ماجرای آمریکا، ترکیه و کردهای سوریه به ماجرایی پرهیاهو در عین حال پیچیده تبدیل شده است.رئیس جمهوری آمریکا که از یک سو در هماهنگی با ترکیه دستور خروج نیروهای نظامی آمریکا از خاک سوریه را صادر کرده و از سوی متحدان کرد خود به خیانت و خنجر زدن از پشت متهم شده، از سوی دیگر با انتشار توئیت هایی ترکیه را تهدید به تحریم می کند.
اگر چه سیاست های متناقض ترامپ در قبال موضوعات مختلف سیاست خارجی به امری عادی تبدیل شده اما اوج این تناقض مواضع را می توان درباره نحوه واکنش وی به حمله ترکیه دید.
یک بام و دو هوای سیاست ترامپ
پس از آنکه «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه آخر هفته گذشته آغاز عملیات موسوم به «چشمه صلح» را در مناطقی در شمال سوریه و شرق فرات علیه نیروهای «پ. ک. ک» و «ی. پ. گ» و داعش اعلام کرد، دونالد ترامپ در پیامی توئیتری پیشنهاد داد که میان آنکارا و کردها برای رسیدن به توافقی میانجی‌گری کند، تا حمله نظامی آنکارا به شمال شرق سوریه متوقف شود.
ترامپ با این ادعا که آمریکا 100درصد داعش را شکست داده و دیگر نیرویی در منطقه مورد حمله ترکیه درسوریه ندارد، نوشت: اکنون ترکیه به کردها حمله می‌کند که 200 سال است با هم جنگ می‌کنند.
رئیس جمهوری آمریکا افزود: ما سه انتخاب داریم: فرستادن هزاران نیرو و پیروزی نظامی، ضربه شدید زدن به ترکیه از لحاظ مالی از طریق تحریم، یا میانجی‌گری برای توافقی میان ترکیه و کردها!
این در حالی است ترامپ پس از اعلام آغاز عملیات نظامی ترکیه در سوریه، انکارا را تهدید به تحریم‌های اقتصادی ویرانگر کرده بود.
ترامپ این هفته پس از اعلام خروج نظامیان آمریکایی از شمال شرق سوریه و اعلام آغاز عملیات نظامی ترکیه، این کشور را تهدید کرد در صورتی که عملیات نظامی در این منطقه خارج از چارچوب مورد نظر واشنگتن باشد، اقتصادش به طور کامل ویران خواهد شد.
این توییت های متناقض ترامپ مبتنی بر فشار بر ترکیه و احتمال توافق با انکارا در حالی صورت می گیرد که "استیو منوچین" وزیر خزانه داری آمریکا نیز در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد، ترامپ مجوز تحریم‌های شدیدتر علیه ترکیه را صادر کرده است.
وزیر دفاع آمریکا نیز روز جمعه در مخالفت با توییت دوم ترامپ و هم راستا با توییت اول رییس جمهوری آمریکا گفت: اگرچه ما اقدامات لازم برای حفاظت از نیروهای آمریکایی را انجام داده ایم، اما اقدامات ترکیه در سوریه می تواند به نیروهای ایالات متحده آسیب برساند.
به گزارش بلومبرگ، مارک اسپر با توجه به حملات ارتش ترکیه در شمال شرقی سوریه در تماس تلفنی با «خلوصی آکار» همتای ترک خویش در مورد پیامدهای حملات به شمال سوریه هشدار داد.
وزیر دفاع آمریکا متذکر شد، ایالات متحده با اقدامات هماهنگ نشده ترکیه در سوریه مخالف است و اگر ارتش این کشور همچنان به فعالیت خود ادامه دهد، با عواقب جدی مواجه خواهد شد.
همچنین پنتاگون در بیانیه ای اعلام کرد، در حالی که وزیر خارجه آمریکا مجددا تأکید کرد که ما به روابط دوجانبه استراتژیک خود با ترکیه اهمیت می دهیم، اما این حملات تبعات جدی برای ترکیه خواهد داشت.
شورای امنیت سازمان ملل نیز در نشست غیرعلنی روز پنجشنبه نتوانست به اجماع برای بیانیه‌ای در محکومیت حمله ترکیه برسد، اما پنج عضو اروپایی این شورا از آنکارا خواستند این عملیات را فورا متوقف کند.
به نظر می رسد که سکوت شورای امنیت و نرسیدن به اجماع درباره عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه نوعی مماشات محسوب می شود.
عملیات چشمه صلح با بمباران مناطقی که گفته می‌شود تروریست‌ها در آن اسکان دارند در مناطق تل ابیض و رأس العین آغاز شده است.بمباران‌های هوایی توسط هواپیماهایی که از پایگاه‌های نظامی ترکیه در دیاربکر و اینجرلیک که در نزدیکی مناطق مرزی سوریه هستند، انجام می شود.ارتش ترکیه از روز چهارشنبه به بهانه «مقابله با تروریسم» و «پاکسازی مرز سوریه و ترکیه» از حضور شبه‌نظامیان کردی که آنکارا آنها را تروریست می‌داند، به شمال سوریه حمله کرد.
تحلیلگران و مواضع متناقض آمریکا
کارشناسان سیاسی و شخصیت‌های مختلف درکشورهای جهان به اقدام ترکیه واکنش نشان دادند اما اساسا حمله ترکیه به شمال سوریه دارای پیچیدگی های بسیاری است که تحلیلگران داخلی و خارجی به آن توجه دارند.
شیرین هانتر استاد علوم سیاسی دانشگاه جرج تاون واشنگتن روز شنبه درباره دلایل حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه گفت: یکی از دلایل حمله ترکیه نگرانی‌های امنیتی آنها از وضعیت کردها است. ترکیه از هر گونه تحولی که احتمالا به تشکیل یک دولت مستقل کرد منجر شود، نگران است.
هانتر درباره رویکرد واشنگتن دراین باره تصریح کرد: ترامپ می‌خواهد پیش از آغاز انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، حداقل تعدادی از نیروهای نظامی آمریکا را از کشورهای منطقه غرب آسیا خارج کند. وی افزود: بهترین ترجیح ترامپ آن است که نیروهای دیگری مانند ترکیه جایگزین نیروهای آمریکایی در سوریه شوند و در عمل، آنها یک توازنی با نیروهای ایران و روسیه ایجاد کنند.
استاد دانشگاه جرج تاون واشنگتن با اشاره به مواضع متناقض آمریکا می افزاید، آمریکا و سایر دولت‌های بزرگ از کردها به صورت ابزاری در مقاطع مختلف استفاده کرده‌اند. این بار هم همین روش همیشگی تکرار شده است. اگر روزی منافع آمریکا اقتضا کند، دوباره ممکن است با کردها همکاری کند اما کردها این اشتباه خود را همیشه تکرار کرده‌اند به خصوص آنها به صورت درست، اهمیت ترکیه را برای آمریکا و کشورهای غربی درک نکرده‌اند و در نتیجه آلت دست این کشورها شده‌اند.
همچنین، «سیامک کاکایی» پژوهشگر مسائل ترکیه درباره حمله نظامی ترکیه به شمال سوریه گفت: انجام حمله نظامی به سوریه در شرایطی که امریکایی‌ها اعلام کردند نیروهای خود را از آن منطقه خارج خواهند کرد و همچنین واکنش بین‌المللی به این موضوع، نوعی مماشات است. این رفتار امریکا توافق احتمالی بین انکارا و واشنگتن خبر می‌دهد به خصوص که در نشست فوق‌العاده شورای امنیت که برای بررسی موضوع حمله ترکیه به سوریه برقرار شده بود، ظاهرا امریکا موافق صدور بیانیه‌ای در محکومیت ترکیه نبود.
کاکایی سیاست‌های امریکا در قبال ترکیه و کردهای سوریه را در این بین قابل تامل دانست و گفت: رئیس جمهوری امریکا بحث‌هایی درباره مسائل داخلی سوریه مطرح کرد که جای بحث دارد. ترامپ پیش از خروج از سوریه گفته بود حضور نظامیان امریکا در سوریه امر مضحکی است و چه ضرورتی دارد امریکا هزینه اضافی برای حضور در خاورمیانه انجام دهد. در ارتباط با عملیاتی شدن این درخواست اگرچه تردید وجود دارد اما عملا امریکا نشان داد نمی‌خواهد تعهدی در قبال گروه‌های هم‌پیمان خود داشته باشد.
درفرجام، به نظر می رسد که دولت ترامپ در مخمصه ای از تحرک سیاسی قرار گرفته است به نحوی که ترامپ تلاش می کند درچارچوب کارزار انتخاباتی خود نیروهای نظامی آمریکا را از خاورمیانه خارج کند و از دیگر سو، از متحد نزدیک خود یعنی ترکیه حمایت کند اما آنچه این فضا را پیچیده تر ساخته، سیاست های متناقض ترامپ و کاخ سفید در جهت حمایت از گروه های کردی به عنوان متحدان پیشین در مبارزه با گروه داعش است.