استان یزد یکی از تاریخی ترین مناطق ایران است و بنابر کاوش های باستان شناسی، این منطقه قدمتی بیش از پنج هزار سال دارد و قبل از آن که زیستگاه مسلمانان باشد محل سکونت اقوام و گروه‌های مختلف آریایی از جمله معتقدان به آیین میترا و زرتشتیان بوده و آنها نیز در یک داد و ستد فرهنگی، بسیاری از آداب و سنن خود را نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان سپرده اند؛ آداب و سنت‌هایی که با تعصب بسیار تا به امروز حفظ شده و از این نظر یزد را می‌توان یکی از مراکز مهم آداب و سنن ملی و مذهبی متنوع و متعدد دانست.
در این استان، در ماه محرم، مجالس روضه خوانی در جای جای استان برگزار می‌شود که از دیرباز تاکنون وجود داشته و هیچگاه در طول تاریخ رونق خود را از دست نداده و امروز هم در همه جای شهر و در کوچه پس کوچه های یزد محرم به خوبی نمایان می‌شود.
پوش ها، پرچم ها و کتیبه های سیاه همه حکایت از پاسداشت ماه محرم و جایگاه والای امام حسین (ع) دارد.
آنقدر مجالس با نظم و ترتیب برگزار می‌شود که در حال حاضر برخی از خانه‌ها و حسینیه‌ها پوش زده اند و مردم برای رسیدن به روضه خوانی‌ها برنامه ریزی میکنند؛ بیت الاحزان هایی که نوای حسین در آن طنین انداخته و مردمی که معتقدند در آن و با گریستن در رثای حسین و خاندانش حاجت می‌گیرند.
آیین‌های سنتی عزاداری محرم یزد که مهمترین آنها روضه خوانی، تعزیه خوانی، نخل برداری، برپایی هیات های عزاداری و دادن نذورات است همه ساله به صورت باشکوه در استان برگزار می‌شود.
امسال و از چند روز قبل شکوه ماه محرم با برگزاری همایش جهانی تجلیل از پیرغلامان حسینی با حضور مداحان و خادمان و پیرغلامان سراسر کشور و ۲۹ کشور جهان، ماه محرم در استان یزد که همواره به حسینیه ایران ملقب بود جلوه ای تازه پیدا کرد و این منطقه از کشور به نام " حسنیه جهان " مفتخر شد.
برپایی موکب‌ها در کوچه‌ها و خیابان‌ها از عزاداران که تا ساعت های پایانی شب با حضور گسترده جوانان علاقمند به اهل بیت (ع) پذیرای مردم است جلوه دیگری از دلدادگی عزاداران حسینی در این نقطه از کشور است که از هر جایی باشکوه تر است.
در مجموع می توان گفت که مراسم سوگواری ماه محرم و صفر در استان یزد با شکوه خاصی برگزار می‌شود، به طوری که هیچ محله ای نیست که در آن مراسم روضه خوانی برگزار نشود.
این مراسم حتی در محل‌های زرتشتی نشین و در میان سایر اقلیت‌های مذهبی نیز مشاهده می‌شود به گونه ای که برخی زرتشتیها در رثای سالار شهیدان، مدیحه سرایی میکنند.
جذابیت‌ها و سوز این آیین ها تا جایی است که برخی از آنها در میان آثار ناملموس و میراث معنوی کشور ثبت ملی شده و برخی نیز در انتظار ثبت جهانی نیز هستند.
پیشواز محرم در ندوشن
مراسم پیشواز محرم ندوشن نیز از جمله آیین‌ها و رسومات مذهبی مردم این منطقه است که به ثبت ملی نیز رسیده است.
این مراسم هر ساله از اواخر ماه ذی الحجه تا اول ماه محرم با شکوه خاصی در این شهر برگزار می‌شود که نمایانگر عشق مردم آن دیار نسبت به دلداده خود امام حسین (ع) است.
این مراسم به طور کلی به مدت ۱۲روز از عید غدیر تا اول ماه محرم الحرام انجام می‌شود و شامل: عشور بچه ها، پرسه جوانان (علی اکبر)، غره محرم و بُتّه کَلَک است.
مراسم 'عشور بچه ها' از بعد از ظهر عید غدیر با مرکزیت ۱۱ مسجد محله توسط کودکان با خواندن اشعاری نذورات مردم را جمع آوری کرده و در پایان ماه ذی الحجه همین مراسم با عنوان 'پرسه زنی' توسط جوانان برگزار می‌شود.
غروب روز قبل از محرم نیز مداحان و تعزیه خوانان حسینیه سفلی بر فراز برجی که در کنار حسینیه قرار دارد با خواندن اشعاری معروف به 'غُرّه محرم ' با مطلع ' الصلاه ای عالم موسم ناله و شور وشین است/ غره ماه محرم، کوس شاهی به نام حسین است ' به عزاداری می‌پزدازند.
پوش کشیدن
مردم دارالعباده از چند روز مانده به ماه محرم نسبت پوش کشیدن مساجد، حسینه ها و تکایا اقدام میکنند.
پوش پارچه ای محکم با الیاف پنیه ای و مزین به نقوش و تصاویری از واقعه کربلا و نمادی از خیمه گاه حسینی است که بر سقف منازل، تکایا و حسینیه ها برپا می‌شود تا عزاداران در محیطی به دور از هیاهوی روزمره زندگی، مصون از گرما و تابش شدید کویر یا سرمای سخت آن عزای حسینی را برپا دارند.
در گذشته که محدویت امکانات، امکان راحت برگزار شدن مراسم محرم را نمی داد، مجالس عزا با کشیدن پوش مسقف می‌شد، در این مراسم چاووش خوانان یا پیشکسوتان با خواندی اشعار در وصف عاشورا : "هر که دارد هوس کربلا، هر دارد سر همراهی ما، بسم الله" عموم را برای برپایی خیمه گاه حسینی دعوت میکنند.
ماتم چهار مناره
ماتم چهار مناره نیز یکی از سنتهای دیرینه است که نسل به نسل از سادات شهرستان به فرزندان آنان منتقل‌شده است؛ بدین ترتیب که همیشه چند روز مانده به شروع ماه محرم، سادات هر محله با آدابِ خاصی به مشکی پوش کردن چهار مناره مهم شهر می‌پردازند.
در این آیین که با حضور گسترده مردم همراه با نواختن طبل و مراسم زنجیرزنی و سینه‌زنی انجام می‌شود، سادات ابتدا پرچم‌های سبزرنگ مناره‌ها را بازکرده و پس از گلاب‌پاشی مناره، آن را به پرچم سیاهی که نشانه ماه عزای امام حسین (ع) است، مزین میکنند.
چهار مناره‌ای که سیاه‌پوش می‌شود عبارت‌اند از مناره مسجدِ امام حسین (ع) در محله گلکاران، مناره مسجد آقا در محله دروازه میدان، مناره مسجد جامع واقع در میدان امام حسین (ع) و مناره امامزاده احمد (ع).
روضه خوانی
روضه‌خوانی معمولا در تمام سال و به مناسبت‌های مختلف در یزد برگزار می‌شود اما رونق مراسم روضه خوانی در ماه محرم و صفر بیشتر از بقیه روزهای سال است. معمولا روحانیون و خطبا بعد از مراسم چاووش خوانی یا پا منبری بر بالای منبر رفته، بعد از صلوات، یکی از وقایع کربلا را که بیشتر با همان روز تطبیق دارد می‌خوانند.
روضه‌های دهه محرم اغلب با موضوعیت رسیدن نامه یزد به والی مدینه مبنی بر بیعت گرفتن از حسین (ع)، رسیدن نامه از کوفیان به امام، فرستادن مسلم بن عقیل به کوفه و شهادت وی، روضه حضرت ابوالفضل(ع) و روضه امام حسین (ع) است.
شاه حسن، شاه حسین
در آیین شاه حسن، شاه حسین شهرستان میبد که در دهه اول ایام محرم برگزار می‌شود، سادات حضور فعال و اولویت ویژه ای دارند.
این آیین در گذشته در محدوده محلات بالا و پایین و به صورت محدود برگزار می‌شده و در قرن‌های اخیر اهالی محله بشنیغان نیز به این آیین پیوسته اند. اکنون چند سالی است که با پدیدآمدن محله‌های جدید، تغییرهایی در این آیین رخ داده که با مشارکت سایر اهالی شهر برگزار می‌شود.
آیین شاه حسن، شاه حسین همزمان از محلات مختلف آغاز و همه در میدان یا حسینیه سید قنبر به هم می‌پیوندند.
این آیین ۲۵ شهریور ۱۳۹۴ با شماره ۱۱۰۸ در گروه عادت‌ها و رسم‌های اجتماعی، آیین‌ها و جشن‌ها به عنوان سنتیترین آیینی که در دهه اول محرم در هسته تاریخی شهر کهن میبد (محدوده داخل حصار) برگزار می‌شود، به ثبت رسید.
اجغه‌زنی
هر سال یک گروه عزاداری به نام اجغه‌زنی در روزهای نخست ماه محرم فعالیت خود را آغاز میکنند و در روزهای تاسوعا و عاشورا این برنامه با سوز و گدازی که دارد به اوج خود می‌رسد.
در این گروه ۷۰ تا ۸۰ نفری که از افراد میانسال تشکیل شده، یک‌نفر نوحه سرایی می‌کند و بقیه دو قطعه سنگ یا چوب مخصوص آماده شده را که در دو دست دارند، در یک فضای معنوی و هماهنگ به هم می‌زنند تا یاد و خاطره امام حسین (ع) که دشمن با ایجاد سر و صدا اجازه نمی‌داد، سخنانشان در روز عاشورا به لشکریان یزید برسد، در اذهان مردم تداعی شود.
مراسم سینه زنی
در استان یزد رسم سینه زنی از دیر باز بسیار شهرت داشت، گروه ها و دستجات سینه زن با انتخاب نوحه‌های ویژه و حرکات دست با سبکی خاص یه سینه می‌زنند، سینه زنی همراه با ریتم اشعار تغییر به صورت تک ضرب، سه ضرب، پنج ضرب یا هفت ضرب انجام می‌شود که در سینه زدن های سه ضرب و بیشتر شور و شوق عزاداران شدت می‌یابد.
مراسم سنگ زنی یا جغجغه زنی
آیین سنگ زنی که با نام های دیگر مانند جغجغی، جغجغه زنی و گاه تق تقک شناخته می‌شود از جمله آیین هایی است که به شیوه های گوناگون و با نام های متفاوت در برخی نقاط کشور برگزار می‌شود.
این آیین در برخی از نقاط استان یزد از جمله میبد، اردکان، زارچ، مهریز و یزد برگزار می‌شود، در این آیین گروهی با لباس سیاه در حالی که ادواتی شبیه گوشت کوب در دست دارند وارد حسینه شده و با خواندن اشعاری در رثای سرور شهدا به سنگ زنی می‌پردازند.
برهم زدن این ابزار در دست با ریتم خاص و معمولا منظم صدایی صدایی شبیه به هم زدن ۲سنگ دارد، این مراسم به اعتقاد عوام یادآور سختی هایی است که شهدای کربلا در روز عاشور است.
آیین سنگ زنی یا به گویش محلی جغجغه زنی به شیوه ای هنرمندانه با ریتم و اشعاری خاص در شب های ماه محرم در برخی از حسینیه های شهیدیه (شورُک) و روستای رکن آباد شهرستان میبد، بعد از مراسم نوحه خوانی و زنجیرزنی اجرا می شود.
این آیین ششم دی ۱۳۹۰ به شماره ۴۲۳ در فهرست آثار ملی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
آیین پرسه زنی
در قالب این آیین معنوی و در روز نهم ماه محرم دستجات عزادار با حضور در گلزارهای شهدا و قبور اموات یاد و خاطره آن ها را گرامی می‌دارند و بر مصائب اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و بخصوص شهدای کربلا بر سر و سینه می زدند و عزاداری میکنند.
همچنین توزیع نذری به یاد اموات و گذشتگان بین شرکت کنندگان در آیین پرسه زنی و قرائت فاتحه برای شادی روح درگذشتگان صورت می‌گیرد.
آیین مذهبی و کهن پرسه زنی سابقه ای طولانی داشته و هر سال که از محرم حسینی می‌گذرد روز به روز پرشور تر و باشکوه تر در این خطه برگزار می‌شود.
چاووشی خوانی
آیین دیگر «چاووش‌خوانی» است ، این آیین که در مناسبت‌های دیگر مانند رمضان برگزار می‌شود ، که در ماه محرم نیز همزمان با آیین «پرسه‌زنی» ولی با وسعتی بیشتر برگزار می‌شود.
در این رسم، چاووش‌خوانان به بالای بلندی می‌روند و با خواندن اشعاری در رثای امام حسین (ع)، مردم را از آمدن ماه محرم آگاه میکنند.
مراسم علم گردانی
مراسم علم گردانی در تمام شهرستانهای استان یزد برگزار می شود که مراسم علم گردانی روستای طزرجان تفت در آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مراسم علم گردانی در این منطقه از روز تاسوعا آغاز می شود ، زنان و مردان روستا هرکدام بخشی از علم را می بندند سپس علم گردانان در محله مختلف علم را می گردانند.
در روز تاسوعا علم بندان با جمع آوری پارچه های نذری مردم، محله و علم را آذین می‌بندند. ریش سفیدان با ندای ذکر و صلوات چوب علمها را یکی یکی سوهان کشیده و برای مراسم مهیا می‌سازند و با بستن پارچه ها، علم ها به نام مبارزان کربلا به میانه جمع مشتاقان می آورند.
با حرکت دادن علم حضرت حسین(ع) و ابوالفضل عباس (س) همراه با هیات‌های عزاداری مراسم شور حسینی می‌گیرد، علم داران در حسینیه روستا جمع شده و همراه با مراسم نخل برداری و دسته‌جات سینه زنی به عزاداری اما مظلوم خود می‌پردازند.
تعزیه خوانی
تعزیه آیینی نمایشی است که در بیشتر شهرهای کشور به منظور زنده نگه داشتن واقعه کربلا و به خصوص روز عاشورا اجرا می‌شود، در یزد هم این آیین نمایشی در صبح روز عاشورا انجام می‌شود.
تعزیه‌خوان‌ها وقایع عاشورا را بازسازی میکنند و مراسم تعزیه از ورود " شمر " به صحنه کربلا آغاز می‌شود و تا شهادت امام حسین(ع) و به آتش کشیدن خیمه‌های فرزندان امام ادامه دارد؛ پس از آن نیز مراسم شام غریبان در تکایا و هیات شهر برگزار می‌شود.
اجرای هنر تعزیه یکی از سنتهای عزاداری در ترسیم و بازسازی و بیان ابعاد نهضت خونین عاشوراست که در روستای توت از توابع شهرستان اردکان سابقه ای به قدمت دوره حکومت قاجاریه دارد.
این آیین ۱۹ اسفند ۱۳۸۸ با شماره ۵۳ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
این آیین از دیرباز در بخشهایی از منطقه میبد به خصوص بفروییه، ده آباد و روستای قدیم احمد آباد از توابع اردکان برگزار می شد.
نخل برداری یا نخل گردانی
نخل برداری یکی از آیین کهن یزدی‌ها در ایام محرم به ویژه روز عاشوراست و اکنون با آغاز ماه محرم، نخل ها که نماد تابوت امام حسین (ع) هستند، یکی یکی سیاه پوش می‌شوند.
نخل‌ها که در ایام مختلف سال، بدون آذین بندی در نقاط مختلف و در مقابل حسینیه‌ها، مساجد و تکایا قرار دارند، با آغاز ماه محرم سیاه پوش و برای برگزاری مراسم روزهای تاسوعا و عاشورا آماده می‌شوند.
نخل در فرهنگ مردمان ولایتمدار یزد همان تابوت و نمادی از جنازه مطهر ائمه اطهر و به ویژه حضرت امام حسین(ع) که مردم با چرخش آن دور حسینیه‌ها به تشییع می‌پردازند.
نخل برداری از مهمترین آداب عزاداری در استان یزد می‌باشد که اوج و شکوه عزاداری مردم این خطه کویری است.
این نخل معمولا از جنس چوب است و مراسم نخل برداری از ویژگی‌های منحصر به فرد محرم و عزاداری در یزد است. یزدی‌ها شبه تابوتی (نخل) را به دوش می کشند که یادآور تابوتی است که پیکر امام حسین (ع) در آن از میدان جنگ به مزار همیشگی‌اش منتقل شد؛ حمل این تابوت در بین مراسم‌های مختلف محرم از کارهای اصلی و اساسی به شمار می‌رود
نخل‌ها در دیگر ایام سال بدون تزئیین در کنار حسینه ها، تکایا و میادین بزرگ شهر قرار دارند و سنبل عشق و ارادت مردم یزد به امام حسین(ع) به شمار می روند و مردم نسبت به آن احترام وارادت خاصی قائل هستند.
نخل های میدان بعثت ، امیر چخماق و میدان امام تفت از جمله نخل های معروف یزد هستند و مراسم نخل برداری عصر روز عاشورای میدان امام تفت که تا غروب روز عاشورا ادامه دارد از شکوه و جلال خاصی برخوردار است.
البته نخل های میدان‌های امیرچقماق و بعثت در چندسال گذشته به دلیل جلوگیری از آسیب های احتمالی به این آثار گرانسنگ تاریخی و مذهبی برداشته نشده است
مراسم نخل برداری با حضور خیل عظیم عزاداران حسینی انجام می شود و هرکس با نیت خاص در این مراسم شرکت می کند، اقلیت های مذهبی به ویژه زرتشتیان یزد نیز مراسم عزاداری امام حسین و نخل برداری را به نظاره نشسته و به مظلومیت امام حسین (ع) و خاندان او اشک می‌ریزند.
آیین نخل برداری ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ با شماره ۲۴۹ به نام استان یزد و چهارم بهمن ۱۳۹۱ با شماره های ۱۰۴۴ و ۱۰۴۸ به ترتیب برای شهرهای ندوشن و مهرجرد میبد در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است.
کتل بستن
مراسم دیگر عزاداری ماه محرم در این استان " کتل بستن" که همان زین کردن اسب است.
در یزد به اسب زین کرده‌ای که به‌طور خاص آراسته شده و پیشاپیش دسته عزاداری حرکت می‌کند «کتل» می‌گویند. افسار این اسب یا کتل همواره در دست محافظ آن است و جلو دسته سینه‌زنی حرکت می‌کند و محافظ آن مرتب سر و صورت حیوان را نوازش می‌کند. گاهی به گردن این اسب چند شال، ترمه یا ابریشمی به رنگ‌های سبز و سرخ آویزان کرده و سر و صورت حیوان را با چند قطعه آیینه کوچک، نگین، قرآن و... آذین می‌نمایند و گاه بنا بر سلیقه شخصی و به تعبیری دیگر، پارچه سفید خون‌آلودی را بر پشت حیوان می‌کشند و چند قطعه چوب رنگ شده قرمز به نشانه تیر و پیکان در پارچه فرو میکنند. هم چنین کبوتر زنده‌ای را که با رنگ قرمز آغشته شده نیز بر پشت اسب می‌گذارند.
افسار این اسب یا کتل همواره در دست محافظ آن است و جلو دسته سینه‌زنی حرکت می‌کند و محافظ آن مرتب سر و صورت حیوان را نوازش می‌کند، این حرکت نمادین را «اسب و کتل» می‌نامند.
موسیقی محرم در ابرکوه
مراسم دیگری که در استان یزد استثنایی است و به ثبت ملی رسیده موسیقی محرم ابرکوه است.
نواختن موسیقی در محرم در شهرستانهای مختلف کشور با شهرستان ابرکوه متفاوت است چون در دیگر نقاط کشور، این نوع موسیقی با یک ریتم و بیشتر برای هماهنگ کردن گروه سینه زنان و زنجیرزنان اجرا می‌شود، ولی هرچند نوع ادواتی که برای اجرا وجود دارند با دیگر نقاط مشابه است، ولی این موسیقی در ابرکوه به صورت حماسی نواخته می‌شود.
از همین رو چندی قبل این آوا نوا که افزون بر ۱۰۰سال قدمت دارد به ثبت ملی رسید.
آوا نوای آهنگ محرم ابرکوه که به طبل و شیپور سنج معروف بوده و بیشتر در صبح عاشورا و در محله "دربقلعه"برای تعزیه خوانی استفاده می‌شود.
با اجرای این موسیقی که بیشتر حماسی است اشک خود به خود بر گونه های پیر و جوان و زن و مرد جاری می شود و حادثه عاشورا را در اذهان تداعی می‌کند.
اجراکنندگان موسیقی محرم در ابرکوه هنگام ورود به حسینیه، یک ریتم را اجرا میکنند در حالی که در زمان عزاداری دسته ها در خیابان ریتم دیگری را می‌نوازند که بیشتر یادآور ابعاد حماسی کربلا هستند.
از شب پنجم محرم، طبالان در تکایا و حسینه ها آماده می‌شوند تا در ایام پورشور عزاداری محرم ابرکوه که در روزهای ششم تا دهم محرم اوج دارد برنامه اجرا کنند.
شَدِّه بندی و شَدِّه گردانی احمدآباد
شَدِّه برداری رسم و سنتی بسیار کهن بوده که از قدیم الایام در ماه محرم انجام می شده؛ این رسم برای برآوردن حاجت عزاداران و ابراز همدری با شهدا و اسرای کربلا انجام میگرفته که البته این رسم در معرض فراموشی است و تنها در احمد آباد اردکان همچنان در حال انجام است.
این آیین ۲۵ شهریور ۱۳۹۴ با شماره ۱۱۰۷ در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
آش امام حسین
یکی از معروف‌ترین نذری‌های یزد، آش امام حسین (ع) است. این آش شبیه آش گندم و تقریبا با همان مواد است. پخت این آش به ۱۷ ساعت زمان نیاز دارد و هر سال از اذان ظهر روز قبل از اربعین پخت آن آغاز و اذان صبح روز اربعین میان مردم توزیع می‌شود.
این آش از آن دسته آش‌هایی است که نیاز به هم زدن بسیار برای له شدن گندم و گوشت و حبوبات دارد و این وظیفه را همه آنهایی برعهده می‌گیرند که آرزویی در دل دارند و تعداد آنها بیشمار هم هست و شاید در کنار هر دیگ ده‌ها نفر در انتظار هم زدن آش و گرفتن مراد خود هستند، این آش قدمتی چندین ساله دارد.
سالخوردگان یزدی می‌گویند از زمانی که به یاد دارند، آش امام حسین (ع) در ایام محرم به ویژه شب تاسوعا و اربعین طبخ می‌شده؛ اما مدت‌هاست این آش در تمام ایام محرم و صفر پخته می‌شود.
جوش دوره
جوش دوره در یزد و برخی از مناطق و شهرستانهای استان رسمی خاص در شب عاشورای حسینی است که با حضور اقشار مختلف و بخصوص سادات و جوانان در سطح تکایا، مساجد و حسینیه ها بنحو باشکوهی برگزار می‌شود.
در جوش دوره ابتدا چند نفر در وسط جمعیت به خواندن نوحه و اشعار مذهبی در خصوص حادثه کربلا و مصائب شهدای دشت نینوا می‌پردازند و همین امر باعث می‌شود عزاداران حسینی دور تا دور حسینیه در حالی که همدیگر را می‌گیرند حلقه وار حرکت نمایند.
این افراد در جوش دوره بارها گرداگرد حسینیه در حالتی خاص و با حزن و اندوه میچرخند و نوحه و اشعار میاندار یا همان سر دسته هیات را تکرار می کنند و به سر و سینه خود
می زنند.
این مراسم معنوی که در استان یزد از جایگاه خاصی برخوردار است نسل به نسل از زمانهای گذشته باقی مانده و با استقبال مردم و جوانان مواجه شده است.
شام غریبان
شب دهم محرم مردم سوگوار دارالعباده با اندوهی فراوان با غم غربت شهدای کربلا و اسیران پا در غل زنجیر همراه می شوند و به یاد آن شب ماتم در حسینه ها، تکایا در خاموشی مطلق شمع روشن میکنند و می گریند.
از مکانهای معروفی شهر یزد که سالیان سال مراسم شام غریبان در آن اجرا می‌شود تکیه امیرچقماق است.
مراسم ۱۳ محرم
در ۱۳ محرم عزاداران شهر یزد برای برگزاری مراسم تعزیت شهدای کربلا به صورت دستجات عزادار سینه زن، زنجیر زن، مداحی، سخنرانی اغلب در مساجد و تکایا و حسینیه های جمع می‌شوند و سپس همگی از نقاط مختلف شهر به سوی مسجد ملا اسماعیل می‌روند و به عزاداری می‌پردازند.
این مراسم معنوی از ابتدای صبح آغاز و تا برگزاری نماز جماعت ظهر و عصر در این مکان ادامه خواهد دارد.
در روز سیزده محرم و سومین روز شهادت امام حسین (ع) در برخی نقاط استان یزد مراسم ویژه " هیات بنی اسد" برگزار می‌شود.
از مکانهای دیگری که سالیان سال مراسم سیزده محرم در عصر همین روز با شکوه خاصی برگزار می‌شود امامزاده جعفر از امامزادگان معروف یزد است که در این روز دسته عرب‌های مقیم یزد با لباس سیاه در حالی که به نشانه عزاداری که رسمی رایج بین اعراب است بر سر و روی خویش گل مالیده اند و به سینه زنی می پردازند که این گروه به طور تمثیلی دسته "بنی اسد" را به نمایش می گذارند.
۲۰۸۸/ ۱۹۶۸/ ۶۱۹۷