حلقه دام بلا

سیگار یا بهتر است بگوییم دشمن به ظاهر دوست، این روزها به محافل زنان و دختران جوان راه یافته و به ظاهر اوقات خوشی را برای مخاطبانش رقم می زند غافل از اینکه در پی آن لحظات خوش، دردهای لاعلاجی نهفته که بعدها بر روی جسم و روح شان، خود را نشان می دهد.

اگر به چند سال پیش برگردیم شاید خیلی کم زن یا دختری را می دیدیم که در معابر عمومی، پارک ها و یا داخل خودرو سیگار در دست داشته و یا قلیان می کشید اگر هم بود بسیار اندک و آن هم پنهانی و به دور از چشم دیگران، اما امروز قبح این موضوع شکسته شده و دود و دم پای ثابت بسیاری از محافل و دورهمی های زنانه و دخترانه شده است.

استعمال دخانیات توسط زنان و دختران نشان می دهد بسیاری از مسائلی که زمانی جامعه آن را زشت می شمرد امروز قبح خود را از دست داده در جامعه رواج پیدا کرده و امری عادی تلقی می شود.

روی صندلی یکی از پارک های شهر نشسته ام، صدای خنده چند دختر در گوشه ای از پارک توجهم را به خود جلب می کند، با مشاهده دودی که از محفل شان بلند می شود کنجکاو شده و به سمت شان می روم.

حدود ۶ یا هفت دختر جوان بین ۱۸ تا ۲۴ سال دور هم جمع شده اند، از هر دری صحبت می کنند و خنده های بلند سر می دهند، تا این جای دورهمی شان مثل همه دورهمی های دوستانه کاملاً عادی به نظرم آمد تا اینکه بساط قلیان شان را دیدم که در گوشه ای قرار داده بودند و خیلی جلوی دید نبود اما دودش اطرافیان را متوجه می کرد.

نکته جالب توجه این بود که هر چند لحظه یک بار یکی از دخترها به آن پکی می زد و بعد دودش را به صورت حلقه هایی پی در پی از دهان خارج می کرد و به نوعی با هم مسابقه ایجاد حلقه گذاشته بودند.

برای چند لحظه کنارشان می ایستم و بعد بدون مقدمه از یکی از آنها که گویا بیشتر از بقیه دوستانش مهارت دارد می پرسم خانواده هایتان از این بساطی که راه انداختین اطلاع دارند، می گوید من با داداشم هم قلیان می کشم، چیز عجیبی که نیست، اتفاقاً قلیان را از خانه مان آوردم.

در همین لحظه یکی دیگر از دوستانش که سیگاری لای انگشتانش خودنمایی می کند با خنده می گوید همیشه که این به قول شما بساط را نداریم فقط گاهی که برای تفریح و خنده و شوخی دور هم جمع می شویم، قلیانی آتش می کنیم البته بیشتر برای درست کردن حلقه و بعد خنده بلندی سر داده و به صحبت با دوستانش مشغول می شود.

از محفل دوستانه شان که دور می شوم، به حلقه های سفیدی که از دهانشان خارج می شود، خنده ها و خوشحالی های لحظه ای شان و اثرات زیانباری که بعدها خود را بر روی روح و جسم شان نشان می دهد فکر می کنم، ناخودآگاه یاد غزلی زیبا از سعدی شیرازی می افتم: سلسلهٔ موی دوست حلقه دام بلاست، هر که در این حلقه نیست فارغ از این ماجراست و بی شک این حلقه هایی که شادی لحظه ای می آورد، حلقه دام بلاست.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری کردستان می گوید: گرایش دختران و زنان به سمت استعمال دخانیات دلایل متعددی دارد هر چند بسیاری از این قشر بخصوص جوانان و نوجوانان این کار را نوعی تفریح و سرگرمی برای خود تلقی می کنند.

لیلا آژیر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگر به مسائل روانی گرایش بانوان به سمت دخانیات توجه کنیم می توان به بیکاری و عدم اشتغال، افسردگی و کمبود فضاهای تفریحی اشاره کرد ضمن اینکه بیشتر دخترانی که در پارک ها و فضاهای باز شهری در حال کشیدن سیگار و قلیان مشاهده می شوند، افرادی هستند که به تنهایی و جدای از خانواده و با گروه همسالان خود زندگی می کنند.

وی یادآور شد: در استان کردستان فضای تفریحی ویژه زنان وجود ندارد تا این قشر یک ساعت از اوقات فراغت خود را در آن بگذارنند، ضمن اینکه بسیاری از شهرستان ها در زمینه فضاهای ورزشی ویژه زنان مشکل دارند.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری کردستان افزود: این موارد می تواند در زمینه گرایش به سمت استعمال دخانیات بانوان تاثیرگذار باشد علاوه بر آن تنهایی نیز که از آن با عنوان بیماری قرن نام برده می شود نیز در این زمینه بسیار موثر است.

آژیر گفت: تبعیض های جنسیتی می تواند در زمینه گرایش بانوان به سمت استعمال دخانیات موثر باشد و برخی خانم ها برای اینکه بخواهند به نوعی مردانه رفتار کرده و اعتماد بنفس بگیرند به این سمت می روند.

وی اضافه کرد: جدای از ژست های مردانه، تعدادی از بانوان دلیل خود برای کشیدن سیگار را کاهش وزن و تعدادی کاهش استرس می دانند که بی شک این دلایل خود فریبی بیش نیست.

یک تا چهار درصد بانوان کردستانی سیگار مصرف می کنند

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز معتقد است: براساس مطالعات انجام شده گرایش بانوان به سمت استعمال سیگار روند روبه رشدی به خود گرفته است ضمن اینکه سن مصرف آن نیز پایین آمده است.

فرزام بیدارپور افزود: مصرف دخانیات در تمام دنیا وجود دارد و با توجه به استرس هایی که بر زندگی شهرنشینی حاکم است، برخی افراد چون مهارت مدیریت علمی استرس خود را ندارند به سمت مصرف سیگار، قلیان می روند.

وی یادآور شد: افرادی که به سمت مصرف دخانیات سوق داده می شوند در ابتدا برای احساس آرامش چند لحظه ای است اما با توجه به اتفاقاتی که در مغز می افتد پس از مدت کوتاهی وابستگی ایجاد کرده و به مرور زمان میزان مصرف آن افزایش می یابد و در نتیجه عوارض آن نیز بیشتر می شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان اضافه کرد: براساس آخرین بررسی های انجام شده حدود ۲۰ تا ۲۲ درصد مردان و بین یک تا چهار درصد بانوان کردستانی به صورت مرتب سیگار مصرف می کنند.

وی اختلافات خانوادگی، طلاق والدین، تنهایی، بیکاری، تبعیضات جنسیتی، افسردگی و استرس را از جمله دلایل گرایش جوانان دختر یا پسر به سمت استعمال دخانیات اعلام کرد و گفت: دسترسی آسان به این مواد نیز یکی از دلایل مهم و اصلی در این زمینه به شمار می رود.

بیدارپور با بیان اینکه یکی از راههای مقابله با روند افزایش استعمال مصرف دخانیات در میان اقشار مختلف جامعه بویژه زنان و دختران افزایش نشاط اجتماعی است، افزود: بی شک وقتی در جامعه تفریحات سالم وجود داشته و افراد به اندازه کافی شور و نشاط زندگی داشته باشند به راه های دیگری کشیده نمی شوند.

فراز از مشکلات با دود سیگار

معاون امور پیشگیری بهزیستی کردستان هم معتقد است: براساس نظرسنجی های انجام شده در کردستان و کشور اولین انگیزه روی آوری بانوان به سمت استعمال دخانیات و حتی مصرف مواد مخدر، تفریح، فرار از مشکلات، دیده شدن و بیکاری است.

باقر کرمی افزود: براساس نتایج یک شیوع شناسی که در سطح کشور انجام شد، شیوع مصرف سیگار در طول عمر در استان کردستان ۲۴ درصد بود ضمن اینکه در حدود ۲ ماه پیش این آمار ۱۸ درصد اعلام شده است.

وی میانگین سن شروع مصرف سیگار در استان براساس این شیوع شناسی را ۱۹ سالگی اعلام کرد و یادآور شد: شیوع مصرف قلیان در طول عمر در استان ۲۰ درصد و در ۲ ماه گذشته ۴.۸ درصد اعلام شده البته در این شیوع شناسی تعداد زنان مصرف کننده در استان کردستان ۱.۱ دهم درصد بوده است.

۹۰ درصد بانوان، اعتیاد را از سیگار آغاز کرده اند
کارشناس ارشد مشاور خانواده نیز اظهار داشت: داده ها و آمارهای مربوط به اعتیاد زنان و گرایش آنان به سمت استعمال دخانیات به صورت مشخص در دسترس نیست اما بررسی ها و شواهد نشان می دهد که ۹۰ درصد بانوان اعتیاد را از کشیدن قلیان و سیگار آغاز کرده اند.

عطاالله شاکریان افزود: تحقیقات انجام شده نشان می دهد عوامل متعددی از جمله اصرار همسران، طلاق، تجاوز جنسی، کمال طلبی، مشکلات شغلی و شکست عاطفی در گرایش بانوان به سمت مواد مخدر و دخانیات تاثیر دارد.

وی یادآور شد: رهایی از مشکلات عاطفی، کسب لذت، وجود استرس، نبود امید به آینده و زندگی بر افزایش گرایش افراد از جمله بانوان به این سمت و سو تاثیر دارد ضمن اینکه بسیاری از بانوان بدلایل متعددی جرات مراجعه به مراکز مشاوره را ندارند و همین موضوع خود عاملی در افزایش وابستگی آنان به دخانیات و حتی کشیدن شده به سمت مواد مخدر است.

دانش آموخته دکترای تخصصی تعلیم و تربیت با اشاره به اینکه در روانشناسی سلامت دانش کافی نبوده و باور مهم است، اضافه کرد: باید در کنار آموزش، باور مضر بودن دخانیات و مواد مخدر و غیره در میان دانش آموزان و جوانان نهادینه شود تا مانع از گسترش این پدیده در جامعه شود.

وی بر تلاش دولت برای ایجاد رفاه در راستای کاهش نگرانی مردم و آسیب ها تاکید کرد و گفت: اطمینان جوانان از داشتن شغل و فراهم بودن زمینه ازدواج، می تواند مانع از بروز افزایش گرایش افراد (مونث یا مذکر) به این سمت است.

گرایش دختران و زنان به استعمال دخانیات در نقاط مختلف کشور با هم متفاوت است و در استان هایی همانند کردستان که فرهنگ های سنتی تا حدودی در میان مردمان آن هنوز هم رواج دارد آمار این گرایش کمتر است.

اما در مجموع توجه به روحیه نشاط و شادابی بانوان با توجه به روح لطیف و حساسی که دارند بخصوص دختران جوان و نوجوان در جامعه و فراهم کردن بسترهای لازم برای تخلیه انرژی شان می تواند مانعی برای گرایش این قشر به سمت قلیان، سیگار و … باشد، ضمن اینکه خانواده ها نیز با توجه بیشتر به دختران خود و یادآوری جایگاه و نقشی که می توانند در آینده در اجتماع داشته باشند در این زمینه می بایست بیشتر تاثیرگذار باشند.
گزارش: افسانه گلباغی
۷۳۴۸/‌۹۱۰۲