سنگ بنای اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۴ بین کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان بنا گذاشته شد و سپس با اضافه شدن ارمنستان و قرقیزستان، از اول ژانویه ۲۰۱۵ رسمیت یافت و اکنون کشورهای عضو اورآسیا با ۲۰ میلیون کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت، ۵.۲ درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص داده اند و بازار منطقه‌ای آن بیش از ۱۸۰ میلیون نفر را در بر می گیرد.
موافقت نامه الحاق ایران به اتحادیه اوراسیا در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ در شهر آستانه، پایتخت قزاقستان امضا شد و در آذرماه ۱۳۹۷ لایحه آن به تصویب هیات وزیران رسید و اجرای مفاد آن از هفته اول آبان ۹۸، امکان افزایش صادرات ایران به پنج کشور عضو اتحادیه و همچنین برعکس را را فراهم می کند.
مطابق موافقت نامه اعضای اتحادیه، ۸۶۲ قلم کالا با کمترین تعرفه بین اعضا مبادله خواهد شد و با توجه به گستره و جمعیت تحت شمول بازار مصرف کشورهای عضو به خصوص روسیه، فرصت اقتصادی بزرگی پیش روی ایران، به ویژه در شرایط تحریم گشوده شده است و با عنایت به اشتیاق ده ها کشور دیگر برای عضویت در اتحادیه، افق روشن تری برای فعالیت های اقتصادی آن قابل ترسیم است.
ظرفیت های اقتصادی گیلان
استان سرسبز و پربرکت گیلان با ۱۴ هزار و ۷۱۱ کیلومتر مربع مساحت و ۲۷۰ کیلومتر نوار ساحلی دریای خزر از چابکسر تا آستارا، از بندرها و اسکله هایی نظیر کاسپین، انزلی، کیاهشر، چمخاله و آستارا و همچنین از منطقه آزاد تجاری و صنعتی بندر انزلی و منطقه ویژه اقتصادی بندر آستارا برخوردار است و ارتباط دریایی، زمینی و ریلی گیلان با خارج از کشور، مزیت دیگری است که شاید کمترین استانی همزمان از آنها بهره مند باشد.
منطقه آزاد بندر انزلی گیلان به عنوان تنها منطقه آزاد ایران در حاشیه دریای خزر به علت نزدیکی به فرودگاه رشت، قرار گرفتن در مسیر کریدور بین المللی شمال - جنوب، ارتباط با کشورهای حاشیه خزر، همسایگی با بندرهای آستراخان و لاگان روسیه، کراسنودسک ترکمنستان، اکتائو قزاقستان و باکوی جمهوری آذربایجان و دسترسی به بازارهای مصرف کشورهای همسود (سی آی اس) از قابلیت ممتاز تجارت بین المللی برخوردار است.
بندر مرزی آستارا در منتهی الیه غرب گیلان نیز با داشتن منطقه ویزه اقتصادی، سه راه ارتباطی آبی، زمینی و ریلی با جمهوری آذربایجان، نزدیکی به استان اردبیل و راه آهن و بارانداز آستارا - آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان موقعیت خاصی در حوزه تجارت برون مرزی دارد.
بر اساس اعلام ستاد نظارت بر گمرکات گیلان و اداره کل گمرک بندر انزلی، ۶۵ درصد صادرات کالاهای ایران به روسیه از گیلان و از مرز آستارا صورت می گیرد و ۵۶ درصد کالاهای وارداتی روسیه از طریق بندرهای گیلان به ایران وارد می شود و در سال های اخیر با بهبود روابط اقتصادی ایران، روسیه و کشورهای سی آی اس، حجم مبادلات کالا رو به افزایش است.
همچنین طبق اعلام اداره کل گمرک آستارا ۸۰ درصد مبادلات تجاری ایران و روسیه از مرز این شهرستان صورت می گیرد و بیشترین کالاهای مبادلاتی با روسیه شامل چوب، ام دی اف، غلات و محصولات کشاورزی است.
گیلان در راس کریدور ریلی شمال - جنوب
کریدور ریلی شمال - جنوب ایران ارتباط کشورهای اروپایی، آسیای میانه، روسیه و منطقه قفقاز را با خلیج فارس و هندوستان فراهم می کند و با توجه به برنامه اتصال راه آهن به بندرهای گیلان، این استان در راس کریدور ریلی نقش آفرین خواهد بود و هم اکنون بندر آستارا به عنوان نقطه اتصال خط ریلی ایران و جمهوری آذربایجان، دروازه تجاری ایران با اوراسیا محسوب می شود.
اهمیت کریدور حمل و نقل بین المللی ایران به عنوان مسیر اتصال و ارتباط کشورهای حوزه خلیج فارس به خزر، آن گاه آشکار می شود که بدانیم اکنون مدت زمان رفت و آمد کشتی های تجاری از هند به آسیای میانه از مسیر مومبای - کانال سوئز - مسکو به طول ۱۶ هزار و ۱۲۹ کیلومتر، ۴۰ روز طول می کشد، اما بعد از تکمیل کریدور شمال - جنوب، فقط ۱۴ روز زمان نیاز خواهد داشت و هزینه های حمل و نقل نیز به میزان چشم گیری کاهش خواهد یافت.
هیات عالی رتبه ای از مسئولان کشورمان در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ارمنستان، در کنار برنامه ها و هدف های ارزشمند اقتصادی، اتصال کریدور ریلی ایران به راه آهن کشورهای اوراسیا را نیز پیگیری می کنند و با تحقق این امر، کریدور حمل و نقل ریلی ایران، ارزش و اهمیت اقتصادی و ترانزیتی خود را بیش از گذشته آشکار خواهد ساخت و روند مناسبات ما با همسایگان، سرعت بیشتری خواهد گرفت.
نگاه دولت تدبیر و امید به تحولات سیاسی و اقتصادی جهان و مناسبات اقتصادی رو به رشد منطقه و تدبیر در راه اندازی کریدور ریلی به عنوان مسیر طلایی تجارت بین المللی ستودنی است و اکنون ایران اسلامی می تواند از این مزیت ویژه حمل و نقل منطقه ای، به خوبی استفاده و با حضور تاثیرگذار در بازارهای کشورهای اتحادیه اوراسیا، گام های بلندی برای رونق اقتصادی بردارد.
در این راستا استان گیلان به لحاظ نزدیکی جغرافیایی با کشورهای حوزه اتحادیه اوراسیا باید از فرصت پیش آمده به نحو احسن جهت ترقی اقتصادی و رونق صنعتی و گردشگری خود استفاده کند و احیای ظرفیت های نهفته حوزه های یاد شده در گیلان، علاوه بر توسعه و عمران بیشتر استان، برای ایران نیز مفید خواهد بود و بهره برداری کامل و جامع از موهب ایجاد شده، به تیزبینی و برنامه ریزی مسئولان امر و همراهی بخش های دولتی و خصوصی بستگی دارد تا همنوا با هم، سنگ های تحریم از پیش پای توسعه برداشته شود.
۷۱۲۴