براساس ماده ۱۸ آیین نامه اجرایی مدارس، شورای دانش آموزی، برای مشارکت دانش آموزان در امور مربوط به مسائل آموزشی، پرورشی، انضباطی، ورزشی و فوق برنامه و ایجاد ارتباط صحیح و مستقیم دوسویه بین دانش آموزان و اولیای مدرسه و ارج نهادن به شخصیت و کرامت آنها و تقویت اعتماد به نفس و خود باوری و مسئولیت پذیری و مشارکت جویی در آنان در سطح مدارس تشکیل می‌شود.
یکی از مهم ترین اهداف تعلیم و تربیت، اجتماعی کردن دانش آموزان یعنی آماده کردن آنان برای شرکت فعال و سازنده در زندگی اجتماعی، کسب آگاهی نسبت به حقوق اجتماعی خود و بهره برداری صحیح از آن و احترام به حقوق دیگران و همکاری با سایر افراد جامعه است. همچنین یکی از شیوه های گرایش دانش آموزان به فعالیت ها و تصمیم گیری های اجتماعی، مشارکت آنان در گروه ها وشوراهای متشکل از همسالان در مدارس است.
با توجه به سند تحول بنیادین در نقش پذیری دانش آموزان و ایجاد فرصت های تربیتی، شوراهای دانش آموزی یک از بهترین فرصت های تربیتی برای مشارکت پذیری و تمرین دموکراسی و احترام به آرا و افکار و نظرهای دیگران و عرضه کردن توانمندی های خود به جامعه و مشارکت در تصمیم‌سازی‌های آموزشی و پرورشی در سطح مدرسه، منطقه، استان و کشور است.
شوراهای دانش آموزی در تمامی آموزشگاه ها اعم از دبیرستان ها و هنرستان ها و مراکز پیش‌دانشگاهی تشکیل و انتخابات به صورت هماهنگ هر سال تحصیلی با پیام وزیر آموزش وپرورش برگزار می شود. دانش‌آموزان علاقمند به عضویت در شورا باید حداقل ۱۵ روز قبل از انتخابات خود را نامزد کرده و در دفتر مدرسه ثبت نام کنند.
مدیر موظف است با همکاری شورای مدرسه و مربیان پرورشی اسامی نامزدهای نهایی را ازطریق نصب در تابلو اعلانات مدرسه و اعلام در مراسم آغازین به اطلاع دانش آموزان برساند و دانش آموزان می توانند به مدت یک هفته درمورد دیدگاه‌ها و برنامه های خود تبلیغ کنند.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در آستانه انتخابات بیست و دومین دوره شوراهای دانش آموزی کشور اظهارداشت: انتخابات امسال با پیام وزیر آموزش و پرورش و به صورت همزمان در بیش از ۱۰۵ هزار واحد آموزشی روز چهارشنبه اول آبان ۹۸ در سراسر کشور برگزار می شود.
«علیرضا کاظمی» ادامه داد: پیش بینی می شود در انتخابات امسال حدود ۱۱ میلیون دانش آموز شرکت کنند. دانش آموزان پایه سوم ابتدایی به بالا می توانند در انتخابات به صورت نامزد و رای دهنده شرکت کنند که در این صورت تعداد ۷۷۰ هزار نفر به عضویت شوراهای دانش آموزی کشور در می آیند.
وی آمار شرکت کنندگان سال گذشته را حدود ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر عنوان کرد و گفت: در سال گذشته از تعداد کل شرکت کنندگان ۷۳۰ هزار نفر به عضویت شوراهای دانش آموزی انتخاب شدند که تابستان امسال در دو اردوی مجزای دختران در رامسر و پسران در اصفهان از اعضای شوارهای دانش آموزی برتر استان ها تجلیل شد و کارگاه های آموزشی مفیدی برای آنها برگزار کردیم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش یادآور شد: شعار امسال انتخابات شورای دانش آموزی «شوراهای دانش آموزی، طلایه داران گام دوم انقلاب» تعیین شده تا با استفاده از رهنمود های رهبر معظّم انقلاب این نوجوانان و جوانان در چله دوم انقلاب هر چه باشکوهتر در صحنه های اجتماعی ظهور و بروز داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: امسال برای ایجاد تحرک و پویایی بین دانش آموزان شوراها سازماندهی جدیدی شکل گرفته و ۱۸ انجمن طرح ریزی و محتوایی جهت فعالیت های این انجمن ها تدوین شده، قرار است در چارچوب این ۱۸ انجمن مسئولیت ها و فوق برنامه های زیادی بر عهده شورای دانش واگذار شود. یادواره شهدای دانش آموز با نام لاله های روشن، حمایت از کالای ایرانی، زندگی به سبک روح الله (آیینه زمان) تدوین بیانیه گام دوم انقلاب و فعال شدن انجمن های ۱۸ گانه در قالب طرح های جدید از آن جمله است.
معاون وزیر آموزش و پرورش مهم ترین وجه ممیزه انتخابات امسال را الکترونیکی بودن آن دانست و گفت: ابتکار امسال در زمینه انتخابات شوراهای دانش آموزی برگزاری این انتخابات به صورت الکترونیکی و پایلوت در درصدی از مدارس مراکز استان هاست که به صورت آزمایشی شده و در صورت موفق بودن به سراسر کشور تسری پیدا خواهد کرد.
کاظمی خاطرنشان کرد: مدیرآموزشگاه ها می توانند در مراسم صبحگاه یا با چاپ برشور و برگزاری مسابقات دانش آموزان را از شرح وظایف و جایگاه ها و اهمیت شورای دانش آموزی مطلع و سعی کنند با تشکیل ستاد یا حضور نمایندگان کلاس‌ها و دبیران و اولیا نسبت به نظارت بر انتخابات و گزینش نامزدهای شایسته با حداقل معیارهای معقول اقدام کند.
وی ادامه داد: آنها همچنین برای دانش آموزان نامزد امکاناتی را همچون کمک در چاپ تبلیغات و فضای مناسب برای بیان خواسته ها و دیدگاه ها فراهم کرده و با توجه به فضای رقابت سالم به وجود آمده دانش آموزان را به ارائه برنامه های جالب با محتوای خلاقیت و ابتکار هدایت کنند.
وی اهداف شوراهای دانش آموزی را بهره وری از شیوه نامه های پرورشی و آموزشی و مراقبت بر همسویی فعالیت های شورای دانش آموزی و کمیته های آن با مفاد آیین نامه اجرایی مدارس عنوان کر.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش گفت: بررسی پیرامون چگونگی مشارکت دانش آموزان در فعالیت‌های آموزشی و پرورشی و اجرایی مدرسه و ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه و همکاری در برنامه ریزی و اجرای مناسبت های مذهبی و انقلابی در مدرسه و اداره نشریه های دانش آموزی و همکاری در اداره امور کتابخانه مدرسه از اهداف این شوراهای دانش آموزشی است.
کاظمی همکاری در ارتقای مهارت فرهنگی، هنری، علمی و ورزشی دانش آموزان و برگزاری مسابقات مربوطه و برگزاری نمازجماعت و اداره نمازخانه مدرسه و همکاری در تشکیل و اداره تعاونی آموزشگاهی وشرکت موردی در جلسات شورای مدرسه و انجمن اولیا و مربیان و دعوت از دانش آموزان برای همکاری با شورا در پیشبرد فعالیت های پرورشی و آموزشی همکاری در تقویت هویت دینی و انقلابی دانش آموزان و همکاری با معاون پرورشی و تربیت بدنی مدرسه در اجرای برنامه های و فعالیت های پرورشی را از دیگراهداف این شورا عنوان کرد.