شاید اگر مراسم پرشور اربعین حسینی آنهم به این وسعت در عراق انجام نمی شد، کرامت مردم این کشور برای همگان معلوم نمی شد؛ از لحظه ورود به خاک عراق برای شرکت در مراسم اربعین حسینی با اخلاق کریمانه عراقی ها روبه رو می شویم؛ اقدامی که هر ساله با انواع گوناگون آن مواجه شده و از آن درس های فراوانی می گیریم.
تا سال ۲۰۰۳ یعنی براندازی رژیم بعث صدام، چندین دهه عزاداری برای امام حسین (ع) و راهپیمایی اربعین حسینی در عراق ممنوع بود و بسیاری از شیعیان عراقی به خاطر همین موضوع اعدام یا با زندان های طولانی مدت از سوی رژیم صدام محکوم شدند.
با فروپاشی و شکست رژیم بعث عراق در سال ۲۰۰۳ و دستگیری و اعدام صدام رییس جمهوری مخلوع این کشور، شیعیان عراق جان دوباره ای گرفتند و توانستند پس از سال ها در آزادی کامل به مسایل عبادی خود به ویژه عزاداری برای سید و سالار شهیدان بپردازند.
از همان زمان موکب های عراقی نیز در مسیر جاده نجف – کربلا و جاده حسینه جوانه زد و موکب داران و خادمان عراقی با ایجاد چند موکب اقدام به پذیرایی از زائران عراقی اربعین حسینی و در سال های بعد از زائران ایرانی و دیگر کشورها کردند.
اما با گذشت سال ها از فروپاشی و از بین رفتن رژیم بعث صدام، تحولی در عرصه خدمت به زائران اربعین حسینی در عراق ایجاد شد و خادمان ایرانی و پس از آن خادمان دیگر کشورهای اسلامی نیز در موسم اربعین حسینی در عراق اقدام به ایجاد موکب برای پذیرایی از زائران سید و سالار شهیدان کردند؛ در این بین موکب های عراقی نیز روزبه روز گسترده تر شدند و مسیرهای زیادی را پوشش دادند.
بنابر آمار رسمی و غیر رسمی هر ساله در ایام اربعین بیش از ۲۰ میلیون عاشق حسینی از بیش از ۶۰ کشور جهان رهسپار سرزمین کربلا می شوند تا با پای پیاده و چشمانی اشک بار کاروان بازماندگان واقعه عاشورا به فرماندهی حضرت زینب (س) را تا کربلا همراهی کنند.
زائران اربعین حسینی در کنار موکب داران حاضر در مسیرهای منتهی به کربلای معلی حماسه ای بی نظیری را رغم می زنند که نظیرش در هیچ جای دنیا وجود ندارد؛ هر چند در مسیرها موکب های زیادی توسط ایرانی ها، لبنانی ها، کویتی ها، بحرینی ها، چینی ها، اروپایی ها و اتباع دیگر کشورها ایجاد شده ولی موکب های عراقی درخشندگی خاصی در این مسیرها برای خود دارد.
عراقی ها، چه شیعیه و چه اهل سنی در موکب های خود با بهترین نوع مهمان نوازی از زائران حسینی پذیرایی می کنند که می توان به برخی از آنها مانند ماساژ و مشت و مال، شستن لباس های زائران، پذیرایی با انواع غذاهای تهیه شده و ارایه خدمات نظیر خیاطی و تعمیرات ویلچر و کالسکه اشاره کرد.
امسال نیز توفیق حضور در راهپیمایی اربعین حسینی را از مرز مهران در میان جمعی از اعضای خانواده و دوستان داشتم؛ تا رسیدن به شهر مرزی مهران چندین موکب بین راهی در شهرهای مختلف پذیرای زایران ایرانی و غیرایرانی اربعین حسینی بودند، ولی شمار آنها در مرز مهران چشمگیر بود.
وارد خاک عراق از مرز زرباطیه (مهران) که شدیم بازهم موکب های ایران فعال بودند و به زائران خدمات گوناگون ارایه می کردند، ولی زائران سعی داشتند که خود را سریع تر به خودروهای عراقی و ایرانی حاضر در پشت مرز رسانده و زودتر به نجف، کاظمین، سامرا و بعضا هم به کربلا برسانند.
اتوبوس های ایرانی حاضر در مرز زرباطیه زائران را تا شهر کوت می بردند و زائران باید از آن شهر به بعد مسیر خود را تعیین می کردند؛ از راننده اتوبوس سوال کردم که مسیرتان کجاست؟
راننده گفت، کوت.
یک فرد عراقی هم از من مسیر اتوبوس را سئوال کرد که در پاسخ به او گفتم کوت؛ این فرد عراقی به سرعت سوار اتوبوس ایرانی شد و در جلوی آن قرار گرفت و از درخواست کرد تا به راننده بگویم که تمام زائران این اتوبوس مهمان این فرد و موکب آنها در کوت هستند و بر اساس درخواست مزبور پیام وی را به راننده منتقل کردم.
این اولین برخورد در داخل خاک عراق با یک موکب دار عراقی در این سفر بود؛ بارها در عراق و در مسیرهای منتهی به کربلای معلی شاهد بودم که عراقی ها خودروی زائران را نگه داشته و حتی جلوی خودرو دراز می کشیدند تا آنها پیاده شده و پذیرایی شوند، ولی این که کسی نزدیک به ۱۰۰ کیلومتر راه بیاید تا یک اتوبوس پر ایرانی را برای پذیرایی ببرد، برای اولین بار بود.
اتوبوس زائران ایرانی با این موکب دار عراقی راهی کوت شد و ما نیز از همانجا راهی نجف اشرف؛ چون نزدیک وقت اذان مغرب بود از راننده درخواست کردیم که برای ادای نماز اول وقت در یک موکب عراقی نگه دارد که وی نیز این کار را کرد.
وقتی مقابل موکب عراقی ها توقف کردیم، خادمان این موکب گویی خانواده شان از یک سفر طولانی بازگشته اند؛ آنان به سرعت خود را به ما رساندند و شروع به استقبال و پذیرایی کردند؛ خادمان عراقی هر چه در موکب داشتند برای پذیرایی زوار آوردند.
اشتیاق رسیدن به نجف اشرف و زیارت بارگاه امیر المومنین (ع) باعث شد که زودتر به توقف خود در این موکب پایان داده و به سفر خود ادامه دهیم؛ با این حال که شب شده و تاریکی بر جاده سیطره انداخته بود ولی در فاصله های نه چندان دور، چراغ موکب های عراقی روشن بود و رانندگان مجبور بودند که در مقابل هر موکب توقف کوتاهی داشته باشند چرا که خادمان موکب ها سعی می کردند که جلوی خودروها را برای پذیرایی بگیرند.
بالاخره نیمه های شب به نجف اشرف رسیدیم و با دیدن گنبد نورانی اول مظلوم عالم از دور سلامی به امیرمومنان علی (ع) دادیم و قرار شد در اولین موکب استراحت کنیم؛ تا اذان صبح در آن موکب عراقی استراحت کردیم و پس از اقامه نماز صبح پیاده به سمت حرم امام علی (ع) ادامه مسیر دادیم.
قدم به قدم تا رسیدن به حرم امیر مومنان (ع) موکب عراقی و بعضا ایرانی بود و هلا بیکم" (خوشا آمدید) عراقی ها گوشها را نوازش می داد، ولی همگی ما تشنه رسیدن به مرقد مطهر امام علی (ع) بودیم. پس از چند کیلومتر پیاده روی به حرم مطهر رسیدیم و برای زیارت وارد این مکان نورانی شدیم و پس از انجام آداب زیارت و خواندن زیارتنامه و با کسب اجازه از محضر این امام همام یک ساعت بعد راهی جاده نجف - کربلا یا همان جاده عشق شدیم.
از ابتدای مسیر جاده نجف – کربلا نیز باز موکب های عراقی و بعضا ایرانی و موکب های اتباع دیگر کشورها فعال بودند؛ هرچند همه موکب ها با هر ملیت خادم زائران اربعین حسینی بودند، ولی موکب های عراقی یک سر وگردن بالاتر از دیگر موکب ها بودند و خادمان آنها با عشقی وصف نشدنی به زائران حسینی خدمت رسانی می کردند، خدمتی بی منت و از روی عشق؛ عشقی که از حسین (ع) نشات گرفته است.
موکب های غیرعراقی عموما مجهزتر از موکب های عراقی بودند و در بسیاری از آنها مانند موکب های عراقی سرویس هایی مانند ماساژ و مشت مال نیز ارایه می شد، ولی موکب های عراقی در عین سادگی دارای لطف و صفای بیشتری بود.
برخی از موکب های عراقی فقط به اندازه یک چادر ۲ در ۴ متر بود و فقط چای و آب در این آنها عرضه می شد و فقط جای استراحت ۴ نفر مهیا بود، ولی خادمان این موکب ها که معلوم بود از افراد فقیر و مستضعف هستند با جان و دل از زائر حسینی پذیرای می کردند و پاهای زائران را می شستند و ماساژ می دادند و سعی می کردند تا زائر حسینی برای حتی یک ساعت هم که شده در موکب آنها استراحت کند.
از صحنه های دیدنی در یکی از موکب های راه نجف به کربلا، حضور یک فرد هیکلمند عراقی بود؛ فردی که در هوای گرم عراق وقتی زائران می نشستند تا استراحت کنند یا آبی بنوشند و یا غذایی بخورند، سایه آنها می شد.
در بین راه کودکانی را می دیدیم که یک سینی خرما و یا یک سینی لیوان آب روی سرگرفته و یا یک بسته دستمال کاغذی در دست دارند و آن را تقدیم زائران می کنند، یعنی هر عراقی با تمام توان خود آمده بود تا عشق و ارادات خود را به سید و سالار شهیدان و زائران آن حضرت نشان دهد.
در برخی از موکب های عراقی با نان و کباب و یا ماهی کباب شده که غذای ویژه عراقی ها می باشد از زائران پذیرایی می شد؛ غذایی که خود نمی خوردند و آن را فقط برای میهمانان حسین (ع) هدیه می کردند.
آیت الله سید مرتضی قزوینی از مراجع شیعیان عراق در خصوص کرامات عراقی ها نسبت به زائران حسینی با بیان این که مردم عراق به خاطر حب امام حسین (ع) از زائران حسینی به بهترین نحو پذیرایی می کنند، می گوید، مردم عراق از جان و دل برای خدمت به زائران حسینی مایه می گذارند و بسیاری از موکب داران عراقی فقیرند، ولی به نحو شایسته از زائران پذیرایی می کنند.
وی با اشاره به حضور میلیونی و چشمگیر زائران اربعین حسینی در کربلای معلی تصریح کرد، اگر جمعیت موجود در کربلا در شهر دیگری بود مطمئنا در آن شهر قحطی می آمد، ولی ما می بینیم که به برکت امام حسین (ع) مردم عراق به بهترین نحو از زائران حسینی پذیرایی می کنند و هیچگونه کمبودی در این شهر به چشم نمی خورد.
خدمت رسانی به زائران حسینی همه زائران را به تحسین وا می دارد و آنها به این همه از خودگذشتگی و میهمان نوازی عراقی ها احسنت می گویند.
میر مسعود حسینیان سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کربلای معلی هم که نزدیک به پنج سال است در این کشور در حال خدمت است، یکی از ابعاد راهپیمایی اربعین حسینی را ایجاد همبستگی و محبت میان مردم دو کشور ایران و عراق می داند و می گوید، راهپیمایی عظیم اربعین حسینی و پذیرایی خوب مردم عراق از زائران حسینی نشان دهنده اوج ایثار و فداکاری مردم عراق است.
وی ادامه می دهد، بسیاری از مردم عراق از رزق روزانه خود می زنند تا برای مراسم اربعین حسینی امکان پذیرایی از زائران را فراهم کنند؛ بسیاری از مردم عراق پذیرایی کننده از زائران اربعین حسینی از قشر ضعیف، فقیر و مستضعف این کشور هستند، ولی برای خدمت به زائر سنگ تمام می گذارند.
حسینیان با اشاره به تقدیر رهبر معظم انقلاب از مردم، دولت و موکب داران عراقی در پذیرایی از زایرانی حسینی، می گوید، بنده و همه کارگزاران جمهوری اسلامی نیز از ملت، دولت، ارتش و عشایر عراق برای خدمت رسانی و پذیرایی خوب از زائران حسینی قدردانی می کنیم.
هرچه از میهمان نوازی عراقی ها در اربعین حسینی بگوییم کم گفته ایم و مطمئنا حق مطلب را ادا نکرده ایم.
با تمام زیبایی های که در مسیر نجف به کربلا دیده ایم، به شهر عشق یعنی کربلا می رسیم؛ برخی از مردم کربلا موکب های خود را در ابتدای این شهر ایجاد کرده اند تا اولین نفری باشند که به زائر خسته راه خوشامد می گویند؛ خوشامدگویی با روی گشاده و آغوشی باز؛ زائران که عموما سه روز در راه بوده اند با استقبال گرم کربلایی ها مواجه می شوند و لحظاتی قبل از رسیدن به اولین حرم یعنی حرم ابوالفضل العباس (ع) مقداری از خستگی خود را به در می کنند، خستگی که توام با لذت و شیرینی خاص از روی شوق زیارت است.
زائر حسینی با دیدن گنبد و گل دسته های حرم حضرت عباس (ع) تمام خستگی هایش تمام می شود و گویی تازه انرژی گرفته تا ضریح با صفای علمدار کربلا را در آغوش بگیرد و با عرض سلام و ارادت در مقابل حرم مطهر حضرت ابوالفضل (ع) و با کسب اجازه از ایشان وارد بین الحرمین شده و خود را به حرم سرو و سالار شهیدان امام حسین (ع) می رساند.
در هر خیابان کربلا که وارد می شوی با موکب های زیادی مواجه می شوی و تراکم موکب ها در اطراف بین الحرمین و حرم های مطهر بیشتر است، حتی در کوچه پس کوچه های کربلا هم موکب وجود دارد؛ کربلایی ها سنگ تمام گذاشته اند؛ یکی از نمادهای مهمان نوازی کربلایی ها باز بودن در منزل بسیاری از شهروندان این شهر به روی زائران اربعین حسینی است.
شماری از شهروندان کربلا از ابتدای ماه محرم تا انتهای ماه صفر میزبان زائران حسینی هستند و طی این دو ماه از جان و مال خود به رغم مشکلات موجود مالی در عراق مایه می گذارند و میزبانان شایسته ای برای زائران حسینی هستند، میزبانانی که نمونه آن در هیچ جای جهان وجود ندارد.
امسال یک گروه از نیروهای حشد الشعبی عراق (بسیج مردمی) در گامی خودجوش اقدام به شناسایی منازل عراقی های میزبان در شهرهای کربلای معلی و نجف اشرف کرده بودند و با حضور در مسیر زائران اربعین حسینی در مسیرهای منتهی به حرم های مطهر اقدام به راهنمایی زائران برای اسکان در این خانه ها می کردند، اقدامی که قابل تحسین بود چرا که هم زائران راحت تر محلی برای استراحت می یافتند و هم شهروندان کربلا توفیق میزبانی می یافتند.
یکی از محاسن راهپیمایی زائران اربعین حسینی عراقی این است که آنها با رسیدن به کربلای معلی و توقف کوتاه در این شهر به سرعت به محل زندگی خود باز می گردند ولی زائران ایرانی دوست دارند چند روزی را در این شهر مقدس سپری کرده و به عزاداری بپردازند که این مساله با توجه به محدودیت های ساختاری شهر کربلا مشکلاتی را برای مسئولان اداره کننده این شهر فراهم کرده است؛ امسال زائران ایرانی اربعین حسینی که شمار آنها بیش از ۳۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته بود با کمبود جا در شهر کربلا مواجه شدند ولی میهمان نوازی عراقی ها همچون سال های قبل این مشکل را تا حدودی جبران کرد.