سومین جشنواره تلویزیونی مستند سیما از هفته گذشته با پخش آثار راه یافته به مسابقه کار خود را آغاز کرده است. آثار پذیرفته شده هر روز از شنبه تا چهارشنبه، ساعت ۱۹ در شبکه مستند به نمایش در می‌آید.
مژگان صیادی کارگردان فیلم مستند «ثانیه‌ها» که امشب از شبکه مستند سیما پخش خواهد به ایرنا گفت: من متولد سال ۱۳۴۸ و دانش آموخته عکاسی و گریم هستم. مدت ۲۰ سال سابقه کار سینمایی و تلویزیونی دارم. به صورت حرفه‌ای به عنوان دستیار گریم عبدالله اسکندری با فیلم سینمایی سعید سهیلی وارد سینما شدم. پس از آن ترجیح دادم در کنار همسرم مرتضی ندائی در حوزه مستند فعالیت کنم. این همکاری ۱۵ سال ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۹۳ همسرم به دلیل ابتلاء به بیماری سرطان دیگر توان ادامه کار نیافت و متأسفانه در فروردین سال ۱۳۹۴ ما را برای همیشه تنها گذاشت. این پایان اما آغاز فعالیت مستقل من شد.
وی همچنین افزود: در سال ۱۳۹۶ فیلمی با عنوان ۵۰ سالگی از زندگی خانواده‌ام تهیه کردم که کارگردانی آن را فرزند ارشدم صبا ندائی انجام داد. ۵۰ سالگی فیلمی با محوریت زندگی و بیماری همسرم بود که به عنوان یکی از فیلم‌های منتخب جشنواره سلامت با استقبال خوبی از سوی تماشاگران و متولیان جشنواره مواجه شد و موفق به کسب دو جایزه تهیه کنندگی و بهترین کارگردانی گردید. همین طور در جشنواره تصویر سال، جایزه بهترین کارگردانی زیر ۲۵ سال را از آن خود کرد.
ثانیه‌ها مستندی از عملکرد اورژانس
صیادی درباره دغدغه اصلی خود برای ساخت مستند ثانیه‌ها اظهار داشت: موضوع این کار دغدغه خودم بود. در طی بیماری همسرم دوبار به اورژانس نیاز پیدا کردیم و با اینکه فاصله اورژانس تا خانه ما زیاد نبود اما دیر رسید. همین موجب پرسشی در ذهن من شد که چه دلایلی منجر به دیر رسیدن اورژانس می‌شود. پس از آغاز این کار به تدریج متوجه شدم که گاهی قضاوت‌های ما درباره اورژانس ناعادلانه است. هر چند عملکرد اورژانس نیز ضعف‌هایی دارد اما تلاش سازمان اورژانس برای خدمت به مردم علیرغم چالش‌های موجود ستودنی است.
وی ادامه داد: مشکلاتی همچون ترافیک، ناوگان فرسوده و تعداد کم ناوگان‌ها نسبت به جمعیت شهر تهران از جمله مسائلی است که عملکرد اورژانس را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما در سال‌های اخیر عملکرد آن بسیار مثبت بوده و از لحاظ فرماندهی و تجهیز ناوگان به سمت رشد حرکت کرده است.
کارگردان ثانیه‌ها تأکید داشت: هر چند من با پیش فرض‌هایی وارد این کار شدم اما تصوراتم درباره اورژانس در فرایند ساخت این فیلم تغییر کرد و دریافتم مدیریت و بودجه خوب موجب عملکرد مطلوب می‌شود.
سازنده مستند ثانیه‌ها گفت: نجات فرد آسیب دیده تنها در یک محدوده زمانی خاص تقریباً ده دقیقه، امکان پذیر است که به آن زمان طلایی می‌گویند. اگر در این زمان طلایی تکنسین‌های اورژانس خود را به موقع برسانند مصدوم نجات می‌یابد، در غیر این صورت فرد مصدوم حتی اگر زنده بماند آسیب‌های جدی می بیند. بنابراین، ثانیه‌ها هم برای نجات جان فرد آسیب دیده، ارزشمبا ند می‌شوند.
از ۹۶ تا ۹۷ با اورژانس
وی با تأکید بر اینکه کمی بودجه یکی از عوامل کندی ساخت فیلم ثانیه‌ها بود ادامه داد: حدد دو ماه مرحله تحقیق این مستند طول کشید. سپس وقفه‌ای برای هماهنگی با سازمان صدا و سیما، تنظیم قرارداد و تعیین بودجه و رسیدن آن به دست من ایجاد شد. از طرفی هم بودجه سازمان، بودجه کافی برای تولید فیلم نیست و باید عواملی را پیدا کرد که راضی شوند با کمترین هزینه وارد کار شوند و همین زمان بر است. مجموع این عوامل موجب طول کشیدن ساخت فیلم شد. اما پروسه فیلمبرداری ۲۱ روز و تدوین سه الی چهارماه طول کشید.
صیادی افزود: کار ساخت این فیلم در سال ۱۳۹۶ آغاز و سال ۱۳۹۷ تمام شد.
سازنده فیلم ثانیه‌ها درباره سختی‌های ساخت این کار نیز گفت: مهمترین سختی این بود که باید ساعت‌ها در مقر فرماندهی، منتظر می‌ماندیم که به صورت اتفاقی مأموریتی به اورژانس بخورد که حساسیت زا نباشد و ما بتوانیم با تکنسین‌های اورژانس همراه شویم. چون ما اجازه خانواده مصدوم را برای ورود به خانه آنها نداشتیم بنابراین نمی‌شد با تکنسین‌های اورژانس وارد خانه مصدوم شویم و تنها در صورت بروز اتفاق در مکان‌های عمومی چون درمانگاه‌ها یا خیابان‌ها اجازه همراهی با اورژانس را داشتیم. اما سازمان اورژانس با ما همکاری خوبی کردند و با ما هماهنگ بودند که موجب شد تا سختی کار کاهش یابد. برای مثال برای تصویربرداری اورژانس هوایی، سازمان اورژانس امکاناتش را در اختیار ما قرار داد و ما را به ایلام برد. چون در آنجا هلی کوپتر در اختیار خود سازمان اورژانس بود اما در تهران هلی کوپترها در پادگان بود و مراحل هماهنگی اش زمان‌بر بود. از این رو، خود اورژانس پیشنهاد داد تا از اورژانس هوایی در ایلام تصویربرداری کنیم و برای این کار، تمام امکانات را در اختیار ما قرار دادند.
بارویکرد منتقدانه جلو رفتم
وی افزود: ما جایی را برای اورژانس هوایی انتخاب کردیم که بیشترین عملیات هوایی را داشت ولی در تهران به دلیل نزدیکی بیمارستان‌ها کمتر به اورژانس هوایی نیاز بود و ما باید مدت‌ها صبر می‌کردیم تا این امکان پیش آید. بنابراین بهترین شکلش انتخاب شهری بود که محروم باشد و بیمارستان‌ها از شهر دور و از اورژانس هوایی بهره مند باشند. بنابراین گزینه ایلام بهترین انتخاب بود.
صیادی ادامه داد: هر چند من در ابتدا با نگرشی بدبینانه کار را آغاز کردم اما وقتی در فرایند کار در کنار بچه‌های اورژانس قرار گرفتم و به آنها نزدیک شدم شاهد زحمت و تلاش‌شان بودم. ناوگان اورژانس هوایی ایران قبلاً دو تا هلی کوپتر داشت اما در حال حاضر ۳۸ هلی کوپتر دارد که در تهران تمرکز نکرده است بلکه بیشتر مراکز را به این ناوگان هوایی تجهیز کرده است. بنابراین من فیلمساز ناگزیر از دیدن این رشد هستم و نمی‌شود نگاه تشویقی به این سازمان نداشته باشم. البته رویکرد انتقادی هم در فیلم داشتم و چالش‌هایی که حتی رئیس سازمان اورژانس به آنها اذعان دارد مورد توجه قرار گرفته است. مسائلی نظیر کمی بودجه، ترافیک، نبود فرهنگ مناسب و فقدان فرهنگ سازی و نبود امنیت برای تکنسین‌ها از جمله مسائلی است که کار اورژانس را سخت کرده است. برای مثال نبود امنیت برای تکنسین‌ها موجب شده تا از تکنسین خانم در عملیات‌های نجات استفاده نشود.
اولین فیلم مستند درباره با اورژانس
وی درباره تأثیر این فیلم مستند اظهار کرد: این فیلم موجب دیده شدن کار اورژانس و تشویق این سازمان می‌شود. این برای نخستین بار است که یک فیلم ۵۰ دقیقه‌ای به تنهایی درباره اورژانس ساخته می‌گردد.
صیادی همچنین مخاطبان اصلی این فیلم را مردم دانست و گفت: البته مدیران هم مخاطبان خاص این فیلم هستند که نتیجه تلاش و عملکرد مثبت و منفی خود را در این فیلم خواهند دید.
او همچنین افزود: اورژانس سازمانی است که هر کس در هر مقامی بدان نیاز پیدا می‌کند. بنابراین باید روند کارش را تسهیل کرد. بودجه، تجهیز ناوگان، تهیه زیر ساخت‌ها، هماهنگی بین ارگان‌ها، داشتن لاین مخصوص اورژانس و امداد در خیابان‌ها و استفاده سریع از ماشین‌های برف روب در هنگام بارش برف موجب تسریع امدادرسانی و سهولت کار اورژانس می‌شود. بنابراین نمی‌توان مسئولیت امداد را تنها بر عهده سازمان اورژانس گذاشت و هماهنگی بین نهادها در این باره مهم است.
کارگردان مستند ثانیه‌ها درباره نحوه حضور دوربین در این فیلم گفت: در این فیلم، دوربین مشاهده گر و روایتگر است و ما دخالتی نکردیم. البته در جاهایی نیز به دلیل کمبود بودجه و اهمیت زمان، مجبور بودیم از آرشیو خود اورژانس استفاده کنیم که در فیلم مشخص است.
صیادی همچنین در اظهاراتی درباره جشنواره تلویزیونی مستند افزود: وجود چنین جشنواره‌هایی خوب است. چون مردم بدون حضور در سینما و از منزل یا محل کار توان شرکت در این جشنواره را دارند. آنها می‌توانند پای تلویزیون بنشینند و مستند ببینند. از این رو مخاطبان این جشنواره تنها عده‌ای محدود و مخاطبانی خاص نیستند. همچنین در یک جشنواره، فیلم کارگردان از بین صدها فیلم انتخاب می‌شود و از این رو همین برگزیدن شدن فیلم برای حضور در رقابت در جشنواره، مایه خوشحالی و مباهات است.
وی همچنین گفت: جنبه مهم این جشنواره مستند این است که فیلم من برای تلویزیون ساخته شد و قرار بود در آینده‌ای نزدیک در برنامه به اضافه مستند نمایش داده شود اما این جشنواره موجب شد تا فیلم من زودتر از آن، آن هم سه بار توسط مردم در این جشنواره دیده شود.
وی همچنین اظهار داشت: بخش آرای مردمی نیز از جذاب ترین بخش‌های این جشنواره است آرای مردمی از این جهت اهمیت دارد که نظرات شأن چه مثبت و چه منفی موجب رشد کیفی کار فیلمساز می‌شود.همچنین مخاطبان ما مردم هستند.
کارگردان مستند ثانیه‌ها در آخر درباره کار بعدی خود گفت: در حال حاضر به اتفاق یکی از همکارانم به صورت مشترک مشغول تهیه کنندگی و کارگردانی فیلمی با عنوان «شهری که بود» هستیم که ممکن است نام آن تغییر یابد.
به گفته صیادی، این فیلم درباره شهرستان پل دختر پس از سیل ۱۳۹۸ و یک کار بلند ۷۰ دقیقه‌ای برای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است.