گزارش میدانی خبرنگار ایرنا حاکی است سواحل دریاچه ارومیه این روزها میزبان انبوه گردشگران و مسافرانی است که از استان های پیرامونی این پهنه آبی و نیز از اقصی نقاط کشور خود را به این خطه می رسانند تا به یاد ایام گذشته و تداعی نوستالژی موج‌های لجام گسیخته، برای ساعتی تن به آب و آفتاب دهند و در های و هوی و شلوغی جمعیت در هم لولیده، دقایقی را به خوشی و خرمی بگذرانند.
هر چند انتظار سواحل شلوغ دریاچه ارومیه به ویژه در مناطق پیرامونی پل شهید کلانتری در گرمای سوزان تیر ماه امری عادی است، اما این رسم کهن تا همین امسال که دریاچه در سایه وفور بارندگی و اقدامات ستاد احیا، جانی دوباره گرفت و غوغای سرزندگی آن در گوش ها پیچید، تا حد زیادی فراموش شده بود و گردشگران و مسافران در گذر از جزیره اسلامی، روستای گمیچی و پل میانگذر شهید کلانتری، بیشتر با آه و حسرت، چشم به تپه های نمکی برآمده از دل آب داشتند تا اندک آبی که حتی «آرتیمیا»، این ساکن میلیون ها ساله «نگین آبی» دریاچه.
اما امسال دریاچه ارومیه از اینکه باز هم به سیاق دهه های قبل موفق به جلب و جذب مردمی شده است که تشنه آب تنی و فرو رفتن در لجن درمانی سیاه و هزار خاصیتی آن هستند، به خود می بالد و با موج های کوبنده اش برای سرازیر کردن آب به خاک های خشکیده یک دهه اخیر می کوشد.
آنچه شیرینی استقبال گردشگران و مسافران از سواحل جان گرفته دریاچه ارومیه را تلخ می کند، نبود کمترین توجه به رفاه حال آنان است؛ در تبیین درجه رهاشدگی انبوه جمعیت حاضر در سواحل دریاچه ارومیه در نزدگی پل میانگذر، ذکر همین نکته کافی است که نهادهای مسوول حتی به خود زحمت نداده اند با صرف ساعتی وقت و تیغ انداختن به بستر ساحل، راه خاکی مناسبی برای دسترسی مردم به ساحل از جاده آسفالته ایجاد کنند.
بروز این وضعیت موجب شده که گردشگران و مسافران با خودروهای سواری در نقش «آفرودبازها» ظاهر شوند و برای طی مسافت ۱۰۰ متری جاده آسفالته تا ساحل دریاچه ناگزیر از عبور از تپه ها و ناهمواری های شنی و نمکی شوند.
مشاهدات خبرنگار ایرنا حاکی است که افزون بر سه هزار گردشگر و مسافر حاضر در ساحل دریاچه ارومیه در حوالی پل میانگذر، البته این تنها یک نقطه از نقاط متنوع حضور گردشگران در سواحل این پهنه آبی است، از دسترسی به کوچک ترین امکانات رفاهی از قبیل سرویس بهداشتی، سایه بان، راه دسترسی و آب آشامیدنی محروم هستند.
گردشگران حاشیه دریاچه ارومیه به حال خود رها شده اند
علی محمدزاده، شهروند ۶۲ ساله ای است که در لجن های کنار دریاچه ارومیه دراز کشیده و با تکان دادن سر به نشانه نارضایتی از نبود کم ترین امکانات رفاهی در این محل می گوید: من نمی دانم مسوولیت رسیدگی به وضعیت چند هزار نفر انسان حاضر در این محل با کدام سازمان یا نهاد است، ولی معلوم است که آنان کمترین اهمیتی به موضوع گردشگری و این همه مسافر و گردشگر موجود این محل نمی دهند.
محمدزاده اضافه می کند: آنها حتی به خودشان زحمت نداده اند که با انداختن بولدوزر و تسطیح راه دسترسی کمتر از ۱۰۰ متری به ساحل از جاده آسفالته، حداقل رفت و امد مردم به ساحل را تسهیل کنند؛ مسوولان نهادهای مرتبط حتی اگر با دید انتفاعی نیز اقدام به فراهم کردن حداقل امکانات رفاهی در اینجا بکنند، علاوه بر رضایت مردم، می توانند برای چند نفر هم اشتغالزایی کنند.
کاظم قاسم وند نیز که از خطه لرستان در سفر به سمت ارومیه، ساعتی برای استراحت و تمدد اعصاب، همراه خانواده اش در حاشیه پل شهید کلانتری دریاچه ارومیه، اتراق کرده است، در حالی که از نبود کوچک ترین امکانات به شدت عصبانی است، می گوید: مگر این استان نهادهای مرتبط با حوزه گردشگری ندارد که مسافران و گردشگران به این شکل رها شده اند.
قاسم وند که آفتاب وسط روز تابستان کلافه اش کرده است، اضافه می کند: مگر برپا کردن چند ردیف سایه بان و گذاشتن چند تانکر آب شیرین و ایجاد چند فقره سرویس بهداشتی با چاه جذبی در اینجا چقدر برای نهادهای مسوول هزینه دارد که چند هزار نفر انسان پناه آورده برای ساعتی خوشی خانواده شان، این گونه با فلاکت این طرف و آن طرف می روند.
شهروند دیگری نیز که از تهران میزبان آب شور و لجن های سیاه حاشیه دریاچه ارومیه است، به خبرنگار ایرنا می گوید: من تا با چشم خود نمی دیدم باور نمی کردم که مسوولان استان پهناور و شناخته شده ای مانند آذربایجان شرقی این قدر به وضعیت گردشگران و مسافران به عنوان میهمانان شان در اینجا بی توجه باشند.
اعظم ملکی که برای فرار از تیغ آفتاب همراه با دختر و دامادش در سایه نیم قد خودرویشان پناه گرفته است، از اینکه مسوولان استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در فراهم کردن امکان حضور راحت مسافران در حاشیه دریاچه ارومیه در محدوده پل شهید کلانتری کوچک ترین اقدامی نکرده اند، به شدت گله مند است.
او می گوید: نهادها و سازمان های مسوول حتی انصاف نکرده اند با کشیدن یک طناب رنگی، محدوده ایمنی را برای شنای گردشگران و مسافران حاضر در محل مشخص کنند تا خدای ناکرده کسی در آب دریاچه غرق نشود.
وی با اشاره به صف چند صدمتری خودروها در مقابل عوارضی پل دریاچه ارومیه می پرسد: آقایان چطور برای گرفتن پول این قدر حواس شان است، اما برای راحتی حضور چند ساعته چند هزار نفر در حاشیه دریاچه، کمترین زحمتی به خود نمی دهند.
راه بندان ۵ کیلومتری مابین پلیس راه و عوارضی
اما حکایت پر سوز و گداز گردشگری در حاشیه دریاچه ارومیه به نبود کمترین امکانات محدود نمی شود و صف چند کیلومتری مابین پلیس راه ارومیه - تبریز و عوارضی مستقر در روی دریاچه نیز جای خود را دارد.
مشاهدات خبرنگار ایرنا حاکی است که گردشگران و مسافران برای طی مسافت ۱۰ کیلومتری پلیس راه تا عوارضی بر روی دریاچه ارومیه ناگزیر از توقف یک تا ۲ ساعته شده اند.
مسافران عبوری از روی دریاچه در روزهای تعطیل باید راه بندان شدیدی را تجربه کنند که در آن خودروها سانتی متر به سانتی متر حرکت می کنند و وقوع این اتفاق می تواند زمینه ساز تصادفات احتمالی در مسیر باریک و پیچ در پیچ بعد از عوارضی تا جزیره اسلامی باشد.
مشاهدات خبرنگار ایرنا نشان می دهد که ایست بازرسی موجود در وسط دریاچه ارومیه و راه باریکه تعبیه شده در آنجا زمینه ساز راه بندان چند کیلومتری روی دریاچه است.
یکی از مسافران در حالی که برافروخته است، به خبرنگار ایرنا می گوید: ما صبح این مسیر را در کمتر از ۱۰ دقیقه طی کردیم، اما اکنون یک ساعت است که در راه مانده ایم و حوصله مان سر رفته است.
وی اضافه می کند: نمی دانم چه اتفاقی افتاده که این وضعیت پیش آمده است.
یک راننده دیگر نیز که موفق شده ترافیک دو ساعته فاصله ۱۰ کیلومتری پلیس راه تا عوارضی را طی کند، می گوید: من ابتدا وقتی راه بندان را دیدم با خودم فکر کردم که خدای ناکرده اتفاق ناگواری افتاده و کسی در دریاچه غرق شده است که کنجکاوی مردم برای تماشای آن باعث بروز ترافیک شدید شده، اما بعد دیدم که ایست بازرسی نیروی انتظامی روی دریاچه و راه باریکه آنان موجب بروز این وضعیت است.
وی توضیح می دهد: هر چند ایجاد ایست بازرسی در این مسیر به دلیل وضعیت جغرافیایی آن ضروری است، اما با اندکی تدبیر می توان شرایطی به وجود آورد که مردم خسته از سفر دیگر برای طی یک مسافت کوتاه این قدر در راه بندان نمانند.
مسوولان چه می گویند؟
مرتضی آبدار، مدیرکل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا در این باره می گوید: ما پس از بازگشت کامل دریاچه از منظر فراهم کردن زیرساخت های گردشگری در آن ورود می کنیم.
آبدار اضافه می کند: در زمان حاضر با توجه به وضعیت زیست محیطی خاص دریاچه ارومیه، رسیدگی به مسایل آن در حیطه اختیارات اداره کل مدیریت بحران استانداری، اداره کل حفاظت محیط زیست و راه و شهرسازی است.
محمدباقر هنربر، مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: تا به حال در این مورد، مکاتبه و سوالی از ما نشده و ما نیز به موضوع ورود نکرده ایم.
قاسمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی نیز هر گونه دخل و تصرف در محدوده دریاچه ارومیه به عنوان پارک ملی را منوط به مجوز سازمان حفاظت محیط زیست کشور می داند.
۵۱۸