به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، ارتش ترکیه پس از ماه ها تلاش، از کاخ سفید چراغ سبز برای تهاجم گسترده به کردهای سوریه را دریافت کرد و با یورش هوایی و زمینی شهرها و روستاهای کردنشین در مرز ترکیه و سوریه را به منطقه جنگی تبدیل کرد. در حالی که داعش با همه تلاش های خود نتوانست به این مناطق تعرض کند اما ارتش ترکیه که به نوعی بزرگترین ارتش اروپایی هم به شمار می رود، علیه اقلیت قومی کرد در سوریه حمله کرد.
یکی از بزرگترین حاشیه هایی که برای این موضوع مطرح می شود اقدام عجیب «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا در دوری گزیدن از کردها بود که بسیاری از رسانه های جهان آن را خنجر زدن از پشت به کردها تعبیر کردند.
در طرف مقابل بهانه اعلامی دولت آنکارا برای دست زدن به این حملات، حفظ تمامیت ارضی سوریه با سرکوب خواسته های استقلال طلبانه کردهای سوری بیان شده است. اما باید توجه داشت که مهم ترین نگرانی دولت ترکیه آن است که افزایش قدرت کردها در همسایه جنوبی ممکن است کردهای ترکیه را که جمعیت میلیونی بزرگی را در این کشور تشکیل می دهند به فکر اقدام مشابه و مقاومت در برابر آنکارا بیاندازد. به همین دلیل «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری این کشور مهم ترین راه برای مقابله با تهدیدات داخلی را خشکاندن قدرت کردها و ریشه استقلال خواهی در خارج از مرزهای خود به ویژه در ترکیه می بیند.
روزنامه «یو اس ای تودی» نوشت تا چند مدت قبل سربازان کرد در کنار نیروهای نظامی آمریکایی علیه داعش می جنگیدند اما اکنون که این جنگجویان آماج حمله قرار گرفته اند کسی به آن ها کمک نمی کند. کمتر از یک هفته قبل سربازان دو طرف در چارچوب ماموریت های روزانه خود دو تن از نیروهای ارشد داعش را دستگیر کردند اما حالا تصمیم ترامپ میان آن ها شکاف ایجاد کرد. نکته مهم از نگاه این روزنامه آنجاست که هنوز تعدادی از نیروهای نظامی آمریکا در سوریه حضور دارند اما به آن ها دستور داده شده است در تحولات دخالت نکنند. گویا کاخ سفید به آن ها گفته است از همپیمانان خود دوری کنند. ادعای ترامپ آن است که به وعده انتخاباتی خود عمل کرده است و می خواهد به جنگی مسخره و بی پایان خاتمه دهد.
کردها در شمال سوریه استخوان بندی راهبرد نظامی آمریکا در این کشور را تشکیل می دادند. در واقع آن ها با حمایت هوایی واشنگتن در میدان جنگ با داعش حضور می یافتند. به نوشته این روزنامه آمریکایی کردها در این جنگ حدود ۱۱ هزار شهروند خود را از دست دادند و ۲۰ هزار مجروح نیز داشتند.
گفته می شود تصمیم ترامپ موجب شد تا ترتیباتی میان نیروهای نظامی آمریکا و ترکیه هم برقرار شود؛ ایجاد خط تماس داغ برای اطلاع رسانی به فرماندهان آمریکایی و انتقال تعدادی از نیروهای آمریکای به خارج مناطق درگیری از جمله این موارد است. نکته مهم آن است که در چنین شرایطی حفاظت از ۳۰ اردوگاه و زندان که حدود ۱۰ هزار تن از نیروهای داعش در آن نگهداری می شوند به کردها سپرده شده است. این درحالی است که ۲ هزار تن از این جنگجویان داعش، اتباع خارجی از کشورهای گوناگون از چین تا کانادا هستد. نگرانی اصلی به ویژه در اروپا آن است که شکست کردها و حاکم شدن ترکیه بر این مناطق و اردوگاه ها باعث آزادی یا فرار این داعشی ها و بازگشت آن ها به کشورهای مبدا شود.
خیانت کاخ سفید به سرسپردگان
تصمیم یک هفته اخیر ترامپ انتقادات شدیدی را در آمریکا هم برانگیخته و جمهوریخواهان را هم به انتقاد صریح از کاخ سفید مجبور کرده است. تارنمای شبکه خبری «سی ان ان» از افزایش نارضایتی هم حزبی های ترامپ خبر داد و نوشت: گویا رئیس جمهور آمریکا در سخنانی اعلام کرد دلیل حمایت نکردن وی از کردها، بی تفاوتی آن ها در خلال جنگ جهانی دوم بوده است.
درحالی که جمهوریخواهان از مجوزی که وی روز چهارشنبه به ترکیه برای حمله به سوریه داد به شدت ناراحت هستند، اما توجیه تازه وی بر میزان نفرت از ترامپ افزوده است. در کنگره نمایندگان از هر دو حزب به صورت هماهنگ به حملات ترکیه به شمال شرق سوریه واکنش تندی نشان دادند. آن ها علاوه بر اینکه حملات را باعث صدمه و تلفات فراوان به کردها ارزیابی کردند، این اقدام را عامل به خطر افتادن منافع امنیت ملی کشورشان، ثبات منطقه ای و تضعیف روند مقابله با داعش دانستند.
طبق این گزارش، به اعتقاد نمایندگان کنگره، ترامپ در حالی به اردوغان اجازه پیشروی و حمله به کردها را داد که این گروه هزاران تن از جنگجویان خود را به خاطر جنگ با داعش در کنار نیروهای نظامی آمریکایی از دست داده ااست.
گروه های حقوق بشری هم گزارش داده اند در اثر حملات و یورش چند کیلومتری ترکیه، حداقل بیش از ۳۰۰ هزار نقر آواره خواهند شد؛ علاوه بر این «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) که به صورت عمده متشکل از گروه های کرد است اعلام داشت عملیات خود علیه داعش را به علت حملات آنکارا متوقف کرده است.
نیروهای دموکراتیک سوریه از سوی یگان های مدافع خلق (ی. پ.گ) هدایت می شوند که ترکیه آن ها را در ردیف گروه های تروریستی قرار داده است.
نکته اینجاست ترامپ پیش از این از پیامدهای حمله باخبر بود. با اینحال بنا بر گزارش فوق، وی برخلاف توصیه های پنتاگون و وزارت امور خارجه عمل کرد و تنها این استدلال را بیان داشت که حضور آمریکا در سوریه تنها برای مقابله با داعش و نفوذ ایران و روسیه در کنار تاثیرگذاری بر امور داخلی این کشور باید حفظ شود.
این تصمیم رئیس جمهوری آمریکا حتی برای نزدیک ترین هم حزبی های ترامپ هم ناخوشایند بود. «لیندسی گراهام» از جمله سیاستگذارانی است که رویکرد ترامپ در سوریه را فاجعه بار توصیف کرد. این سناتور جمهوریخواه معتقد است تصمیم غیرمسئولانه ترامپ موجب احیای داعش، نزدیک شدن کردها به بشار اسد و افزایش نفوذ ایران و روسیه می شود. به نوشته سی ان ان، اما ترامپ معتقد است افرادی شبیه گراهام دوست دارند آمریکا برای دویست سال آینده در سوریه بماند و صدها هزار نیروی نظامی را در سراسر جهان مستقر کند.
گراهام از ترامپ خواست تصمیم خود را تغییر دهد و بسیاری از قانونگذاران آمریکایی هم خواستار تشدید تحریم ها علیه آنکارا شد. حتی ده ها تن از نمایندگان جمهوریخواه پیش نویس طرح تحریم ترکیه به خاطر تهاجم به کردهای سوریه را آماده کردند که در مفاد آن محدودیت صدور ویزا برای مقام های ترکیه ای هم گنجانده شده است.
در حالی که برخی رسانه ها همچون روزنامه «گاردین» تصمیم کاخ سفید را نوعی خیانت به کردها ارزیابی کردند؛ شبکه خبری «الجزیره» از ادعاهای ترامپ برای میانجیگری میان کردها و دولت ترکیه سخن می گوید. رئیس جمهوری آمریکا در توئیتی سه گزینه ایالات متحده در مورد این تحولات را فرستادن هزاران نیروی نظامی جدید، تهاجم مالی گسترده و تحریم ترکیه و در نهایت میانجی گری برای امضای توافق میان آنکار و کردها اعلام کرد. ترامپ اگرچه حملات ترکیه را ایده بدی توصیف کرد اما ابراز امیدواری کرد وی بتواند گزینه سوم را عملی سازد.
ترامپ مدعی شد هیچگاه این تهاجم را تایید نکرده است و به همین دلیل تهدید کرد اگر عملیات آنکارا به دنبال محو کردها در شمال سوریه باشد، اقتصاد این عضو ناتو را ویران می سازد.
با همه این توجیه ها، «ریچارد بلومنتال» از سناتور های دموکرات آمریکا اعتقاد دارد: در این شرایط دیگر هیچ یک از متحدان آمریکا به ما اعتماد نمی کنند. ضمن اینکه مهم ترین ضایعه از دست رفتن جان بیگناهان و کشته شدن رزمندگانی است که به ایالات متحده وفادار بودند؛ حال این افراد به خاطر اعتماد به آمریکا نابود می شوند.