وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پس از روی کار آمدن سعید نمکی گام‌های بلندتری در زمینه بهداشت و پیشگیری برداشت که از جمله این موارد می‌توان به اجرای موفق پویش ملی فشار خون اشاره کرد. پویشی که توانست جمعیت بیش از ۳۰ میلیونی را از نظر ابتلا به فشار خون غربالگری کند. حالا طرح تحول سلامت که در دولت یازدهم آغاز شد به دوران بلوغ خود رسیده و انتظار عمومی این است که در کنار توسعه زیرساخت‌های بهداشتی، درمانی، غربالگری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و همچنین بیمه شدن افراد فاقد پوشش بیمه‌ای، دغدغه بیماران هنگام بیماری چیزی جز درد بیماری نباشد. جمله معروف مقام معظم رهبری که همه هدف نظام سلامت را تعریف می‌کند.
اجرای ۸۰۰ پروژه بهداشتی تا پایان سال
سال گذشته دو هزار پروژه از مجموع ۴ هزار و ۳۵۷ پروژه از تفاهم‌نامه های سه جانبه دانشگاه‌های علوم پزشکی، استانداری‌ها و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بهره برداری شد و به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت تا پایان امسال نیز ۸۰۰ پروژه دیگر اجرایی می‌شود.
همچنین راه اندازی خانه‌های بهداشت عشایری، اهدای گواهی حذف تراخم در کشور از سوی سازمان جهانی بهداشت، پوشش بهداشتی بیش از ۱۰ مییون نفر از حاشیه نشینان از اقدامات دیگر معاونت بهداشت است.
واکسیناسیون هپاتیت B و فلج اطفال
مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر در زیرمجموعه معاونت بهداشت در یک سال اخیر اقداماتی مانند افزایش دسترسی گروه‌های در معرض خطر ابتلا به HIV برای مشاوره و تشخیص رایگان این بیماری، افزایش پوشش درمان به میزان ۹۰ درصد برای مبتلایان دارای پرونده فعال در مراکز و مهار بار ویروس در بیش از ۹۰ درصد مبتلایان تحت درمان، کاهش بروز موارد مثبت وبا از ۶۹۳ مورد مثبت در سال ۹۶ به ۷ مورد در سال ۹۷ و ۳ مورد در سال ۹۸ را اجرایی کرده است.
همچنین این مرکز ۳۰۰ هزار نفر از اهداکنندگان مستمر خون را با دریافت سه نوبت واکسن هپاتیت B برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری واکسینه کرد. واکسیناسیون نزدیک به ۴۰۰ هزار زندانی در بدو ورود به زندان‌ها و ۱۱۳ هزار زندانی ۲۰ تا ۴۰ ساله در زندان‌ها، واکسیناسیون آرایشگران، کارگران شهرداری، کارگردان غسالخانه‌ها و افراد خانواده فرد مبتلا به هپاتیت B نیز در همین راستا اجرایی شده است.
بیمه شدن داروهای هپاتیت B و C، تامین و توزیع ۲۱ خودرو با استاندارد حمل واکسن بین دانشگاه‌های علوم پزشکی، اجرای دو نوبت عملیات ایمن سازی تکمیلی فلج اطفال به صورت مراجعه خانه به خانه و واکسیناسیون همه کودکان زیر ۵ سال در مناطق پرخطر این بیماری از اقدامات دیگر این مرکز بوده است.
پیشگیری از طغیان نکردن بیماری‌ها
پیشگیری از طغیان نکردن بیماری‌ها در حوادث طبیعی و تجمعات بزرگ نیز بخش دیگری از اقدامات این مرکز در معاونت بهداشت است. فقدان طغیان بیماری‌های واگیر در مناطق سیل زده به دنبال حادثه سیل بهار ۹۸، طغیان نکردن بیماری‌های واگیر در مراسم و تجمعات بزرگ مانند اربعین، کاروان‌های راهیان نور و مراسم ارتحال حضرت امام خمینی (ره) از جمله این موارد است.
در این راستا شناسایی به موقع و کامل بیماران مشکوک به بیماری‌های واگیر از جمله بیماران مبتلا به وبا و اسهال و درمان به موقع بیماران به شکلی که از گسترش بیماری در داخل کشور پیشگیری شود، را می توان از دیگر فعالیت ها برشمرد.
مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر، فعال‌تر از قبل
اداره کل بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در دولت دوازدهم و یک سال اخیر با توجه به رویکردهای وزیر بهداشت در زمینه مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر بیشتر از گذشته فعال شده است.
خطرسنجی ۵ میلیون و ۲۲۷ هزار و ۷۴۵ نفر برای سکته قلبی و غربالگری بیماری فشار خون بالا، مراقبت از ۲۲۴ هزار و ۷۵ بیمار مبتلا به فشار خون بالا، ثبت اطلاعات بیماران مبتلا به فشار خون، طراحی و اجرای پویش ملی کنترل فشار خون بالا بخشی از اقدامات گروه قلب و عروق این مرکز است.
این مرکز در زمینه توسعه فعالیت بدنی نیز اقداماتی مانند تدوین و نهایی کردن سند ملی فعالیت بدنی با مشارکت ذینفعان، تالیف کتاب راهنمای فعالیت بدنی برای عموم مردم و تشکیل کمیته فعالیت بدنی را اجرا کرده است.
در راستای پیشگیری از حوادث هم تدوین دستورالعمل ادغام برنامه پیشگیری از حوادث در نظام PHC، تدوین شناسنامه الزامات و استانداردهای ادغام برنامه کشوری پیشگیری از حوادث، انجام شده است.
گروه پیشگیری از سرطان این مرکز هم اقداماتی مانند طراحی و اجرای برنامه ارتقای دانش عمومی از طریق برگزاری پویش‌های ملی و منطقه‌ای، طراحی و اجرای برنامه آگاه سازی سرطان دهانه رحم و عفونت HPV، اجرای برنامه آگاهی سازی سرطان روده بزرگ، طراحی و ارتقای سامانه یکپارچه مدیریت اطلاعات سرطان یا سیمای سرطان و تدوین برنامه ملی مدیریت سرطان را اجرایی کرده است.
در زمینه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، گروه سلامت گوش و شنوایی نیز ادغام و اجرای برنامه کشوری غربالگری و تشخیص و مداخله به موقع کم شنوایی و ناشنوایی نوزادان و کودکان، ارزشیابی و پایش برنامه ملی غربالگری شنوایی نوزادان را انجام داده است.
اجرای موفق برنامه کشوری غربالگری بیماری کم کاری تیروئید نوزادان که در این برنامه، پوشش ۹۸ درصدی با غربالگری بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نوزاد و شناسایی و درمان ۳ هزار و ۴۰۰ نوزاد مبتلا حاصل شد، استمرار این برنامه را به دنبال داشت. در این زمینه تشخیص به هنگام و درمان مناسب و همچنین آموزش والدین بیمار نیز انجام می‌شود.
کنترل و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر در زمینه پیشگیری و کنترل دیابت، سلامت بینایی، پیشگیری از بیماری‌های مزمن تنفسی، پیشگیری از بروز تالاسمی ماژور، غربالگری نوزادی بیماری‌های متابولیک ارثی انجام شده است.
آموزش و ارتقای سلامت عمومی
معاونت بهداشت وزارت بهداشت در زمینه ارتقای سلامت عمومی از طریق آموزش نیز اقدامات موثری داشته است. تربیت ۵ میلیون و ۵۹۹ هزار و ۷۹ سفیر سلامت خانوار تا پایان فروردین ۹۷، توجه ویژه به خودمراقبتی فردی و سازمانی و ارائه آموزش‌ها، اجرای کمپین‌های آموزشی و اطلاع رسانی از جمله این موارد است.
توجه ویژه به تغذیه
دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت هم یکی از مهمترین بخش‌های وزارت بهداشت است که بسیاری از برنامه‌های مرتبط با تغذیه را سیاست گذاری می‌کند.
اجرای برنامه آهن یاری هفتگی در دبیرستان‌های دخترانه کشور با پوشش ۹۸ درصدی، اجرای برنامه مکمل یاری ماهانه ویتامین D در دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه با پوشش ۸۵ درصدی، اجرای مرحله اول بررسی ملی مصرف غذایی ۸ هزار خانوار ایرانی به منظور بررسی روند مصرف و الگوی غذایی خانوارهای شهری و روستایی، شناسایی مادران باردار مبتلا به سوء تغذیه و توزیع سبد غذایی برای ۸۰ هزار مادر با همکاری بنیاد علوی و آموزش و مشاوره تغذیه به مادران گروه هدف، بازنگری استاندارد میزان قند در شیرهای طعم دار و کاهش میزان ساکاروز شیرهای طعم دار از ۸ درصد به ۶ درصد، آموزش تغذیه سالم به بیش از ۲۷ هزار پرسنل بهداشتی، بیش از ۶۸ هزار پرسنل غیربهداشتی، بیش از یک میلیون دانش آموز و بیش از ۲۳ هزار نفر از زنان توسط کارشناسان تغذیه از جمله اقدامات این دفتر محسوب می‌شود.
سلامت دهان و دندان
یکی از برنامه‌های مهم معاونت بهداشت، اجرای طرح دهان و دندان عاری از پوسیدگی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی است. در این راستا دستورالعمل کشوری برای جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار دانش آموز پایه ششم ابتدایی انجام شد. همچنین برای سلامت دهان و دندان دانش آموزان ابتدایی، خدمت پیشگیری یا وارنیش فلوراید تراپی به صورت دو بار در سال با بیش از ۱۱ میلیون خدمت در سال، ثبت اطلاعات دانش آموزان در سامانه و انجام ۸۰۰ هزار خدمت فیشور سیلانت و یک میلیون و ۳۰۰ هزار خدمت ترمیمی انجام شده است.
برنامه سلامت دهان و دندان کودکان زیر ۶ سال، طرح دندان پزشک خانواده نیز در برنامه پزشکی خانواده شهری و روستایی ادغام شد و در این زمینه هزار و ۵۰۰ دندان پزشکی با اولویت مناطق روستایی و محروم و ۸۰۰ دستیار دندان پزشک به کارگیری شدند.
سلامت جمعیت، خانواده و مدارس
دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس معاونت بهداشت نیز در دولت دوازدهم و در بازه زمانی یک سال اخیر، اقدامات مختلفی را در زمینه کاهش مرگ مادران در اثر عوارض بارداری و زایمان، باروری سالم، سلامت نوزادان، سلامت سالمندان، سلامت کودکان و نوجوانان انجام داده است.
برنامه‌های ملی درمان
معاونت درمان وزارت بهداشت نیز در دولت دوازدهم و یک سال اخیر، اقدامات زیادی در حوزه درمان انجام داده است. از برنامه ملی درمان پیشرفته سکته‌های مغزی و قلبی تا کاهش سهم پرداختی مردم در حوزه بستری از جمله این موارد است.
برنامه ملی درمان پیشرفته سکته‌های مغزی به صورت شبانه روزی در دولت دوازدهم در ۵۵ بیمارستان کشور و در ۲۵ شهر به عنوان دومین علت مرگ ایرانیان اجرا شد که در این مدت ۶ هزار و ۱۰۰ نفر از خدمت ترومبولیتیک تراپی بهره مند شدند. همچنین در دولت دوازدهم، برنامه ملی درمان پیشرفته سکته‌های قلبی به صورت شبانه روزی در ۵۴ بیمارستان کشور در ۲۴ شهر به عنوان اولین علت مرگ ایرانیان اجرا شد که در یک سال اجرای این برنامه، ۱۲ هزار نفر از خدمت پیشرفته و حیات بخش باز کردن عروق قلبی با آنژیو گرافی بهره مند شدند.
کاهش سهم مردم از هزینه بستری
کاهش سهم مردم از هزینه بستری از ۳۷ درصد به ۵ درصد برای روستاییان و ۱۰ درصد برای شهرنشینان و حمایت مالی از ۱۳ میلیون و ۹۹۲ هزار بیماری بستری در دولت دوازدهم اتفاق افتاد. حفاظت مالی از بیماران بستری در برابر هزینه‌های کمرشکن در بیمارستان‌های دولتی برای ۷۷.۴ درصد جمعیت کشور به صورت هدفمند نیز از دیگر اقدامات ارزشمند وزارت بهداشت در حوزه درمان در دولت دوازدهم است.
زایمان طبیعی رایگان
همچنین در راستای سیاست‌های جمعیتی انجام ۹۳۸ هزار و ۶۶۰ زایمان طبیعی رایگان در سراسر کشور، کاهش سزارین بار اول به میزان ۷.۹ درصد، آموزش رایگان به ۵۸۰ هزار نفر مادر باردار در دوران بارداری برای توانمندسازی باروری و زایمان طبیعی، پوشش ۸۵ درصدی هزینه‌های درمان ناباروری با تعرفه دولتی برای زوج‌های نابارور، ادامه تجهیز و راه اندازی ۲۱ مرکز درمان ناباروری جدید در کل کشور، ادامه تجهیز و نوسازی ۲۶ مرکزی که از قبل فعالیت داشتند، فعالیت ۸۵ مرکز ناباروری در سراسر کشور، تشکیل بیش از ۶۱ هزار پرونده حمایت مالی از درمان ناباروری زوجین نابارور و تشکیل کمیته اهدا و همکاری با مجلس شورای اسلامی در زمینه بازنگری و ساماندهی قانون اهدای جنین مصوبه سال ۱۳۸۳ صورت گرفته است.
بازسازی فضای بستری بیمارستان‌های فرسوده
از دیگر اقدامات و دستاوردهای حوزه درمان وزارت بهداشت می‌توان به بازسازی ۵۶۰ هزار مترمربع فضای بستری در بیمارستان‌های فرسوده، حضور ۳ هزار و ۵۵۰ پزشک متخصص و فوق تخصص در ۲۵۸ بیمارستان در ۲۴۵ شهر کمتر توسعه یافته و محروم و تمام وقت شدن همگی آنان در بیمارستان‌های دولتی، حضور ۵ هزار و ۱۵۵ نفر پزشک متخصص مقیم در هر شب در ۱۳ تخصص در ۳۰۷ بیمارستان اصلی کشور در ۱۳۵ شهر برای درمان بیماران اورژانس اشاره کرد.
در راستای توجه ویژه به بیماران سرطانی شبکه جامع تشخیص زودرس و درمان سرطان در ۳ سطح در کشور ایجاد و ۹۹ مرکز پیشگیری و تشخیص زود هنگام بیماری‌های غیرواگیر و سرطان افتتاح شده است. همچنین بهسازی و تجهیز ۳۷ مرکز موجود تشخیص و درمان سرطان (تیپ دو) صورت گرفته و مراکز سطح یک و ۲ و ۳ به صورت شبکه عمل کرده و به یکدیگر بیمار ارجاع می‌دهند.
بهبود خدمات سلامت روان
معاونت درمان نسبت به ایجاد ۹۶۹ تخت روان‌پزشکی از سال ۹۶ تاکنون و در مجموع ۸ هزار و ۲۰ تخت روان‌پزشکی موجود در کشور در بخش دولتی، راه اندازی نظام ثبت الکترونیک درمان اختلالات مصرف مواد که تا کنون بیش از یک میلیون و ۲۹۱ هزار و ۹۰۹ نفر از جمعیت هدف تحت درمان در این سامانه ثبت شده، اقدام کرده است.
ساماندهی خدمات دندان‌پزشکی
آغاز ساماندهی خدمات دندان‌پزشکی با ایجاد کلینیک‌های دندان‌پزشکی دانشگاهی با تعرفه ارزان در نقاط مختلف کشور، فعالیت ۴۴ کلینیک دندان‌پزشکی دانشگاهی، فعالیت ۱۴ اورژانس دندان‌پزشکی دانشگاهی از دیگر اقدامات این معاونت در دولت دوازدهم بوده است.
ارائه خدمات سلامت به گردشگران
ساماندهی ارائه خدمات به گردشگران سلامت نیز از طریق اعتباربخشی کیفی بخش‌های بین الملل و ساماندهی موسسات گردشگری با همکاری سایر دستگاه‌های زیربط انجام شده و در این زمینه تدوین ابلاغ آیین نامه شرکت‌های تسهیل‌گر گردشگری سلامت و صدور مجوز شرکت‌های تسهیل‌گر در زمینه گردشگری سلامت بر اساس آیین نامه ابلاغی صورت گرفته است.
تدوین و ابلاغ سند سطح بندی خدمات، مراکز تشخیصی درمانی و تجهیزات پزشکی در قالب سند ملی درمان ۱۴۰۴ و استقرار کامل سامانه صدور الکترونیکی پروانه موسسات پزشکی از دیگر دستاوردهای این معاونت در این مدت است.
انجام ۲۷۳ پیوند قلب، ۱۷۲۸ پیوند کبد و ۴۵۳۱ پیوند کلیه و کاهش میانگین مدت زمان انتظار پیوند کلیه به ۶ تا ۱۸ ماه از اهم اقدامات حوزه درمان وزارت بهداشت است.
اجرای پروژه‌های الکترونیکی
معاونت درمان وزارت بهداشت در زمینه نظام ارجاع موفق به اجرای کامل نظام ارجاع در دانشگاه‌های گلستان، تبریز، گیلان، زنجان، استقرار سرویس نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیکی در دانشگاه مازندران، گذر ۳۳ دانشگاه از مرحله آمادگی به مرحله استقرار نظام ارجاع، تقسیم کشور به ۶ ناحیه به منظور استقرار پرونده‌های الکترونیک سلامت و تبادل الکترونیک اسناد بستری با سازمان بیمه سلامت در ۶ استان (گلستان، گیلان، مازندران، شیراز، تبریز و زنجان به صورت پایلوت) در دولت دوازدهم شده است.
ارائه خدمات آزمایشگاهی
استقرار شبکه دانشگاهی ارائه خدمات آزمایشگاهی جهت ایجاد دسترسی و مدیریت منابع، تدوین ۶۰۰ محصول دانشی و خرید راهبردی سازمان‌های بیمه‌گر بر اساس محصولات دانشی نیز از جمله اقدامات این حوزه محسوب می‌شود.
در حوزه درمان، آزمایشگاه مرجع سلامت نیز در راستای رفع چالش‌ها و مشکلات مربوط به تامین کیت‌ها، مواد و ملزومات مصرفی آزمایشگاه‌های پزشکی اقدام به تهیه فرم رصد و اعلام به تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور به منظور اطلاع از مشکلات تامین (کمبود، اختلال دسترسی، قیمت نامناسب، کیفیت نامناسب) و انعکاس مشکل به مراجع ذیربط، تهیه فهرست اقلام ضروری و استراتژیک مورد نیاز آزمایشگاه‌ها در دو حوزه بهداشت و درمان و اعلام به مراجع ذیربط شامل اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی، هیات امنای صرفه جویی ارزی و مرکز هماهنگی امور اقتصادی وزارت متبوع به منظور برنامه ریزی تامین به هنگام و در صورت لزوم تامین ذخیره استراتژیک و مشارکت فعال و همکاری با مرکز هماهنگی امور اقتصادی به منظور تامین به موقع دستگاه‌های سنجش گازهای خون از طریق جذب سرمایه گذار بخش خصوصی کرد که در این زمینه بسیار تاثیرگذار بوده است.
همچنین آزمایشگاه مرجع سلامت در پروژه آماده سازی و اجرای پرونده الکترونیک سلامت (تدوین کدینگ خدمات آزمایشگاه پزشکی) مشارکت فعال داشته و با برنامه ریزی برای اجرای برنامه مدیریت بهره برداری از خدمات آزمایشگاهی در دانشگاه‌ها، تدوین شاخص‌های استاندارد LIS نسبت به ساماندهی ارائه خدمات آزمایشگاهی به منظور بهره برداری بهینه از منابع سلامت اقدام کرده است.
تدوین و ابلاغ استانداردهای به روز شده آزمایشگاهی و چک لیست متناظر، ایجاد گنجینه ارزیابان با صلاحیت ادارات امور آزمایشگاه‌های معاونت درمان دانشگاه‌ها، ابلاغ شرح وظایف ادارات امور آزمایشگاه‌ها به منظور ساماندهی و بهبود نظام نظارت بر آزمایشگاه‌های پزشکی نیز در این حوزه انجام شده است.
آزمایشگاه مرجع سلامت بر اساس بازنگری و اصلاح آیین نامه ابلاغ شده سال ۱۳۹۲ نسبت به تدوین پیش نویس آیین نامه جدید تاسیس و مدیریت امور آزمایشگاه‌ها نیز اقدام و در راستای برنامه مهار مقاومت میکروبی برای ارتقای میکروب شناسی بیمارستانی به منظور ارتقای کیفیت ارائه خدمات آزمایشگاهی مربوطه و حفظ ایمنی بیمار برنامه ریزی لازم را کرده است.
فعالیت‌های بین المللی در اوج تحریم‌ها
آن‌چه در شرایط تحریم، بیشتر از گذشته قابل توجه و اتکا محسوب می‌شود، همکاری‌های بین المللی است. همکاری‌های بین المللی در حوزه سلامت بخشی جدا نشدنی از نظام سلامت است که نمی‌توان از آن غفلت کرد و باید به موثرترین شیوه ممکن ادامه داشته باشد تا هم تحریم‌ها بی اثر باشد و هم مشکلی متوجه بیماران نشود.
اداره کل همکاری‌های بین المللی وزارت بهداشت در این زمینه اقداماتی مانند برنامه ریزی و اجرای ملاقات و بازدید هیات‌های کشورهای مختلف از دستاوردها و فعالیت‌های نظام سلامت ایران، عقد تفاهم نامه‌های متعدد دانشگاه‌ها، توسعه بین المللی سازی خدمات درمانی و تخت‌های IPD در گردشگری سلامت، توسعه بین المللی سازی خدمات آموزشی و افزایش جذب دانشجویان خارجی، توسعه بین المللی سازی فعالیت‌های تحقیقات و فناوری و افزایش پروژه‌های بین المللی پژوهشی و توسعه همکاری‌های مشترک دانشگاه‌های علوم پزشکی مرزی را انجام داده است.
در بخش توسعه و تعمیق همکاری با سازمان‌های بین المللی نیز می‌توان به انجام اقدامات موثر برای معرفی جمهوری اسلامی ایران به عنوان برجسته‌ترین عضو فعال در حوزه PHC در منطقه EMRO، ایفای نقش فعال در سطح منطقه EMRO در توسعه مبانی، مفاهیم و برنامه‌های PHC، پیگیری و اجرای توصیه سازمان جهانی بهداشت جهت الگوگیری کشورهای منطقه از نظام بهداشتی ایران، توسعه کمی و کیفی مراکز تحقیقاتی همکار با سازمان جهانی بهداشت به ۱۸ مرکز از ۴۶ مرکز در سطح منطقه، انتخاب وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ایران به عنوان کمیسیونر پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر در سال ۲۰۱۸، انتخاب جمهوری اسلامی ایران به عنوان الگوی موفق در تنظیم برنامه کشوری در کنترل بیماری‌های غیرواگیردار در سال ۲۰۱۵ و انتقال دستاوردهای نظام سلامت در زمینه مراقبت‌های بهداشتی اولیه به کشورهای منطقه با همکاری سازمان جهانی بهداشت، اشاره کرد.
از دیگر اقدامات اداره کل همکاری‌های بین الملل وزارت بهداشت در حوزه توسعه همکاری‌های دو جانبه با کشورهای دنیا می‌توان به دیدار و ملاقات‌های دوجانبه با مقامات کشورهای دنیا در راستای اهداف سیاست‌های کلان نظام، عقد تفاهم نامه‌های همکاری دوجانبه با کشورهای مختلف، تعمیق روابط با کشورهای مستقل دنیا و ایجاد ارتباط در بخش سلامت با آنان، زمینه سازی مناسب تولید حدود ۳۰ قلم داروی تک نسخه‌ای از مجموع ۶۰ قلم داروی موجود در دنیا از طریق همکاری‌های بین المللی، زمینه سازی برای توسعه صادرات دارو به بیش از ۵۰ کشور دنیا و توسعه صادرات تجهیزات پزشکی به بیش از ۳۰ کشور از طریق همکاری‌های بین المللی و حصول پیشرفت‌های عمده در حوزه نانو، سلول‌های بنیادی و طب بازساختی با استفاده از تجارب بین المللی اشاره کرد.
فناوری اطلاعات، حوزه پرکار وزارت بهداشت
مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت یکی از حوزه‌های پرکار در دولت دوازدهم و به خصوص پس از روی کار آمدن سعید نمکی به عنوان وزیر بهداشت است. مرکزی که اجرای پروژه‌های الکترونیک وزارت بهداشت را بر عهده دارد.
از جمله اقدامات مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت می‌توان به استقرار نظام سلامت الکترونیک، استقرار پرونده الکترونیک سلامت با محوریت نظام ارجاع و پزشکی خانواده، راه اندازی پروژه نظام ارجاع و پزشک خانواده (اجرای نظام ارجاع در چهار دانشگاه علوم پزشکی گیلان، گلستان، زنجان، تبریز به طور کامل)، تامین و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی جهت راه اندازی سامانه سپاس، راه اندازی سرویس استحقاق درمان در راستای ارتقای خدمات در سطح بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و همچنین حذف دفترچه بیمه در روند پذیرش بیماران و راه اندازی اتاق امن با هدف حمایت از تحقیقات و پژوهش‌های هم راستا با اهداف نظام سلامت کشور و صیانت از داده‌های این حوزه اشاره کرد.
تهیه کدینگ نسخه نویسی و نسخه پیچی دارو در بستر پرونده الکترونیک سلامت، تجمیع و ثبت آخرین نسخه اطلاعات سازمان‌ها (بیمه سلامت، تامین اجتماعی، غذا و دارو و مراکز سطح یک و دو خدمات سلامت دولتی اعم از سرپایی و بستری) در اولین نسخه نمایشگر پرونده الکترونیک سلامت، راه اندازی درگاه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت (دیتاس) و اتصال تدریجی مراکز سلامت و به هنگام سازی سامانه‌های اطلاعاتی، تهیه ماتریس تبادل خدمات بین دستگاهی و شناسنامه دار کردن بیش از ۸۰ وب سرویس و انتقال تدریجی تراکنش این خدمات بر بستر دیتاس به منظور ثبت خودکار اطلاعات مراکز سلامت، از دیگر اقدامات این مرکز در دولت دوازدهم است.
همچنین از دیگر فعالیت‌های مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت می‌توان به تولید سامانه پردازشگر اسناد بیمارستانی مبتنی بر داده‌های ورودی از سامانه سپاس، پایلوت آن در استان اصفهان و توسعه آن در ۶ استان منتخب وزارت، ایجاد پایگاه بر خط بیمه شدگان توسط سازمان بیمه سلامت جهت کنترل همپوشانی بیمه‌ای و ایجاد داده‌های پایه پرونده الکترونیک سلامت از طریق استحقاق سنجی، توسعه سرویس استحقاق درمان در راستای ارتقای خدمات در سطح بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و همچنین حذف دفترچه بیمه در روند پذیرش بیماران، نصب و راه اندازی ابزارهای مدیریت حادثه و رویداد امنیت (SIEM) برای برپایی مرکز مدیریت امنیت (SOC) اشاره کرد.
پیاده سازی سامانه خدمات ابری ارتباطات درون سازمانی، راه اندازی ابزارهای پشتیبان‌گیری، آرشیوسازی و بازیابی اطلاعات توسط سامانه ذخیره سازی امن (Data Domain) و احراز صلاحیت سامانه‌های اطلاعاتی حوزه سلامت نیز از دیگر اقدامات این حوزه در دولت دوازدهم است.
به هر حال این مرکز در دوره وزارت سعید نمکی یکی از حوزه‌هایی است که مورد توجه بسیار قرار دارد و بخش اعظمی از طرح‌های بر زمین مانده که از تکالیف قانونی برنامه‌های پنجم و ششم توسعه باقی مانده را باید اجرایی کند.
حمایت از تولید داخل در مواجهه با تحریم‌ها
شرایط تحریم، نظام سلامت را ناگزیر به این کرد که بیشتر از همیشه به سمت حمایت از تولید داخل برود. بخشی از نیازهای نظام سلامت شامل غذا، دارو و تجهیزات پزشکی در مجموعه سازمان غذا و دارو سیاست گذاری می‌شود. مجموعه‌ای که در دوره جدید وزارت بهداشت با ذره بین شخص وزیر بهداشت برای مبارزه با فساد و رانت به کار خود ادامه می‌دهد و تقریبا هیچ چیز از نگاه نمکی در این سازمان دور نمی‌ماند.
سازمان غذا و دارو در حوزه غذا موفق به اجرای صد در صدی طرح برچسب‌گذاری چراغ راهنمای تغذیه‌ای روی بسته بندی فرآورده‌های خوراکی و آشامیدنی و تداوم اجرای برنامه‌های سلامت‌محور در حوزه نظارت بر غذا شامل کاهش اسیدهای چرب ترانس و اشباع، کاهش میزان قند و نمک در فرآورده‌های غذایی به‌منظور دستیابی به اهداف سند کنترل بیماری‌های غیر واگیردار در کشور شده است. پایش رژیم غذایی و فرآورده های منتخب از نظر آلاینده ها و مواد غذایی تعیین شده و ارتقای ایمنی و سلامت برنج و ارتقای ایمنی و سلامت روغن‌های خوراکی از دیگر اقدامات این سازمان در حوزه غذا است.
هدایت بازار دارویی کشور به سمت افزایش سهم داروهای تولید داخل، تقویت نظارت بر مصرف منطقی دارو، استقرار سیستم فارماکوویژیلانس در کشور جهت شناسایی به موقع عوارض و تداخلات دارویی و اشتباهات داروپزشکی و راه اندازی ۴۳ مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم دانشگاهی و ۷ مرکز اطلاع رسانی دارویی در بیمارستان‌های کل کشور به منظور دسترسی سریع و گسترده مردم و گروه پزشکی به اطلاعات دارویی و دریافت مشاوره تخصصی در خصوص مسمومیت‌ها از طریق تلفن ۱۹۰ از جمله اقدامات سازمان غذا و دارو در حوزه دارو بوده است.
این سازمان در حوزه تجهیزات پزشکی نیز نسبت به ساماندهی و تهیه فهرست ملزومات پزشکی مورد نیاز برای مراکز درمانی دولتی، ارتقای سطح نگهداشت و کنترل کیفی تجهیزات پزشکی مراکز درمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی، تهیه و استقرار استانداردهای GSP و GDP دارو و ملزومات مصرفی پزشکی در بیمارستان‌ها اقدام کرده است.
تدوین ضوابط و مقررات نظارت بر تولید، توزیع و عرضه فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل، افزایش خوداتکایی، اشتغال‌زایی و استفاده حداکثری از توان داخلی در حوزه فرآورده‌های طبیعی و داروهای طب سنتی ایران و کنترل واردات غیر لازم و بی رویه نیز از جمله اقدامات سازمان غذا و دار در حوزه مکمل و فرآورده‌های طبیعی این سازمان بوده است.
همچنین می‌توان به راه اندازی آزمایشگاه‌های تخصصی تحقیقاتی محصول محور در آزمایشگاه‌های منتخب کنترل غذا و داروی کشور و راه اندازی سیستم تست‌های سریع و غربالگری در آزمایشگاه مرجع غذا و دارو به عنوان فعالیت‌های سازمان غذا و دارو در حوزه آزمایشگاه‌ها اشاره کرد.
گزارش از: امیر پروسنان