بامداد دهم مردادماه، وزارت خزانه داری آمریکا «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه ایران را در فهرست تحریم های ایالات متحده آمریکا قرار داد. اقدامی که از همان نیمه های شب به وقت تهران با واکنش های گسترده داخلی و خارجی مواجه شد. محکومیت این اقدام غیرقانونی و غیرحقوقی دولت آمریکا، نقطه مشترک تمام اظهارنظرها در این زمینه بود.
واکنش ظریف اما جالب توجه بود. او در توییت دوم خود پس از اعلام تحریم نوشت: «ما می دانیم گفت‌وگو و صلح خواهی تهدیدی برای موجودیت «تیم بی» است؛ و از آنجا که دلیل تحریم من را سخنانم عنوان کرده اند، آیا مردم آمریکا به مجوز اوفک برای خواندن نوشته های من و یا گوش دادن به مصاحبه‌هایم نیاز دارند!؟»
پیش بینی رویدادهای پس از این اقدام دشوار خواهد بود به ویژه آنکه راه دیپلماسی از سوی آمریکا مسدود و پوچی ادعاهای کاخ سفید بیش از هر زمان دیگری در جهان عیان شده است.
دولت: تحریم ظریف گواه بی منطقی آمریکاست
تحریم وزیر امورخارجه، واکنش اعضای هیات دولت و کابینه را در پی داشت. حجت الاسلام حسن روحانی با اشاره به ادعای آزادی بیان در آمریکا، گفت: اینکه سخنان منطقی ما کاخ قدرت آنان را به لرزه در می آورد، چیزی جز عظمت ملت ما نیست زیرا آنان با ملتی واحد و منسجم مواجه شده اند که رییس جمهوری، وزیر خارجه و حتی رهبری هم قدرتش را از این ملت می گیرد.
«اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری هم در واکنش به اقدام غیرقانونی آمریکا در صفحه شخص خود نوشت: «تحریم او بیش و پیش از هر پیامدی، گواه بی‌منطقی و درماندگی در گفتار و عمل است. این کار ترامپ محک تجربه بود که به میان آمد و سیه‌رویی کسی و سیاستی که در آن «غش» هست را نشان داد.»
«معصومه ابتکار» معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در واکنش به تحریم ظریف از سوی آمریکا نوشت: «با تحریم جواد ظریف که سخنگو و مذاکره کننده موفق مردم ایران است، نمی توانید صدای حق طلبی و صلح جویی مردم ایران را خاموش کنید.»
«بیژن زنگنه» وزیر نفت هم با اشاره به اینکه از تحریم نمی ترسیم، گفت: «برخی کشورها رفتار بچه‌گانه دارند و بلافاصله تحریم می‌کنند، از تحریم نمی‌ترسیم، ضمن اینکه تحریم هم بشوم نه پولی داریم و نه جایی دارم که بروم و از آن بترسم.»
«سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امورخارجه ظریف را زبان پرصلابت دیپلماسی ایران و نماینده مقتدر جمهوری اسلامی در تمامی عرصه های جهانی و بین المللی دانست و در صفحه شخصی خود نوشت: «نه تیر دشمن، نه بند تحریم، نه طعنه دوست، نه هیچ چیز دیگر ما را از پیشبرد منافع ملی این کشور و این مردم بازنخواهد داشت. بر عهد و پیمان خود با ایران و انقلاب قوی تر از گذشته ایستاده ایم.»
«حمید بعیدی نژاد» سفیر ایران در لندن با اشاره به اقدام اخیر آمریکا در تحریم محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در توئیتی نوشت: «امیدوار باشیم که اهانت های سریال «گاندو»، آمریکائی ها را به اشتباه نینداخته باشد.»
«سیدعباس موسوی» سخنگوی وزارت خارجه در صفحه توییتر خود نوشت : «اوج تناقض و حماقت رهبران آمریکا آنجاست که بارها دکتر ظریف را در سیاست ایران کاره‌ای نمی دانند اما با نابخردی محض دست به تحریم او می زنند آمریکایی هااز منطق دکتر ظریف و هنر مذاکراتی او به شدت واهمه دارند.»
«حسین امیرعبداللهیان» مدیرکل امور بین‌الملل مجلس تحریم ظریف را دلیل روشنی بر رفتار غیرمتمدنانه سیاستمداران آمریکا دانست و در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «تحریم دکتر ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران دلیل روشنی بر رفتار غیرمعقول و غیرمتمدنانه سیاستمداران آمریکاست. ترامپ نه قادر به جنگ است و نه توانسته از مسیر تهدید ایران را وادار به مذاکره کند. تیم ترامپ به شدت دچار سرگیجه سیاسی شده‌اند و بی‌تردید انتهای این سرگیجه سقوط است.»
مجلس: تحریم ظریف نشانه ضعف آمریکاست
«حشمت الله فلاحت پیشه» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در توییتی نوشت: تحریم ظریف نشان داد که صاحبان قدرت و ثروت در مقابل «دیپلماسی عمومی» آسیب پذیرند. حقانیت ایرانیان با ادامه این راه بیشتر اثبات می شود.
«فاطمه سعیدی» نماینده مجلس با صاحب اعتبار خواندن ظریف، در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «تحریم ظریف، وزیر امور خارجه ایران این دیپلمات برجسته و صاحب‌اعتبار در جهان تنها حقارت تحریم کنندگان را می‌رساند. آنها که در دیپلماسی حریف توانمندی ایران نمی‌شوند دست به اقدامات اینچنینی می‌زنند اما نمی‌دانند جایگاه ایران نزد افکار عمومی در جهان بالاتر می‌رود.»
«محمدرضا عارف» رئیس فراکسیون امید مجلس در توییتی نوشت: دکتر ظریف وزیری صاحب سبک و صدای رسای صلح طلبی ملت ایران است و با اقدامات ایضایی نمی توان این صدا را خاموش کرد. مقامات کاخ سفید با تحریم وزیر امورخارجه کشورمان اوج استیصال خود را نشان دادند.
محمود صادقی نماینده مردم تهران در حساب توییتری خود نوشت: دولت نامتعادل ترامپ با تحریم وزیر خارجه ایران صلاحیت کشور متبوع خود برای میزبانی ملل متحد را زیر سئوال برده است. تحریم وزیر خارجه یک کشور به این دلیل که سخنگوی حاکمیت حاکمیت و رهبری کشور متبوعش در روابط بین المللی است، یعنی تحریم یک وزیر خارجه به این دلیل که وزیر خارجه است.
سپاه: تحریم ظریف مضحک است
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه ای با محکومیت و مضحک خواندن اقدام غیر قانونی و نابخردانه آمریکا در قرار دادن نام وزیر امور خارجه کشورمان در فهرست تحریمی واشنگتن، از هماوردی و تلاش ظریف در جنگ رسانه‌ای و تبلیغاتی علیه دشمن و همراهی و همدلی در سایر عرصه های اقتدار بخشی نظام قدردانی کرد.
مقام های خارجی: تحریم ظریف کمکی به صلح در جهان نمی کند
«وندی شرمن» مقام سابق وزارت امور خارجه آمریکا در توئیتی با اشاره به ادعای ترامپ درباره مذاکره بدون پیش شرط، نوشت که تصمیم دولت او برای تحریم محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران کمکی به دیپلماسی نمی‌کند.
«کارلوس مارتین روئیز» سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کرده است که این تصمیم آمریکا باعث تاسف است. اتحادیه اروپا به نوبه خود، به دلیل اهمیتی که به حفظ روابط دیپلماتیک با تهران قائل هستیم، همکاری با محمدجواد ظریف به عنوان عالی ترین دیپلمات ایران را ادامه می دهیم.
«هوآ چون‌اینگ» سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه چین امروز پنجشنبه اعلام کرد که مقامات پکن شدیداً مخالف تحریم‌های یکجانبه دولت آمریکا علیه ظریف هستند. سخنگوی وزرات خارجه چین در ادامه گفته است: «دولت چین مخالف این اقدام یکجانبه آمریکاست که از لحاظ حقوقی یک اقدام شدیداللحن بشمار می رود. ما معتقدیم که این مساله هیچ کمکی به حل و فصل اوضاع نمی‌کند.»
کارشناسان امور بین الملل: آمریکا نگران تاثیر گذاری ظریف است
«عبدالرضا فرجی راد» سفیر اسبق ایران در نروژ با اشاره به هدف و انگیزه آمریکا از تحریم ظریف گفت: هدف آمریکا از تحریم وزیر امور خارجه کشور، جلوگیری از تبلیغات و تأثیر دیپلماسی دکتر ظریف بر افکار عمومی آمریکاست. به هر حال به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نزدیک می شویم و گروه ترامپ نگران هستند که دموکرات ها از سفر دکتر ظریف به نیویورک در جهت تضعیف رقیب استفاده کنند و این به ضررشان در انتخابات می شود.»
«مجید تفرشی» تحلیلگر مسائل بین الملل ضمن بی سابقه خواندن تحریم ظریف، گفت: مساله تحریم وزیر خارجه یک کشور به این صراحت و شفافیت که در مورد ظریف رخ داده است، امری بدون سابقه است. در تاریخ دیپلماسی جهان مواردی بوده است که دولت آمریکا در خصوص ورود و تردد مقامات برخی کشورها موانعی ایجاد کرده باشد. از جمله آن ها در سال ۱۹۸۸ درباره یاسر عرفات رهبر فلسطین اعمال شد.
«کوروش احمدی» دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل آمریکا درباره تحریم ظریف از سوی آمریکا گفت: «تحریم ظریف را باید قبل از هر چیز نشانه دیگری حاکی از نابخردی و نیز جبن دولت ترامپ دانست. تحریم یک وزیر خارجه تا کنون سابقه نداشته و حتی دولت ها در زمان جنگ نیز به امید باز نگه داشتن راه مصالحه دست به چنین اقدامی علیه دیپلماتهای کشور دشمن نمی زنند. این اقدام را باید ناشی از جبن دولت ترامپ نیز دانست؛ چرا که آنها همیشه نگران تاثیر اقدامات و سخنان ظریف بر افکار عمومی در داخل و خارج آمریکا بوده اند.»
احزاب و شخصیت ها: تحریم ظریف اوج استیصال آمریکاست
همزمان با اعلام خبر تحریم وزیر امور خارجه بسیاری از فعالان سیاسی و احزاب از هر دو جناح سیاسی در بیانیه هایی این اقدام را محکوم کردند. «امیر محبیان» نظریه پرداز اصولگرا درباره تحریم ظریف گفت: «ترامپ به رغم ایجاد محدودیت علیه ظریف در سفر اخیر او فهمید ظریف با دست و پای بسته هم کار خود را کرده و پمپئو به انفعال افتاد. طبیعی بود که ترامپ بخواهد ظریف را از صحنه خارج کند. امید ترامپ آنست که با کنار زدن ظریف یک فرد ضعیف روبروی تیم آمریکایی بنشیند.»
«مصطفی تاجزاده» معاون سیاسی وزیر کشور دولت اصلاحات در توییتی نوشت: تحریم ظریف احتمال گفت وگوی دو دولت را به‌شدت کاهش داد و ثابت کرد سفرهای او به نیویورک و مصاحبه با رسانه‌ها و مذاکره با مقامات امریکایی، مواضع جناح جنگ‌افروز را در افکار عمومی ایالات متحده به‌چالش کشیده است. قصد تیم "بی" بستن راه تعامل ظریف با جامعه و نخبگان امریکاست.»
«آذر منصوری» قائم مقام حزب اتحاد ملت هم در توییتی نوشت: «این رفتار و ادبیات دولتی است که با تحریم شعار مذاکره سر می دهد. چیزی نمانده تا دولت آمریکا منطق و استدلال را هم تحریم کند. در هیچ زمانی از تاریخ٬ آمریکا به این درجه از استیصال و درماندگی نرسیده بود.»
در ادامه، حزب اتحاد ملت ایران اسلامی ضمن محکومیت تحریم وزیر امور خارجه در بیانیه خود آورده است: «تحریم ظریف نشان از اعتراف به شکست دولت ترامپ برابر دیپلماسی علنی ایران و نقض ادعاهایی است که دولت آمریکا در حمایت از جریان آزاد اطلاع‌رسانی دارد.»
حزب مستقل و اعتدال ایران هم در بیانیه ضمن محکومیت این اقدام نوشت: «آمریکایی‌ها با تحریم مسئول دستگاه دیپلماسی بار دیگر عصبانیت خود از پژواک گفتمان الهام بخش و ضد استکباری انقلاب اسلامی نمایان و خباثت و دشمنی خود با نظام و ملت عزت مند ایران را بر همگان آشکار کردند.»
حزب جوانان ایران اسلامی هم تحریم ظریف را نشان دهنده اوج استیصال دیپلماسی «به بن بست رسیده» ترامپ دانست و تاکید کرد: حرکت قطار دیپلماسی مبتنی بر منطق ظریف با این سنگ اندازی ها متوقف نخواهد شد.