مسعود تجریشی روز سه‌شنبه در نشست خبری افزود: نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله تاکسی جزو قانون هوای پاک است که باید با همکاری دستگاه‌های مرتبط انجام شود.
وی اظهارداشت: بر این اساس در سال ٩۶ - ٩٧ توانستیم ٧٠ هزار تاکسی را نوسازی کنیم اما در سال ٩٧ - ٩٨ تعداد نوسازی تاکسی‌ها به ٢٠٠ عدد هم نرسید یعنی صنعت خودرو ما نتوانست حتی ٢٠٠ عدد خودرو برای این کار تولید کند.
تجریشی ادامه داد: برای سرعت بخشیدن به این کار با بانک‌ها وارد مذاکره شدیم و قبول کردند که تسهیلات با سود ١٨ درصد بدهند اما خودروسازان ناگهان حدود ٩ میلیون تومان تولیدات خود را گران کردند که به این صورت دیگر نه بانک‌ها حاضر شدند تسهیلات را با همان نرخ سود بالا ببرند و نه دیگر برای تاکسی داران مقرون به صرفه بود.
وی افزود: بنابراین نامه‌ای به رئیس جمهوری و جهانگیری نوشتیم و موضوع را توضیح دادیم و خواستیم اجازه دهند که ٢٠ درصد تاکسی‌های فرسوده از طریق واردات خودرو هیبریدی تامین شود. این موضوع در شورای عالی محیط زیست نیز مطرح شد اما سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که منابع مالی برای این کار ندارد بنابراین بدون نتیجه ماند.
تجریشی تاکید کرد: البته نظر ما این نبود که تمام پول را دولت بدهد بلکه با تعریف بسته‌های حمایتی از بخش خصوصی حمایت کند تا این کار انجام شود.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست ادامه داد: هیچ وقت نتوانستیم وزارت صنعت را متقاعد کنیم که ۱۰ درصد تولیدات خود را برقی کند. نه تنها موفق به انجام این کار نشدیم بلکه وزارت صنعت اجرای این ماده قانونی از قانون هوای پاک را یک سال به تعویق انداخت.
وی گفت: در حمل و نقل عمومی نگاه دولت این است که ۹۰ درصد تامین مالی آن را به دوش بکشد در حالی که چنین توان بودجه‌ای ندارد. بنابراین اگر بخش خصوصی و شهرداری‌ها وارد شوند و بسته‌های تشویقی تعریف کنند، بدون اینکه دولت دخیل شود می‌توانیم کار نوسازی را انجام دهیم.
تجریشی درباره صنعت خودروسازی در کشور گفت: به لحاظ سیاستگذاری و اینکه صنعت خودروسازی می‌تواند پیشران توسعه صنعت در کشور باشد، نتوانستیم هدف‌گذاری مناسبی داشته باشیم. کشوری مانند کره صنعت خودروسازی خود را با ایران آغاز کرد اما آنها امروز صنعت خودرو دارند و ما فقط کارخانه خودروسازی داریم. بنابراین وقتی مشکلی پیش می‌آید نمی‌توانیم نیاز خود را برآورده کنیم. به عنوان مثال وقتی یک قطعه کوچک وارد نمی‌شود، هزاران خودرو در پارکینگ خودروسازان رسوب می‌کند و نمی‌توانند وارد بازار شوند. پس به صنعت خودروسازی نمی‌توان به عنوان صنعت پیشران در کشور نگاه کرد.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: کشورهای مختلف هدف‌گذاری‌های مختلفی دارند و عمدتاً به سمت خودروهای برقی و هیبریدی می‌روند اما باید در نظر داشته باشیم که ما در کشور گاز نیز داریم و زیرساخت‌های خوبی در این زمینه فراهم شده است. به عنوان مثال دولت برای ایستگاه‌های گاز ۷ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده است که می‌تواند بستر خوبی برای خودروهای گازی باشد.
وی تاکید کرد: برای اینکه بتوانیم خود را با دنیا هماهنگ کنیم، باید به سمت فناوری‌ها و سیاست‌گذاری‌های نو پیش رویم. صنعت امروز نه تنها جوابگوی نیاز نسل امروز نیست بلکه نیاز نسل آینده را نیز نمی‌تواند تامین کند.
تجریشی اظهار داشت: بنابراین خودروسازان نه برای نسل کنونی، نه نسل آینده و نه اقتصاد کشور دستاورد مثبتی نداشتند.
وی به میزان مصرف بنزین در کشور اشاره کرد و گفت: در تابستان امسال مصرف روزانه بنزین در کشور به ۹۰ میلیون لیتر رسید در حالی که با تعداد خودروی کمتر این میزان یک سوم می‌شود. آمار جهانی در زمینه مصرف بنزین روی ۵ تا ۵.۴ لیتر است که با این حساب ما دو برابر آنها و سه برابر ترکیه مصرف می‌کنیم.
تجریشی درباره آلاینده ازن در تهران گفت: کشورهایی که توانستند ذرات معلق در هوا را کنترل کنند با آلاینده‌های ثانویه مانند ازن مواجه شدند که با تابش نور خورشید شدت می‌یابد، در واقع نشان می‌دهد که هوا به لحاظ ذرات معلق تمیز شده است.
وی افزود: وقتی هوا گرم می‌شود از یک سو تابش خورشید شدت می‌یابد و از سوی دیگر این حجم سوختی که در کشور مصرف می‌شود که ۵٠ درصد آن به خودروهای سنگین برمی‌گردد، باعث می‌شود آلاینده‌ها به سمت ترکیبات جدید بروند.
تجریشی ادامه داد: ممکن است آلاینده ازن مثلا دو سال پیش هم بوده اما امروزه با تشخیص و پایش ما دقیق‌تر شده است. اما در هر صورت مساله ازن برای ما بسیار مهم است و اینکه بتوانیم آلاینده‌های شیمیایی را کاهش دهیم دلیل نمی‌شود که نسبت به ازن و سایر ترکیبات آلاینده بی‌تفاوت باشیم.
وی تاکید کرد: در این راستا باید چند سیاستگذاری انجام می‌دادیم که ندادیم، به عنوان مثال قرار بود حمل و نقل عمومی را توسعه دهیم که انجام نگرفت. در حالی که در قانون برنامه توسعه پنجم و ششم به این مسئله تاکید شده است اما اجرا نشد. در مقابل می‌بینیم استفاده از خودروهای شخصی افزایش و حمل و نقل عمومی کاهش یافت، این نقص در اجرای قانون است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست گفت: شرکت کنترل کیفیت هوا مطالعات زیادی درباره آن و علت افزایش آن انجام داده است، حتی جایگاه نیز درگیر موضوع شد و دلایل شناسایی شده‌اند که یکی از آنها سوخت دیزل عنوان شد.
وی افزود: برای کنترل سوخت دیزل باید فیلتر روی خودروهای دیزلی نصب شود اما می‌بینیم ناگهان اعتبار این کار حذف می‌شود، در حالی که شورای شهر تهران و وزارت بهداشت باید نسبت به این موضوع حساسیت بسیاری داشته باشند. اگر نتوانیم حمل و نقل عمومی را در کلان شهرها و کشور توسعه دهیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم آلاینده‌ها حداقل در شهر تهران کاهش یابد.
وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد وضعیت فعلی به علت عدم انجام تعهدات دستگاه‌های ذیربط است. منابع مالی ما محدود است اما باید بدانیم که همین منابع موجود را چگونه هزینه کنیم، به عنوان مثال به جای اینکه شهرداری به طور مرتب بزرگراه احداث کند تا تردد خودروها بیشتر شود، با این پول می‌تواند ناوگان حمل و نقل عمومی را نوسازی کند و توسعه دهد. بنابراین به این جمع‌بندی می‌رسیم که منابع مالی که در اختیار کلانشهرها قرار دارد به سمت کاهش آلاینده‌های هوا نمی‌رود.
تجریشی با اشاره به اخذ عوارض زیست محیطی از صنایع آلاینده در کشور، گفت: حجم زیادی از عوارض زیست‌محیطی از صنایع اخذ می‌شود. به عنوان مثال سال گذشته از صنایع واقع در ماهشهر ۱۶۰ میلیارد تومان و عسلویه ۴۰۰ میلیارد تومان عوارض زیست محیطی دریافت شد، حال انتظار داریم بخشی از آن برای رفع آلودگی‌ها هزینه شود اما عملا این طور نیست.
وی افزود: یا اینکه انتظار داریم خودروسازان با شورای شهر و شهرداری‌ها یک برنامه جامع اتخاذ کنند تا با پولی که در اختیار دارند، به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی بپردازند، فقط مشکل این نیست که منابع کافی نداریم بلکه پول‌ها و این منابع درست و در جای خود هزینه نمی‌شوند.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: آمدیم کل نوسازی ناوگان را به برگه اسقاط متصل کردیم، حال که واردات صورت نمی‌گیرد با مشکل مواجه شدیم. بنابراین باید راهکارهای جایگزین اتخاذ شود و انتظار داریم دستگاه‌های اجرایی کشور با خلاقیت و نوآوری این مشکل را حل کنند و اینکه چگونه بتوانیم از برگه‌های اسقاط استفاده بهینه کنیم.
وی ادامه داد: به عنوان مثال ۱۲ هزار موتورسیکلت فرسوده در کشور وجود دارد که معادل یک میلیون خودرو آلودگی ایجاد می‌کند، بنابراین می‌توانیم با انجام یکسری اقدامات که شاید نیازی هم به منابع مالی چندانی نداشته باشد این مشکل را حل کنیم.
تجریشی گفت: در این فرآیند به این نتیجه می‌رسیم که وزارت صنعت می‌خواهد به هر قیمتی فقط خودرو تولید کند و کیفیت برای آن مهم نیست، اینکه چه راهکارهایی برای کاهش آلودگی محصولات خود دارد، در اولویت نیست که ما از این روند گله‌مند هستیم.
وی اضافه کرد: سازمان حفاظت محیط زیست یک دستگاه نظارتی است، نامه‌ها و درخواست‌ها را به دستگاه‌های اجرایی می‌دهیم و از آنها می‌خواهیم که مصوبات و قوانین را اجرا کنند. در سال ۹۳ تا ۹۵ مصوبات خوبی در زمینه آلودگی هوا در دولت تصویب شد اما مساله مهم اجرای آنها است.
تجریشی افزود: به عنوان مثال طرح کهاب که مطرح شده اما هنوز نتوانستیم به طور کامل اجرا کنیم، فقط در دو حلقه آن هم در پالایشگاه و از محل سوخت‌گیری مشکل را حل کردیم اما وقتی به داخل شهر می‌آید که مهمترین بخش آن است، نتوانستیم به خوبی اجرا کنیم.
وی با اشاره به اینکه قانون تقسیم وظایف کرده و در برخی جاها نیز صراحت دارد، گفت: به عنوان مثال مس سر چشمه از ۹۷ مشکل دارد، عملکرد آن باعث شد در یک مورد بیش از دو هزار دام تلف شود. از این رو رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد اگر مشکل مس سرچشمه تا سال ٩٧ حل نشود کارخانه را تعطیل می‌کنیم. وقتی مسئولان دیدند که مسئله جدی است، از یک ماه پیش اعلام کردند که کارخانه را به مدت چهار ماه و نیم تعطیل می‌کنند تا بتوانند مسائل محیط زیستی آن را حل کنند، بنابراین یک جاهایی قانون هست و باید با جدیت اعمال شود.
وی اظهار داشت: تاکنون ندیده‌ام که فردی برای مسایل زیست محیطی استیضاح شود، همیشه استیضاح‌ها در راستای منفعتی خاص انجام شده است.
تجریشی گفت: در قانون هوای پاک خلایی دیده نمی‌شود، همه مسئولان نیز در کلام می‌خواهند آن را انجام دهند. وقتی به بخش اجرا می‌رسد و حرکت کند می‌شود که سازمان محیط زیست فقط می‌تواند تذکر دهد و یا در دولت گله کند. زیرا یک سازمان نظارتی است نه اجرایی، باید سطح آگاهی رسانی در جامعه به حدی بالا رود که مردم آگاه شوند در شرایطی که برایشان پیش می‌آید دخیل هستند.
تجریشی افزود: در خصوص فیلتر دوده نظر خود را مکتوب ارسال کردیم و اکنون دو مشاور در کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر داریم که مطالعات خوبی در زمینه تاثیر فیلتر دوده بر کاهش آلودگی هوا در هشت کلانشهر انجام داده‌اند.
وی درباره اینکه گفته می‌شود عده‌ای از فروش فیلتر دوده سود می‌برند، افزود: بانک جهانی ۱۳ کارشناس در خصوص مسایل زیست محیطی به ایران اختصاص داد تا درباره آلودگی هوا تحقیق کند که یک بخش آن به فیلتر دوده مربوط می‌شد که سه هفته پیش آخرین گزارش خود را فرستاد. حال بگوییم که بانک جهانی فیلتر فروش است. مستندات درباره فیلتر دوده و تاثیر آن بر کاهش آلودگی وجود دارد.