«پیرمحمد ملازهی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به تعلیق مذاکرات آمریکا با طالبان از سوی دونالد ترامپ، گفت: هم دلایل داخلی و هم دلایل خارجی موجب شد ترامپ مذاکرات از سوی نماینده این کشور با طالبان را به حالت تعلیق درآورد و دیدار را با رهبران طالبان در کمپ دیوید لغو کند.
وی یکی از دلایل تعلیق مذاکرات را اختلاف دیدگاه شدی درباره صلح میان کنگره و دولت آمریکا عنوان و تصریح کرد: دیدار و مذاکره در کمپ دیوید بسیار محرمانه بود و تا وقتی ترامپ آن را در توییتر اعلام نکرده بود، نمایندگان کنگره از انجام آن بی‌اطلاع بودند. کنگره به شدت مخالف توافقات حاصل شده میان زلمای خلیل‌زاد با طالبان بود و دلیل این مخالفت هم، بی‌خبری آنها از روند مذاکرات و توافقات حاصله بود.
کارشناس ارشد مسائل سیاست خارجی ادامه داد: علاوه بر وجود اختلاف میان دولت و کنگره، در درون کاخ سفید نیز نسبت به مذاکره با طالبان و دستیابی به توافق به آنها اختلاف دیدگاه وجود داشت. به طوری که جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا به شدت با این موضوع مخالفت کرده بود.
ملازهی با اشاره به بدبینی دولت وحدت ملی افغانستان نسبت به مذاکرات میان آمریکا و طالبان گفت: دولت مرکزی افغانستان در مذاکرات میان آمریکا و طالبان از سوی واشنگتن دور زده شده بود و آنها دخالتی در انجام مذاکرات نداشتند. همین مسئله موجب نارضایتی شدید دولت شده بود، به ویژه آنکه خلیل‌زاد پس از دور نهم مذاکرات با طالبان به کابل آمده بود و هرچند توافقات حاصله را تشریح کرد اما متنی به آنان نداد.
وی اضافه کرد: علاوه بر دولت، مردم و گروه‌های سیاسی افغانستان نیز با مذاکرات آمریکا و طالبان مخالف بودند؛ این نارضایتی پس از گنجانده شدن عبارت «امارت اسلامی افغانستان» تشدید یافت چراکه این عبارت، به معنای نفی دستاوردهای ۱۵ ساله اخیر مانند به رسمیت شناختن حقوق زنان، حقوق اقلیت‌ها، آزادی رسانه‌ها و غیره است. طالبان با این مسائل مخالف است و پس از به قدرت رسیدن، بی‌تردید این توافقات را رعایت نمی‌کند.
کارشناس ارشد مسائل افغانستان خاطرنشان کرد: مجموعه این شرایط باعث شد دولت، گروه‌های سیاسی و مردم نسبت به مذاکراتی که در دوحه در جریان بود، مخالف باشند و احساس کنند یک معامله پنهانی میان طرفین در حال انجام است و اگر طالبان به قدرت بازگردد، مجددا به دنبال احیای امارت اسلامی مانند آنچه که در دهه ۹۰ میلادی انجام داد، خواهد بود.
رویکرد خلیل زاد با همه تردید آمیز بود
ملازهی به رویکرد نماینده ویژه آمریکا در مذاکرات صلح افغانستان اشاره کرد و ابراز داشت: رویکرد خلیل‌زاد با همه تردیدآمیز بود و اعتمادآفرینی نکرد. او نه تنها با دولت افغانستان برخورد نادرستی داشت و به درخواست‌های آنها بی‌اعتنایی می‌کرد، بلکه حتی حاضر نشد به کنگره برود و نمایندگان کنگره را در جریان مذاکرات با طالبان قرار دهد.
وی با بیان اینکه تشدید اختلافات داخلی در آمریکا نسبت به مذاکره با طالبان و مخالفت شدید کابل با این مسئله موجب شد تا ترامپ مذاکرات صلح را به حالت تعلیق درآورد، عنوان کرد: هدف ترامپ در انجام مذاکرات صلح با طالبان آن است که از این مسئله به عنوان یک برگ برنده در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ استفاده کند و اکنون چون دید نمی‌تواند فعلا از آن استفاده کند، برای همین مذاکرات با طالبان را معلق کرد.
تعلیق مذاکرات امریکا با طالبان به معنای شکست مذاکرات نیست
کارشناس ارشد مسائل شبه قاره با بیان اینکه ما نباید تعلیق مذاکرات با طالبان از سوی ترامپ به معنای شکست مذاکرات و عدم انجام مجدد گفت‌وگو میان طرفین تعبیر کنیم، یادآور شد: با توجه به رویکردی که از ترامپ سراغ داریم، انجام این کار از سوی ترامپ به مثابه تاکتیکی برای امتیازگیری و قرار دادن طرف مقابل در یک شرایط خاص است تا از آنان امتیازات بیشتری بگیرد.
ملازهی درباره تاثیر تعلیق مذاکرات با طالبان بر وضعیت داخلی افغانستان گفت: احتمال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با این مسئله بیش از پیش شده است. اکنون بیشتر بحث‌ها بر چگونگی برگزاری انتخابات متمرکز است. ۱۸ نفر برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری تائید صلاحیت شده‌اند که حنیف اتمر، مهمترین و جدی‌ترین نامزدهای انتخاباتی اخیرا از ادامه رقابت‌ها کناره‌گیری کرده است.
وی اضافه کرد: ۱۲ نفر از کاندیداها، شورایی را تشکیل داده‌اند و نسبت به مداخله اشرف غنی بر روند انتخابات و همچنین سوء استفاده وی از امکانات دولتی ابراز نگرانی کرده‌اند و گفته‌اند احتمال تقلب گسترده در انتخابات افزایش یافته است.
تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با اشاره به اینکه عبدالله عبدالله و اشرف غنی مهمترین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هستند، اظهارداشت: در دور قبلی انتخابات، حرف و حدیث‌های فراوانی نسبت به پیروزی عبدالله عبدالله در انتخابات وجود داشت ولی پشتون‌ها حاضر نشدند قدرت را به نماینده جریان تاجیک‌ها، واگذار کنند در حالی که عبدالله از پدر پشتون و از مادر تاجیک است ولی پشتون‌ها وی را یک پشتون یا حتی نیمه پشتون هم محسوب نمی‌کنند.
ملازهی با تاکید بر اینکه طالبان با عبدالله و اشرف غنی هر دو مخالف است، گفت: طالبان دولت وحدت ملی را دولتی دست نشانده آمریکا می‌داند و به همین خاطر، بعید است که با عبدالله و اشرف غنی وارد مذاکره شود. شاید اگر نفر سوم ریاست جمهوری را برعهده گیرد، انجام مذاکره میان کابل و طالبان آسان‌تر باشد.
وی با بیان اینکه انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان نقش تعیین‌کننده‌ای در وضعیت آتی این کشور دارد، ادامه داد: اگر اشرف غنی مجددا رئیس‌جمهور شود، شرایط بدتر خواهد شد با این حال او از شانس بالایی برای پیروزی برخودار است. از طرف دیگر، به نظر اکثریت احزاب ائتلاف شمال پشت سر عبدالله هستند و از او حمایت می‌کنند.
پیشنهاد ظریف راهکار خوبی برای حال و فصل مسائل افغانستان است
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان درباره پیشنهاد اخیر محمدجواد ظریف درباره شکل‌گیری یک سازوکار منطقه‌ای برای تسهیل در صلح افغانستان خاطرنشان کرد: بحران افغانستان در سه لایه نهفته است؛ لایه ملی و داخلی، لایه منطقه‌ای و لایه بین‌المللی. در بعد ملی، مسئله به دلایل داخلی و اختلافات قومی و قبیله‌ای است. از سوی دیگر، افغانستان صحنه رقابت میان کشورهای منطقه مانند پاکستان، عربستان، امارات، هند و ایران و همچنین آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و چین در عرصه جهانی است.
ملازهی با بیان اینکه پیشنهاد ظریف، راهکار خوبی برای حل و فصل مسائل افغانستان است به شرطی که پاکستان در این سازوکار صادقانه وارد شود، ابراز داشت: هر کدام از کشورهای منطقه، در میان جریان‌های سیاسی افغانستان نمایندگانی دارند و اگر این امکان وجود داشته باشد که کشورهای منطقه به یک تفاهم در میان خود برسند، آنگاه این احتمال وجود خواهد داشت که گروه‌های داخلی افغانستان تحت تاثیر آن تفاهم به یک جمع‌بندی مشترک برسند.
وی درباره احتمال خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان هم بیان کرد: آنچه ترامپ می‌خواهد این است که بخش اعظمی از نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان خارج شود اما به معنای خروج کامل آمریکایی‌ها از افغانستان نیست. ایالات متحده به طور کامل افغانستان را رها نمی‌کند. در واقع آمریکایی‌ها به دنبال تغییر تاکتیک در افغانستان هستند و می‌خواهند نقش خود را به گروه‌های نیابتی واگذار کنند.
این تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان درباره تاثیر توافق آمریکا بر طالبان بر پیوستن نیروهای افراطی این جریان به داعش هم یادآور شد: قطعا در صورت توافق میان آمریکا و طالبان، نیروهای تندرو افغانستانی به داعش خواهند پیوست. طالبان بخشی از شورای کویته است. ۲۳ گروه به غیر از داعش، در مخالفت با آمریکا در افغانستان در حال جنگیدن هستند. آن بخشی که مذاکرات صلح را نمی‌پذیرد به سمت داعش می‌رود و نقش مهمتری را ایفا خواهد کرد.
ملازهی با بیان اینکه روس‌ها اعتقاد دارند آمریکا می‌خواهد از طالبان و داعش به عنوان ابزاری برای ضربه زدن به رقبای خود استفاده کند، عنوان کرد: در متن توافق آمریکا و طالبان آمده که طالبان اجازه نمی‌دهد از خاک افغانستان برای ضربه زدن به آمریکا و متحدانش استفاده شود. این عبارت به معنای اجازه ضربه نزدن به رقبای آمریکا از خاک افغانستان نیست و همین مسئله موجب شده تا این جمع‌بندی ایجاد شود که آمریکا می‌خواهد از طالبان و داعش برای ضربه زدن به روسیه، چین و ایران استفاده کند.
احتمال وقوع جنگ داخلی در افغانستان
وی با تشریح وضعیت داخلی افغانستان در مقابل به قدرت رسیدن طالبان گفت: اکنون احمد مسعود پسر احمد شاه مسعود درصدد تشکیل جنبشی برای متحد کردن افغانستان برای مقابله با طالبان در دره پنجشیر است. این مسئله به معنای احیای ائتلاف شمال و تسلیح گروه‌های ائتلاف شمال در مقابل طالبان است. در واقع، اگر طالبان به قدرت برسد، توزیع قدرتی شکل نگیرد و طالبان به سمت انحصار قدرت حرکت کند، آنگاه باید شاهد شکل‌گیری ائتلاف شمال و آغاز مقاومت در افغانستان باشیم.
این کارشناس ارشد مسائل شبه قاره با اشاره به احتمال بروز جنگ داخلی در افغانستان اظهار داشت: احتمال دارد با آغاز درگیری میان ائتلاف شمال و طالبان، افغانستان به دو کشور پشتون‌ستان شامل جنوب افغانستان و خراسان شامل مرکز و شمال افغانستان تجزیه شود.