبز صالح به رسیدگی است و اعلام می‌دارد که مطابق ماده ۲۰ آئین نامه اخلاق فدراسیون فوتبال مصوب ۱۳۹۳ این کمیته صلاحیت قانونی رسیدگی به رفتارهای غیر قانونی و غیر اخلاقی، غیر اصولی که به تمامیت و اعتبار فوتبال لطمه وارد می‌کند را دارد.
همچنین در ماده ۱۹ همین آئین نامه در مقام تفکیک وظایف کمیته‌های اخلاق و انضباطی آمده است که «کمیته انضباطی به تخلفات واقع شده در داخل زمین و کمیته اخلاق به تخلفات واقع شده در خارج از زمین … رسیدگی می‌نماید.» و مضافاً آنکه تاکنون اختلاف صلاحیتی بین ارکان قضائی فدراسیون فوتبال در این خصوص به وجود نیامده است. از سوی دیگر مطابق آئین نامه‌های اخلاقی فیفا مصوب ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸ از بابت تعیین صلاحیت کمیته اخلاق چنین مواردی که خارج از زمین مسابقه قبل یا بعد از زمان رسمی مسابقه باشد، در صلاحیت کمیته اخلاق است، به گونه‌ای که در مقررات فیفا آمده است که کمیته اخلاق موظف به رسیدگی نسبت به رفتار افراد متعهد به قوانین و مقررات فوتبال است در صورتی که با عدم عمل به وظیفه خود خسارت جدی به اعتبار و حیثیت و یکپارچگی فوتبال وارد نمایند لذا بر این اساس این کمیته با علم و اعتقاد به صلاحیت خود اقدام به ورود و رسیدگی به پرونده حاضر نموده است.
در رابطه با اصل موضوع تخلف انتسابی به مسئولین سازمان لیگ فدراسیون فوتبال و مدیرعامل و مالک باشگاه تیم فوتبال داماش گیلان به شرح اعلامی مذکور مستندا به مواد ۱، ۲، ۳، ۶، ۴، ۱۴، ۸، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۵۷، ۵۲، ۴۵، ۴۴، ۴۳، ۴۰، ۳۷، ۳۶، ۳۳، ۳۲، ۳۰، ۲۹، ۲۴۵۸ آئین نامه اخلاق فدراسیون فوتبال ج. ا. ا و مواد ۷، ۹، ۱۳، ۱۵، ۱۸، ۲۲، ۲۳، ۳۰، ۳۴، ۳۹، ۴۹ آئین نامه اخلاقی فیفا ۲۰۱۸ و مواد ۳، ۴، ۵۹، ۶۷، ۶۵، ۶۰، ۷۷، ۷۶، ۷۵، بند ۲ و ح ماده ۸۶، بند ۲ ماده ۸۷، ۸۸ و ۸۹ آئین نامه انضباطی فدراسیون فوتبال اعلام می‌دارد که با توجه به اینکه آقای حیدر بهاروند به عنوان رئیس سازمان لیگ فوتبال، که مسئول اصلی برگزاری این قبیل مسابقات است.
بنا به شرح اعلامی فوق در نتیجه ضعف در اعمال مدیریت و عدم انجام به موقع و مناسب تکالیف قانونی خود از قبیل عدم تهیه و تنظیم و تصویب آئین‌نامه و مقررات مربوط به برگزاری مسابقات اعم از لیگ و جام حذفی، عدم تهیه و تنظیم و ابلاغ جدول زمانی و مکانی دقیق برگزاری مسابقات در مدت زمان متعارف در عرف استاندارد و بین المللی فوتبال که مجموع این اقدامات موجبات وهن چهره فوتبال نزد افکار عمومی و بازتاب بسیار منفی آن در رسانه‌های داخلی و خارجی در شرایط حساس کنونی و تهدید سلامت و امنیت جانی تماشاگران و شهروندان و تهدید امنیت عمومی را فراهم کرده است و عدم تعیین مکان مسابقه از ماه‌ها قبل از انجام آن و عدم اعلام مراتب به استانداری و کمیسیون‌های امنیتی و اجتماعی مربوطه از طریق مبادی ذیربط و عدم حضور نامبرده در استان خوزستان علی رغم اهمیت و حساسیت موضوع به گونه‌ای که حدود چند ساعت قبل از زمان برگزاری مسابقه ایشان در استان خوزستان حاضر شده است و تفویض کلیه امور به اشخاص غیر و مدیران زیر مجموعه به گونه‌ای که در میان اکثر اهالی و اشخاص مطلع و صاحب نظران اعلام شده است که آقای بهاروند صرفاً جهت اهدا جام در خوزستان حاضر شده بود و در زمان وقوع این حوادث و اتفاقات، نامبرده در محل حضور داشته است، هیچگونه عکس العمل و رفتار مناسب و اعمال مدیریتی که مبتنی بر تدبیر و مدیریت صحیح و … که بتواند در کنترل شرایط به وجود آمده مؤثر باشد از وی مشاهده نشده است و با بی اعتنایی به سه نوبت احضار کمیته اخلاق، علی رغم دخالت و وساطت ریاست محترم فدراسیون فوتبال و تعیین وقت مجدد از سوی این کمیته و وعده ایشان برای حضور مجدد به دلیل عدم تمایل و تبعیت نسبت به مقررات فدراسیون فوتبال و احکام کمیته اخلاق در این کمیته حاضر نشده است و هیچ گونه لایحه دفاعیه نیز ارسال نکرده است که نهایتاً تخلفات انتسابی به نامبرده را محرز و مسلم تشخیص و مستنداً به مواد مذکور رأی به ۵ سال محرومیت نامبرده از کلیه فعالیت‌های مرتبط با فوتبال و نیز پرداخت ۵۰۰ میلیون ریال جریمه نقدی در حق فدراسیون فوتبال صادر می‌کند.
در خصوص تخلف انتسابی به آقای سعید فتاحی به شرح اعلامی مذکور تخلفات انتسابی به نامبرده را نیز به شرح اعلامی مذکور محرز و مسلم دانسته و با توجه به استماع اظهارات و دفاعیات نامبرده که کلیه مسئولیت حوادث و اتفاقات مذکور متوجه به عوامل غیر و خارج از فدراسیون فوتبال از قبیل نیروی انتظامی؛ وزرات ورزش و جوانان و … داشته که هر چند این عوامل همه مؤثر در وقوع این حوادث باشد ولی نافی مسئولیت ایشان به عنوان مسئول مستقیم برگزاری مسابقه نیست و ثانیاً این کمیته اختیار و صلاحیت ورود به مسئولیت سایر سازمان‌ها، نهادها و… را ندارد، لذا ضمن عدم پذیرش دفاعیات وی مستندا به مواد مذکور رأی به ۲ سال محرومیت نامبرده از کلیه فعالیت‌های مرتبط با فوتبال و نیز پرداخت ۳۰۰ میلیون ریال جریمه نقدی در حق فدراسیون فوتبال صادر می‌کند.
در خصوص تخلف انتسابی به آقای عبدالکاظم طالقانی با عنایت به اینکه نامبرده به فدراسیون و درخواست تجدید وقت رسیدگی مهلت مجدد اعلام، باز به احکام این کمیته و مقررات و قوانین فوتبال بی‌اعتنا بوده و در این کمیته حاضر نشده است، مستندا به مواد مذکور رأی به پرداخت مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال جریمه در حق فدراسیون فوتبال محکوم می‌کند.
در خصوص مدیر عامل و مالک باشگاه داماش گیلانیان آقایان محمد مهدی الطافی و اسماعیل حاجی پور هر چند که به ظاهر نامبردگان در مقام احقاق حقوق باشگاه خود اقدام به ترک زمین مسابقه و خودداری از انجام مسابقه نموده اند ولی این روش اقدام و عدم همکاری و هماهنگی با مسئولین برگزارکننده و تحریک و تهییج تماشاگران و بازیکنان و سو استفاده از شرایط به وجود آمده که نقش مؤثری در تأخیر در برگزاری مسابقه و تحریک سایر تماشاگران، بی نظمی و… در ورزشگاه را ایجاد نموده و افزایش داده است را در این مسأله صاحب سهم و مسئولیت دانسته و مستندا به مواد مذکور رأی به محکومیت هر یک از ایشان به مدت ۶ ماه محرومیت از کلیه فعالیت‌های مرتبط با فوتبال و پرداخت مبلغ ۳۰۰ میلیون ریال جریمه نقدی در حق فدراسیون فوتبال محکوم می‌کند.
رأی صادره مستندا به ماده ۷۸ آئین نامه اخلاقی فیفا ۲۰۱۸ و مواد ۱۱۲، ۱۱۶ آئین نامه انضباطی فدراسیون فوتبال و ماده ۶۳ آئین نامه اخلاق فدراسیون فوتبال ج مهوری اسلامی ایران که در خصوص آقایان سعید فتاحی و محمد مهدی الطافی و اسماعیل حاجی پور حضوری محسوب و ظرف مهلت یک هفته پس از ابلاغ قابل اعتراض در کمیته محترم استیناف می‌باشد و در خصوص آقایان حیدر بهاروند و عبد الکاظم طالقانی رأی صادره غیابی محسوب و ظرف مهلت یک هفته قابل واخواهی در این کمیته بوده و بعد از آن ظرف مهلت هفت روز قابل اعتراض در کمیته محترم استیناف است.