سرانه فضای آموزشی استاندارد جهانی به ازای هر دانش آموز باید ۸.۴ مترمربع باشد این در حالی است که به گفته رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور سرانه میانگین فضای آموزشی در ایران ۵.۲ متر مربع است.
مهرالله رخشانی مهر می گوید: در ۲ سال گذشته ۱۴ هزار کلاس درس به فضای آموزشی کشور اضافه شده اما همچنان ۴۰ هزار کلاس درس نیمه تمام در کشور وجود دارد و تا بهمن ماه امسال ۱۲ هزار کلاس دیگر از مجموع نیمه تمام ها تحویل آموزش و پرورش می شود.
با این حال اما به نظر می رسد مشکل فضای آمو زشی و فاصله کشور تا استانداردها فراتر از مجموعه اقدام هایی است که تاکنون انجام شده است و این سوال ایجاد می شود که به راستی این همه فضای آموزشی که سالانه ساخته می شود و این همه فضای نیمه تمامی که تمام می شود کجا می رود و چرا مشکل همچنان به قوت خود باقی است؟
ظرفیت مدارس تکمیل است
«ف. جعفری» از والدینی است که از کمبود فضای آموزشی گله مند است و می گوید برای ثبت نام فرزندم در مدرسه دولتی باید دنبال پارتی و واسطه باشم زیرا ظرفیت مدرسه دولتی پر شده است.
مادر دیگری هم گلایه می کند که چون ظرفیت مدرسه دولتی نزدیک منزلشان تکمیل شده مجبور است فرزندش را به مدرسه غیر انتفایی ببرد و هزینه آن را خارج از توان خانواده می داند.
اما برخی هم از شلوغی کلاس ها می نالند و نگرانند زیاد شدن تعداد دانش آموزان روی پیشرفت تحصیلی و حتی تربیت بچه ها تاثیر بگذارد.
جنس مشکلات مردم در حاشیه شهر متفاوت است. خانواده ها از اینکه به دلیل نبود مدرسه مجبورند فرزندانشان به خصوص دخترها را به مرکز شهر یاسوج بفرستند ناراحتند.
«ز بهادران» می گوید: دخترم تا از مدرسه برگردد آرام و قرار ندارم چون نگرانم که تاکسی و یا ماشین مطمئنی پیدا نشود و یا اتفاقی در مسیر شلوغ و پر تردد یاسوج تا مادوان برایش بیفتد.
دختربچه نحیفی که کنارش ایستاده و می گوید من کلاس هشتم هستم. بعضی وقتها ساعت ها در ایستگاه مادوان منتظر می مانم و به خانه که می رسم از شدت خستگی حتی نمی توانم غذا بخورم و روزانه بخشی از انرژی ام در همین مسیر تلف می شود.
سرانه فضای آموزشی در حد استاندارد!
به رغم همه این گلایه ها اما آمارها می گویند در کهگیلویه و بویراحمد میانگین سرانه فضای آموزشی برای هر دانش آموز ۸ مترمربع است؛ سه متر بیشتر از سرانه فضای آموزشی کشور و چیزی در حد استاندارهای جهانی!
در نتیجه این سوال پیش می آید تناقض میان سرانه فضای آموزشی و گلایه مندی خانواده ها از کمبود فضای آموزشی از کجا نشات می گیرد؟
نماینده مردم بویراحمد و دنا در پاسخ به این سوال می گوید: سرانه آموزشی ۸ مترمربع میانگین استانی است اما در شهر یاسوج سهم هر دانش آموز از فضای آموزشی کمتر از ۶ متر مربع است.
غلام محمد زارعی ادامه می دهد: حدود نیمی از جمعیت دانش آموزی استان فقط در شهر یاسوج مرکز استان در حال تحصیل هستند و این بدان معناست که سرانه فضای آموزشی بیش از نیمی از جمعیت دانش آموزی استان به آن ایده آلی که گفته می شود نیست.
توزیع فضای آموزشی بر اساس آمایش سرزمینی نیست
وی تاکید می کند: توزیع سرانه فضای آموزشی در گذشته بر اساس آمایش نبوده و نباید آمار سرانه استانی موجب فراموش شدن ضرورت های امروز شود.
زارعی می گوید: درحالی در حاشیه شهر یاسوج با کمبود فضای آموزشی مواجه هستیم که بسیاری از فضای های آموزشی در روستاها بدون دانش آموز و یا با تعداد کمی خدمات آموزشی ارایه می دهند که این فضاها در مجموع سرانه حساب می شوند.
سرانه فضای آموزشی چگونه به دست می آید؟ این سوالی است که رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور در پاسخ به آن می گوید: سرانه فضای آموزشی از محاسبه تمامی فضاهای آموزشی شامل نیم ساخته، خالی از دانش آموز و حتی مدارس مخروبه و تخریبی به نسبت تعداد دانش آموزان محاسبه می شود.
کهگیلویه و بویراحمد ایده آل است
رخشانی مهر موضوع خالی شدن روستاها از سکنه و مدارس بدون دانش آموز را اتفاقی فراگیر در کشور می داند و بر این باور است این استان هم شرایطی مشابه بسیاری از استان های کشور دارد و در نتیجه اگر قرار باشد چنین فضاهایی را از مجموع فضاهای آموزشی استان حذف کرد، باید این کار را برای همه کشور انجام داد؛ در نتیجه سرانه فضای آموزشی کشور پایین می آید و باز هم کهگیلویه و بویراحمد در زمره استان های با وضعیت ایده آل قرار می گیرد.
وی می گوید: از ۱۳ سال پیش تاکنون سهم فصل آموزش از اعتبارات استانی از ۲۰ درصد به ۳ درصد در سال ۹۸ کاهش یافته است.
آمار ۲۰ درصدی سهم اعتبارات اگرچه از دوران طلایی آموزش و پرورش در کشور حکایت دارد اما یادآور خزانه پر از پول و دلار گران قیمت و پروژه های بی حساب و کتاب هم هست. اعتباراتی که چون محدودیتی در میزان و نحوه هزینه کردشان وجود نداشت باعث شد بدون کار کارشناسی و آینده نگری در هر روستایی کلنگ یک مدرسه به زمین زده شود بی آنکه بررسی شود این روستاها برای داشتن مدرسه چقدر مستعد هستند و آیا در آینده نظام آموزشی توانایی ارایه خدمات آموزشی به این روستاها را دارد؟ حتی جمعیت آینده را نیز پیش بینی نکرده است.
حالا تمامی آن روستاها خالی از سکنه و آن مدارس مستهلک و مخروبه شده اند با این حال یک سانتی مترشان در آمارها از قلم نمی افتد در عوض دانش آموزان در حاشیه شهرها به دنبال میز و نیمکت برای نشستن می گردند و سرنوشت و کیفیت آموزشی صدها نفرشان در همین آمارها از قلم افتاده است.
در نهایت باید گفت تا زمانی که در محاسبه فضاهای آموزشی کشور غربالگری صورت نگیرد و فضاهای خالی از دانش آموز و مخروبه از آمارها حذف نشوند تناقض موجود نیز برطرف نمی شود. به عبارتی با چنین محاسبه بدون پالایشی وضعیت همواره مطلوب است و دانش آموزان هم در سختی تحصیل می کنند. و زنگ خطر هم هیچگاه به صدا در نمی آید. پس در این وضعیت به ظاهر مطلوب در بسیاری از استان های کشور کاهش اعتبارات فصل آموزش از ۲۰ درصد به ۳ درصد هم روندی طبیعی است که جای گلایه ای برای هیچکس باقی نمی گذارد.
کهگیلویه و بویراحمد ۲ هزار و ۸۸۴ مدرسه دولتی دارد که ۱۴۴ هزار دانش آموز در آن تحصیل می کنند. تعداد ۱۴۳ مدرسه غیردولتی نیز در استان وجود دارد که ۲۱ هزار دانش آموز در آن مشغول به تحصیل هستند. ین استان ۸۷۸ مدرسه زیر ۱۰ دانش آموز و ۲ هزار مدرسه زیر ۱۵ دانش آموز دارد.
گزارش از فاطمه رشیدی
۹۹۲۹/۱۶۶۲