به مناسبت روز ملی ادبیات کودک و نوجوان نشست تخصصی آسیب شناسی ادبیات کودک با حضور نویسندگان، شاعران، تصویرگران و ناشران ادبی توسط خانه ادبیات کرمان برگزار شد که در این نشست بر ضرورت ارزیابی کتاب‌های مرجع فارسی کودکان و نوجوانان با معیارهای جهانی، رعایت کردن الزامات قصه گویی دیجیتال و افزایش سهم جایگاه بودجه ریزی دولت برای موسسات ادبی و تشکل‌های غیر دولتی ویژه ادبیات کودک ونوجوان، بر ماهیت و کارکردهای بازی و آموزشی و فکری در کتاب‌های تولید شده در این عرصه، تدوین معیارهای مدونی برای خلق تصاویر کتاب‌های کودک ونوجوان در کانون و سایر انتشاراتی‌ها، تلاش در راستای افزایش سرانه مطالعه در خانواده‌ها و به ویژه کودکان به دلیل هجوم بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن و فیلم‌های بی کیفیت شبکه‌های تلویزیونی تاکید شد.
مدیر خانه ادبیات استان کرمان روز سه شنبه در این نشست ضمن تبریک روز ملی ادبیات کودک و نوجوان به نویسندگان و شاعران و تصویرگران و ناشران ادبی اظهار داشت: براساس اطلاعات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاکنون ۲۹۲ مقاله، ۲۵ عنوان پایان نامه و ۴۷ عنوان کتاب شناسی ادبیات کودک ونوجوان منتشر شده است.
حسین شهابی ادامه داد: از جمله مجلات منتشر شده در این عرصه اطلاعات کودکان در سال ۱۳۳۵، بچه قشنگ به مدیریت پریور و سردبیری ایرج تیمورتاش در سال ۱۳۲۹، کیهان بچه‌ها به مدیریت باغچه بان در سال ۱۳۳۰، مجلات پیک توسط آموزش وپرورش از سال ۱۳۴۳، مجله خردسالان ایران به مدیریت محمد باقر هوشیار در سال ۱۳۳۳، مجله کودک در سال ۱۳۴۹، فصلنامه کانون در سال ۱۳۵۲، شاهد کودکان در سال ۱۳۶۱ و مطالعات ادبیات کودک (دانشگاه شیراز در حال انتشار) است.
فقدان کیفیت محتوایی
بازنشسته کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمان در این نشست گفت: با مروری بر کتاب‌های منتشر شده در بخش ادبیات کودک و نوجوان در خواهیم یافت که بخش عظیمی از این آثار تولید شده فاقد کیفیت محتوایی و بصری لازم هستند و باید موسساتی همچون خانه ادبیات برای اصلاح این فرایند و نقد آثار تلاش کند.
فاطمه جعفرزاده با اشاره به توجه منتقدان ادبیات کودک به آثار تالیف شده در این زمینه گفت: ۵۰ درصد از روایت یک قصه مربوط به تصویر است و باید به این موضوع توجه جدی و کارشناسی بیشتری شود.
دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد ادبیات کودک یکی از شگردهای ادبیات موفق را ایجاد فضایی دانست که خودِ کودک آن را بپذیرد و نویسنده آثار ادبی کودکان نباید فقط به مرور جنبه‌های تجربی و زندگی شخصی خود بسنده کند بلکه زمینه‌ای فراهم کند تا ادامه داستان را کودک در تخیل خود بسازد.
وی خاطرنشان کرد: آموزش فلسفه به کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است و این مهم از سال ۸۴ در ایران مورد توجه مجامع دانشگاهی قرار گرفته است.
میزان تولید کتاب‌های کودک در ایران بسیار نگران کننده است
سرگروه انیمیشن آموزش و پرورش کرمان در این نشست با اشاره به اینکه در حال حاضر کارگاهی داریم که از مرحله طراحی تا چاپ ویژه آثار کودکان در آن انجام می‌شود افزود: با توجه به تجربیات و مطالعه‌ای که در زمینه ادبیات کودک و نوجوان داشتم حس می‌کنم که در ایران ادبیات کودک نداریم و فقط از سال ۱۳۴۴ تا چند سال بعد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان موفق عمل کرده و هر چه جلوتر می‌رویم کارکرد کانون زیان ده و به نوعی سربارِ هزینه‌های دولت شده است.
محسن امینی گفت: در بخش نشر الکترونیک ایران جایگاهی ندارد و در زمینه نشر علاوه بر کانون، انتشارات فرانکلین خیلی قوی با تصاویر هویت ایرانی بیش از یکهزار و ۵۰۰ جلد کتاب در ایران منتشر شده که قابل تقدیر است.
وی انتشار هزار تا یکهزار و ۵۰۰ جلد کتاب را برای جامعه ۸۰ میلیونی فاجعه فرهنگی دانست و اظهار داشت: از آنجا که در حال حاضر قریب ۱۲ میلیون دانش آموز و فقط ۹۰۰ هزار پیش دبستانی در ایران وجود دارد؛ میزان تولید کتاب‌های کودک در ایران بسیار نگران کننده است و این در حالی است که کتابی مانند هری پاتر ۴۵۰ میلیون نسخه منتشر و عرضه شده و صاحبان خلق این اثر را به رده سیزدهم فرد میلیاردر جهان ارتقا داده است.
سرگروه انیمیشن آموزش و پرورش کرمان با گلایه از فرایند مجوزها در نشر کانون گفت: مجموعه‌ای از آثار عروسکی بنده را کانون پس از هفت سال چاپ کرده و مجموعه عکاسخانه ناصری را که از سال ۱۳۹۶ برای کانون فرستادم؛ هنوز اوایل سالجاری برایش تصویرگر انتخاب و معرفی کرده اند و متاسفانه فرآیند نشر و مدیریتی کانون پرورش فکری دچار نوعی خمودگی است.
باید به ادبیات کودک و نوجوان در کشور ایمان بیاوریم
عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان در این نشست عنوان کرد: اولین پایگاه و جایگاه تشویق به مطالعه کتاب در بین کودکان، خانواده است و از آنجا که سبک، سرعت و نوع تجربه‌های زیستی امروز با دیروز بسیار متفاوت شده تولید آثار ادبی ویژه نسل نو از اهمیت و حساسیت خاصی برخوردار است.
حامد حسینخانی ادامه داد: متاسفانه هنوز خانواده‌هایی هستند که دوران کودکی را به رسمیت نمی‌شناسند و حتی مدیرانی در همین بخش به اصطلاح مدیریت می‌کنند که اصلاً ضرورت‌ها، اولویت‌ها و سیاست‌های ادبیات کودک و نوجوان را درک نمی‌کنند و باید به ادبیات کودک و نوجوان در کشور ایمان بیاوریم.
وی درباره اهمیت فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی گفت: لالایی‌ها (ترانه خواب‌ها)، ترانه کارها، ترانه نیایش‌ها، ترانه بازی‌ها و سوگ سروده‌ها همه بن مایه‌های اسطوره‌ای و افسانه‌ای دارد.
این شاعر جوان با بیان اینکه بازنشر بسیاری از کتاب‌های کودک و نوجوان باعث گسست تاریخی و فرهنگی بین نسل‌ها شده و رغبت را از کودک گرفته است گفت: باید به کیفیت محتوا و فرم، قطع و نوع کاغذ کتاب‌های کودک و نوجوان توجه عمیق‌تری کرد و باید از تجربه شخصیت‌های جهانی همچون آرتورکریستنسن درس بگیریم که درسرزمینی دور افتاده از ایران در سن بیست و سه سالگی اولین مقاله خود را درباره رستم، پهلوان ملی ایران منتشرکرد و تا پایان عمر با شور و شوق و عشق به فرهنگ و زبان فارسی مطالعات خودش را را ادامه داد و استاد هوشنگ مرادی کرمانی یکی از دلایل موفقیتش توجه به همین ریشه‌های فرهنگی است.
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی خاطرنشان کرد: کار نویسنده کودک بسیار دشوار است زیرا باید اشرافی علمی علاوه بر ادبیات به جامعه شناسی، روانشناسی، مردم شناسی، تاریخ و شناخت زمینه‌های فرهنگی و آگاهی از بن مایه‌هایی همچون افسانه‌ها و اسطوره‌ها هم داشته باشد.
حسین سبزه صادقی شاعر و مدیر مسئول نشر «فرهنگ عامه» در این نشست اظهار داشت: با این سیستم آموزشی که در ایران داریم؛ اتفاقاً ناشرانی که دارند به چاپ و نشر آثار ادبی کودک و نوجوان همت می‌گمارند نوعی از خودگذشتگی می‌کنند و نیمچه شمعی را در عرصه نشر کتاب کودک روشن نگه داشته اند و باید از فرصت حرفه‌ای که کانون در اختیار نشر کودک قرار داده بیشتر بهره ببریم.
۹۸۹۵/ ۵۰۵۴