به گزارش خبرنگار ایرنا، حمله ترکیه به منطقه خودمختار کردهای سوریه در مرز این کشور با سوریه، منطقه را دچار تنش کرده و کشورهای همسایه را در شرایط دشواری قرار داده است. کردهای سوریه در طی این سال‌ها با حمایت نظامی ایالات متحده آمریکا وارد جنگ با گروه داعش شدند و توانستند سرزمین‌هایی را که داعش به اشغال خود درآورده بود، پس بگیرند.
اقدامات کردها به تمامی طرف‌های درگیر در جنگ سوریه کمک کرد و باعث شد که نیروهای داعش نتوانند به مرزهای ترکیه پیش‌روی کنند. اما دولت ترکیه پس از عبور از روزهای سخت مبارزه با داعش، کردهای شبه نظامی را تروریست می‌خواند و می‌گوید آن‌ها با حزب کارگران کردستان یا «پ. ک. ک» در ارتباط هستند.
کردهای سوریه پس از شکست داعش در منطقه‌ای در شمال سوریه، یک حکومت خودمختار محلی تاسیس کردند که نمونه کوچکی از اقلیم کردستان در شمال عراق است و این همان موضوعی است که اردوغان را نگران کرده است. قدرت گرفتن کردها در نزدیکی مرزهای ترکیه، برای دولت ترکیه غیرقابل تحمل است و به همین دلیل اردوغان همزمان با خروج آمریکا با هدف منحل کردن منطقه خودمختار سوریه، به این منطقه حمله کرد.
این شرایط کشورهای منطقه را در شرایط پیچیده ای قرار داده است. به گفته فرماندهان کرد در روزهای اخیر نزدیک به ۸۰۰ نفر از افراد مرتبط با داعش موفق شده‌اند از اردوگاه «عین عیسی» در شمال سوریه فرار کنند. کردها گفته اند که نیروی کافی برای محافظت از این اردوگاه ۱۲ هزار نفره را ندارند و در پی گلوله‌باران اردوگاه توسط نیروهای ترکیه شماری از داعشی‌های زندانی موفق به فرار شده‌اند.
طی روزهای اخیر بسیاری از رهبران و شخصیتها درباره بحران در مرزهای سوریه و ترکیه و روشی که ترکیه در این خصوص در پیش گرفته اعلام موضع کرده اند. حجت السلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری چهارشنبه گذشته در نشست هیات دولت گفت: «ترکیه نسبت به مرزهای جنوبی خود نگرانی‌هایی دارد و حق آنهاست که این نگرانی‌شان برطرف شود، ولی معتقدیم باید راه و شیوه درست در این مسیر انتخاب شود. در اجلاس سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه به صراحت اعلام کردیم که راه‌حل امنیت در مرزهای شمالی سوریه و جنوب ترکیه تنها با حضور ارتش سوریه امکان‌پذیر است و ما باید همه زمینه‌ها را برای حضور ارتش سوریه در این مناطق فراهم کنیم و دیگر کشورها نیز باید کمک کرده و آمریکایی‌ها از این منطقه خارج شوند و کردها نیز در این منطقه که در حقیقت کشور خودشان است در کنار ارتش سوریه قرار بگیرند.»
رئیس جمهور تصریح کرد: شیوه‌ای که امروز انتخاب شده و توافقاتی که پشت پرده صورت گرفته به نفع منطقه نخواهد بود و ما از کشور دوست و برادر خود ترکیه و دولت این کشور می‌خواهیم که در این گونه امور دقت و حوصله بیشتری به خرج داده و در مسیری که انتخاب شده، تجدیدنظر کند. معتقدیم این راهی که انتخاب شده برای منطقه راهی مناسب و خیر نیست چرا که امروز در شرایطی قرار داریم که باید در منطقه آرامش برقرار بوده و آوارگان سوری، سریع‌تر به کشورشان بازگردند.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز شنبه ۲۰ مهر در حساب کاربری خود در توییتر با انتشار بخشی از گفت‌وگوی خود با شبکه TRT ترکیه در مورد راه حل شرایط موجود نوشت: توافق آدانا میان ترکیه و سوریه که همچنان معتبر است، راهی بهتر برای دستیابی به امنیت است. ایران می‌تواند به گردهم آوردن کردهای سوریه، دولت سوریه و ترکیه کمک کند تا ارتش سوریه در کنار ترکیه بتوانند از مرز حفاظت کنند.
توافق آدانا چه می‌گوید؟
توافقنامه آدانا که این روزها مقامات ایران و بسیاری از کارشناسان مسائل بین الملل بر اجرای آن تاکید دارند، در تاریخ ۲۰ اکتبر ۱۹۹۸ در نشستی که دو هیئت سوریه و ترکیه در شهر آدانا داشتند، میان دو طرف برای همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم به امضا رسید.
این توافق به اختلافاتی برمی‌گردد که سوریه و ترکیه را در اواخر قرن بیستم به سمت جنگ پیش برد. عمده مسائل مورد اختلاف فعالیت‌های سیاسی کردها در قالب گروهک پ. ک. ک، چگونگی تقسیم آب رود فرات و استان هاتای (اسکندرون) بود. حضور عبدالله اوجالان در شمال سوریه و پناه گرفتن او در سوریه یکی دیگر از موارد اختلاف بود تا جایی که ترکیه دمشق را به حمله نظامی تهدید و نیروهایش را در مرز با این کشور مستقر کرد و احتمال شروع جنگ وجود داشت. اما ایران، مصر و اتحادیه عرب به عنوان واسطه وارد میدان شدند و دو کشور در شهر آدانا رو در روی یکدیگر نشستند.
طبق این توافق که در ۲۰ اکتبر ۱۹۹۸ و با نظارت ایران و مصر میان ترکیه و سوریه امضاء شد، دو کشور متعهد شدند از ورود گروه‌های تروریستی به خاک یکدیگر جلوگیری کنند و ارتش ترکیه نیز اجازه یافت تا برای سرکوب گروه‌های تروریستی فقط تا عمق پنج کیلومتری وارد خاک سوریه شود و همزمان بتواند تدابیر امنیتی لازم را در صورت تهدید امنیت ملی خود را اتخاذ کند.
طبق آن توافق، همچنین دولت سوریه متعهد شد با تروریستی دانستن حزب کارگران کردستان (پ. ک. ک) هیچ حمایتی از این گروهک نکند و مانع نفوذ عناصر آن به خاک ترکیه شود و بالعکس عناصر این گروهک را مورد تعقیب قرار داده و زندانی کند و همچنین هیچ ادعایی در خصوص استان هاتای نداشته باشد.
توافق کردها با دمشق؛ چشم انداز بحران
اکنون کردهای سوریه اعلام کرده اند که با دولت دمشق توافقی را در مورد اعزام نیروهای ارتش سوریه به سمت مرزهای شمالی کشور برای مقابله با نیروهای ترکیه امضا کرده‌اند. مسئولان تشکیلات نیمه خودمختار کرد سوریه در بیانیه‌ای اعلام کردند: «به منظور مقابله با تجاوز ترکیه و جلوگیری از تکرار آن، با دولت دمشق در مورد این که ارتش سوریه را به نواحی مرزی با ترکیه گسیل داشته و از نیروهای دموکراتیک سوریه حمایت کند، به توافق رسیدیم.»
بر اساس این بیانیه کردها از ارتش سوریه خواسته‌اند تا تمامی مناطق اشغال شده از ابتدای عملیات ارتش ترکیه به همراه هم‌پیمانان سوری‌اش را آزاد سازد.
خبرگزاری دولتی سوریه، سانا هم از آغاز اعزام نیروهای ارتش این کشور به منطقه عملیاتی نیروهای تحت حمایت ترکیه در شمال سوریه خبر داده است. این خبرگزاری هدف از اقدام را مقابله با اقدام نظامی ترکیه در خاک سوریه عنوان کرده است. در همین حال، تلویزیون المیادین نیز مدعی شد که ارتش سوریه قرار است ظرف ۴۸ ساعت آینده وارد شهرهای کردنشین کوبانی و منبج در نزدیکی جبهه عملیاتی نیروهای تحت حمایت ترکیه شود.
به نظر می رسد وقت آن فرا رسیده که همانگونه که وزیر امور خارجه کشورمان پیشنهاد داده است مقامات ترکیه و سوریه به قرارداد قدیمی آدانا بازگردند، تا بار دیگر امنیت در این منطقه برقرار شود.