دکتر علی آدمی استاد و مدیرگروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا که راهبرد ترکیه در حمله اخیر به مواضع کردهای شمال سوریه چه می تواند باشد، بر ضرورت بررسی دکترین و نگرش های چند سال اخیر سیاست خارجی آنکارا تاکید کرد و گفت: ترکیه دوگانگی های بسیاری را در سیاست خارجی خود سپری کرده، از دوگانگی میان اروپا و آسیا، اسلام گرایی و غرب گرایی و حتی دوگانگی میان رژیم صهیونیستی و جهان اسلام که همگی منجر به دوگانگی در معنا و هویت و سرانجام به دو گانگی و حتی چندگانگی در سیاست خارجی این کشور تبدیل شده است.
وی افزود: ترکیه در سال های اخیر بازیگری ناآرام از لحاظ فکری و راهبردی بوده و اوج این تلاطم فکری در سیاست خارجی این کشور در ماجرای سوریه خود را نشان داد.
گفتمان سازی و تعیین اولویت سیاست خارجی راه برون رفت ترکیه از بحران ها
استاد دانشگاه علامه راه حل برون رفت ترکیه از بحران های منطقه ای را "گفتمان سازی در سیاست خارجی و تعیین راهبردها و اولویت های اصلی" این کشور دانست و افزود: آنکارا همچنان در مفهوم سازی و ایده سازی در سیاست خارجی خود به نظر واحد نرسیده و تا این موضوع حل نشود در رفتارهای منطقه ای ترکیه شاهد تناقض و تعارض خواهیم بود.
دکتر آدمی بخشی از احساس ناآرامی ترکیه از کردها را برساختگی و بخشی از این نگرانی را هم واقعی و عینی دانست و گفت: در واقع ورود ترکیه به جنگ سوریه و مقابله با کردها آتشی بود که این کشور بر منطقه ریخت و سیاست های عجولانه ترکیه در قبال کردهای سوریه باعث شد تا آنها با یک گسست سیاسی مواجه باشند.
معامله ترکیه با روسیه در خصوص حمله به سوریه محتمل است
دکتر آدمی با بررسی رفتار روسیه در خصوص حمله اخیر ترکیه به شمال سوریه گفت: واکنش نشان ندادن جدی روسیه و اکتفای این کشور به دعوت از طرف ها به خویشتنداری و حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف ها، کمکی به حل ماجرا نمی کند.
وی خاطرنشان کرد که معامله اول ترکیه با آمریکا صورت گرفت جایی که ترامپ دستور خارج شدن نیروهای این کشور از سوریه را صادر کرد و از سوی دیگر شاهد بودیم که روسیه با وجود برخورداری از توان دیپلماتیک و نظامی لازم برای ممانعت از حمله ترکیه به سوریه هیچ اقدام عملی در این خصوص انجام نداد و می توان گفت که ترکیه با هماهنگی آمریکا و روسیه وارد نبرد در شمال سوریه شده است.
روس ها به دنبال نظم سازی در منطقه نیستند
استاد روابط بین الملل تاکید کرد که روسیه «ناامنی مدیریت شده» برای گرفتن حداکثر امتیاز در سوریه را مدنظر قرار داده است.
وی افزود: روس ها هیچ وقت در خاورمیانه بازیگر اصلی نبودند و ورود روسیه به خاورمیانه تلاشی بود تا مسکو خلاء قدرت در منطقه را خود پُر کند.
دکتر آدمی خاطرنشان کرد که روس ها و آمریکایی ها می دانند که با ناامنی مدیریت شده می توانند امتیازات حداکثری را از قدرت های منطقه ای بگیرند.
سوریه معامله ای برای تجزیه خاک خود انجام نخواهد داد
دکتر آدمی با تحلیل واکنش دمشق در خصوص حمله ترکیه گفت: سوریه اقدام نظامی ترکیه در شرق این کشور را تجاوز دانسته و حتما جواب قانونی و میدانی به این حمله را برای خود محفوظ می داند، ولی در شرایط کنونی دولت مرکزی در موقعیتی نیست که بخواهد با ترکیه وارد جنگ شود، ولی نکته مهم این است که سوریه هرگز معامله ای برای تجزیه خاک خود انجام نخواهد داد و به همین دلیل این گمانه که دولت دمشق به مقابله ترکیه و کردها راضی است، انگاره درستی نمی باشد.
وی افزود: اگر سوریه بخواهد از تمامیت ارضی خودش کوتاه بیاید مطمئنا سوریه بسیار ناآرام تر از دوران جنگ با تروریسم خواهد بود و دمشق هرگز چنین فهمی ندارد که درگیری ترکیه و کردها به سود منافع ملی این کشور است.
ترکیه راه اشتباهی را برای ایجاد عمق ژئوپلیتیک در سوریه دنبال می کند
دکتر آدمی در ادامه رفتارهای دوگانه ترکیه در خصوص سوریه را دلیلی دانست تا آنکارا به سمت ایجاد عمق ژئوپلیتیک در شمال سوریه رهنمون شود ولی باید متوجه بود که ایجاد عمق ژئوپلیتیک معمولا با ابزارهای نرم امکان پذیر است نه آنچه که ترکیه با استفاده از زور و معامله با قدرت های بزرگ همچون آمریکا و استفاده از تهاجم نظامی به دنبال آن است.
استاد دانشگاه علامه افزود: اشتباه آنکارا این بود که به جای تعامل با کردها، به ویژه اکراد ترکیه به برساختگی در هویت خود دست زد و این برساختگی از مقابله و مبارزه با کردها گذشت. ترکیه همواره گمان کرده که هویت مدرن و هویت ملی این کشور در گرو میدان ندادن به کردها، عدم تقسیم قدرت با آنها و پس زدن آنهاست و اینها ریشه در عدم گفتمان سازی آنکارا دارد که کردهای این کشور را به یک تهدید ملی تبدیل ساخته است. البته دولت آنکارا در سال های گذشته برخی گزینه های سیاسی را با اکراد مخالف آغاز کردف اما به علت نبود زیرساخت های لازم و همسو، این روند اکنون با یک رکود سنگین مواجه شده است.
شمال سوریه به ویتنام ترکیه تبدیل خواهد شد
استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه به بررسی سناریوهای احتمالی از مدت زمان حضور ترکیه در سوریه پرداخت و گفت: اگر ترکیه قصد حضور بلندمدت در شمال سوریه را داشته باشد دچار یک خطای راهبردی شده که این منطقه را به ویتنام ترکیه تبدیل خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد که به نظر می رسد بازیگرهای مهم سوریه از جمله روسیه اجازه حضور بلندمدت را به ترکیه نخواهند داد و خود ترکیه هم از لحاظ داخلی و وجود احزاب مخالف که کم کم درحال قدرت گرفتن هستند و مخالف سیاست های حزب حاکم عدالت و توسعه می باشند، این اجازه را پیدا نخواهد کرد تا به حضور بلند مدت در سوریه فکر کند.
عربستان تمایل دارد که ترکیه وارد باتلاق شمال سوریه شود
تحلیلگر مسائل غرب آسیا سکوت و اعلام رضایت عربستان از اتفاق های اخیر را تلاشی برای جبران شکست های تاریخی، فکری و از همه مهم تر انتقام ماجرای قتل خاشقچی از ترکیه ارزیابی کرد و گفت: ما شاهد یک همخوانی نانوشته میان برخی اعراب از جمله سعودی ها هستیم که مایل هستند گرفتاری ترکیه را ببینند.
لزوم نقش آفرینی دیپلماتیک ایران
دکتر آدمی در ادامه بر ضرورت نقش آفرینی ایران در تحولات اخیر شمال سوریه تاکید کرد و گفت: ایران باید این اطمینان را بدهد که می تواند سیاری از مشکلات را از طریق دیپلماسی و گفت و گو حل کرد چرا که رژیم صهیونیستی از هرگونه خطای راهبردی در سوریه در پی حضور نظامیان ترکیه در شمال سوریه بهره برداری خواد کرد.
استاد دانشگاه علامه افزود: ترکیه باید بداند که وارد منطقه ای شده است در حال حاضر فاقد یک حاکمیت جدی سیاسی است و بعید نیست که برخی کشورها و دولت ها بخواهند در آینده با کمک آمریکا و سوء استفاده از اکراد منطقه علیه کشورهای دیگر اقداماتی انجام دهند.
ترکیه فریب آمریکا را خورد
دکتر آدمی در پایان این گفت و گو به سیاست آمریکا در ماجرای حمله نظامی ترکیه به سوریه هم اشاره کرد و گفت: به نظر می رسد آمریکا یک بازی چندگانه را با ترکیه آغاز کرد. از یک سو نیروهای خود را از شرق فرات خارج کرد و از سوی دیگر با وارد کردن ترکیه به یک جنگ فرسایشی قصد دارد توان این کشور را در منطقه کم کند تا آنکارا دیگر مزاحمی در برابر منافع آمریکا در منطقه نباشد.
استاد دانشگاه علامه افزود: ترکیه امن و قوی می تواند باعث تضعیف منافع صهیونیستها، سعودی ها و آمریکا باشد و به همین دلیل تلاشی سه گانه صورت گرفته تا ترکیه تضعیف شود.
نظر شما