مدتی است سامانه پایشگر هوشمند مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، کار خود را با پایش۳۵۰۰سایت آغاز کرده و نتایج اولیه این پایش نیز به دست آمده است. به گفته مسئولان این سامانه، پردازش اولیه نشان می‌دهد در هر سه سناریو که مدنظر قرار گرفته، سایت‌های مشکوک به تخلف وجود دارند.
آن‌ها امیدوار هستند با کمک تیم مستقر در مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و پیمانکاری که در این پروژه همکاری دارد، بتوانند این سناریوها را تکمیل و سناریوهای جدیدی برای حفاظت از حقوق مصرف‌کننده به آن اضافه کنند.
«سارا جامی» مدیر پایشگر هوشمند مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با اشاره به این‌که نظارت سیستمی می‌تواند پشتوانه شکل‌گیری نماد اعتماد باشد، گفت: موجودیت‌هایی که برای نظارت بر کسب‌وکارهای اینترنتی داریم، به چند بخش تقسیم می‌شوند.
یک بخش دستگاه‌های نظارتی هستند، یک بخش نظارت مردمی و بخش دیگر که راه‌اندازی آن برعهده ما بوده، نظارت سیستمی است. وجه اشتراک تمام این نظارت‌ها، دبیرخانه نظارت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی است.
او در خصوص ضرورت ایجاد پایشگر هوشمند گفت: در قانون بر مقوله حمایت از مصرف‌کننده تاکیدات زیادی انجام شده و سامانه نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی نیز به همین دلیل توسعه داده شده است. این پایشگر بر اساس الگوی تخلف، سایت متخلف را شناسایی می‌کند.
با افزوده شدن پایشگر هوشمند به فرآیند نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی، این کار به شکل دقیقی انجام می‌شود. پایشگر سایت‌های منتخب را به سازمان‌های ذیربط ارسال می‌کند. پس از بررسی اگر تخلفی برای کارشناس نظارت محرز شود آن را به دبیرخانه نظارت اعلام می‌کند. پس از آن، نتیجه به کسب و کار اعلام می‌شود. در این مرحله یا تخلف رفع می‌شود یا بر اساس قوانین و مقررات سایت مورد نظر تعلیق می‌شود.
وی در خصوص مهم‌ترین اهداف پایشگر هوشمند گفت: استفاده از فناوری‌های نوین به منظور افزایش سرعت، دقت رصد و نظارت بر کسب‌وکارها، پایش به موقع و مناسب بر اساس سناریوهای تخلف با الگوهای صحیح، از بین بردن تاثیر و سلیقه انسانی، ارزیابی شاخص‌های نماد الکترونیکی برای کسب و کارها جزو مهم‌ترین اهدافی است که توسط پایشگر هوشمند، دنبال می‌شود.
او در خصوص نقشه سیستمی پایشگر هوشمند افزود: سمتی که قرار است نظارت انجام شود را به عنوان واحد پایش و نوع نظارتی که قرار است انجام شود را سناریو تخلف، در واقع شش نوع واحد پایش ترسیم کرده‌ایم. یکی از آن‌ها کسب‌وکارهای اینترنتی دارای نماد الکترونیکی است که بر بستر وب فعالیت می‌کنند.
دیگری کسب‌وکارهای اینترنتی که بر بستر وب‌سایت هستند اما نماد الکترونیکی ندارند، کسب‌وکارهای اینترنتی دارای نماد که بر بستر پیام‌رسان‌ها هستند، کسب‌وکارهای اینترنتی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند و نماد الکترونیکی دارند و کسب‌وکارهای اینترنتی که در بستر برنامه‌های کاربردی فعالیت می‌کنند و نماد نیز دارند. در نهایت نیز تمام کسب‌وکارهای اینترنتی بر بسترهای مختلف چه آن‌هایی که نماد دارند و چه آن‌هایی که ندارند.
با این روش سناریوهای تخلف به شش دسته تقسیم شده‌اند؛ دسته اول افرادی که کالای ممنوعه مانند رمز ارز، سکه، طلا، مشروبات الکلی، مهمات و ... می‌فروشد که در صدر این سناریوها قرار دارد، دسته بعدی افرادی که نماد اعتماد نگرفته‌اند یا نمادشان باطل شده و با نماد جعلی مشغول به کار است. دسته سوم افرادی هستند که لوگوی نمادشان منقضی شده اما درگاه پرداخت‌شان فعال است. دسته چهارم را افرادی تشکیل می‌دهند که برای سایت‌شان مجوز آموزش و مشاوره گرفته‌اند اما در کار خرید و فروش هم هستند. پنجمین دسته مربوط به پایش فیشینگ کسب و کارهاست.
ششمین دسته از سناریوهای تخلف کمی متفاوت است؛ چک لیست ۱۶آیتمی برای صدور نماد وجود دارد که پس از تایید آن‌ها، نماد ارائه می‌شود. در ششمین دسته از سناریوهای تخلف، این چک لیست پس از ارائه نماد نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی در پایان افزود: در خصوص کسب‌وکارهای اینترنتی دارای نماد الکترونیکی، پایش کالا و خدمات ممنوعه، پایش تصویر نماد جعلی، پایش عدم تطابق کالا و خدمات ارائه شده با طبقه‌بندی منتخب کسب‌وکار را انجام داده‌ایم و بقیه در دست اقدام است.
همان‌طور که در ابتدا توضیح دادم، در حال حاضر شش سناریو برای تخلف‌ها وجود دارد اما با پیشنهاد سازمان‌های مرتبط می‌توان سناریوهای دیگری به آن اضافه کرد.