پنل شهرهای هوشمند با حضور ستار هاشمی معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ایرج شهین باهر شهردار تبریز و معاون کمیته شهرهای هوشمند و تردد شهری، محمت دومان دبیرکل UCLG MEWA (نماینده برنامه اسکان بشر ملل متحد در تهران)، بهاره آروین رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی، مریم جوان شهرکی نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) با مدیریت محمد فرجود رئیس فاوا شهرداری تهران روز شنبه در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.
معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات در این نشست به ضرورت‌های شکل‌گیری شهر هوشمند اشاره کرد و گفت: گمان می‌کنم یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در شهر هوشمند و تحول دیجیتال مصداق پیدا می‌کند، نیاز به گفتمان و ادبیات مشترک است و اگر این گفتمان شکل نگیرد، همگرایی در دستیابی به شهرهای هوشمند با مشکل مواجه می شود. به عنوان رسالت اجتماعی و نگاه کلان، بخش خصوصی مسئولیت‌های ویژه‌ای دارد و این نگاه باید در زندگی شهروندان کاربردی باشد.
ستار هاشمی در خصوص فاصله‌ای که با شرایط مطلوب شهرهای هوشمند داریم، گفت: یکی از مباحثی که فکر می‌کنم کلیدی و مهم است زیرساخت‌های داده‌ای و حقوقی است. اگر نتوانیم امکان اشتراک‌گذاری داده‌ها را ایجاد کنیم و این ظرفیت را به ظرفیت عملیاتی تبدیل کنیم، ممکن است اتفاقاتی که در نظر داریم شکل بگیرد، در حد برنامه باقی بماند.
معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: در ادبیات مربوط به شهر هوشمند تنها نگاه هوشمندانه موفق نخواهد بود مگر این که با نگاه‌های مختلف همراه شود. نگاه ابزار، نگاه فرآیند و نگاه افراد باید همزمان و توامان با یکدیگر توسعه پیدا کنند.
او در خصوص راهبردهایی که در وزارت ارتباطات دنبال می‌شود، گفت: ایران هوشمند بحثی است که ما آن را در وزارت ارتباطات دنبال می‌کنیم. شهر هوشمند مانند محرکی برای دیگر تکنولوژی‌های هوشمند است و با این نگاه و تعامل زمینه گام برداشتن در راستای ایران هوشمند و شهر هوشمند را فراهم می‌کند. ما بر اساس شاخص‌های شناخته شده خود را پایش کنیم و ببینیم چقدر به اهداف خود دست یافته‌ایم.
وی در خصوص نقش وزارت ارتباطات و در بحث کلان‌تر نقش حاکمیت در توسعه شهرهای هوشمند گفت: نگاه حاکمیت این است که اشتراک گذاری داده‌ها برای هوشمندسازی شهر اتفاق بیفتد. باور ما در وزارت ارتباطات بر همین مبناست. اگر ما اعتقاد به اشتراک گذاری داده‌ها داریم، باید به این شاخص توجه کنیم که اساسا حجم مخاطب داده چقدر است؟ اگر اشتراک گذاری داده را از خودمان شروع کنیم، اتفاقات خوبی رخ خواهد داد.
او خاطرنشان کرد: با هم‌افزایی می‌توانیم در این راستا قدم برداریم. در بحث سرمایه‌گذاری فکر می‌کنم مشارکت عمومی-خصوصی می‌تواند راهکاری برای طراحی بیزینس مدل‌ها باشد.
ایرج شهین باهر شهردار تبریز نیز در خصوص افزایش سریع جمعیت شهرنشین گفت: این مسئله چالش‌های سختی برای دولت و مسائل مربوط به برنامه‌ریزی ایجاد کرده است. طی ۵۰ سال گذشته با افزایش جمعیت، شاهد جابه‌جایی بین جمعیت روستانشین و شهرنشین در کشور بوده‌ایم.
وی افزود: ۶۰۰ شهر بزرگ دنیا ۶۰ درصد کل تولید ناخالص داخلی را ایجاد می‌کنند. بحران های شهری، ترافیک، مدیریت انرژی، آتش‌سوزی، تخریب فضای سبز، کمبود منابع و آلودگی آب، مشکلات اجتماعی و فرهنگی، منابع درآمدی پایدار و اقتصاد شهری از جمله مشکلاتی است که پیش روی شهرهای هوشمند قرار دارد.
شهردار تبریز اضافه کرد: فقدان مدیریت یکپارچه شهری، عدم مشارکت شهروندان، محدویت ها و الزامات حقوقی، نقص اطلاعات در لایه های مختلف شهری، پیچیدگی های فنی، نیاز به مدل های جدید کسب و کار، تمرکز بیش از حد روی فناوری از جمله محدویت‌هایی است که می‌توان در دستیابی به شهرهای هوشمند به آن اشاره کرد. معاون کمیته شهرهای هوشمند و تردد شهری در ادامه از مولفه‌های شهر هوشمند گفت: انرژی هوشمند، ساختمان هوشمند، حمل و نقل هوشمند، زیرساخت هوشمند، شهروند هوشمند و انرژی هوشمند از جمله مولفه‌های شهر هوشمند است.
وی هدف از ایجاد شهرهای هوشمند را افزایش کیفیت زندگی شهری با رویکرد توسعه پایدار دانست و گفت ایده ایجاد شهرهای هوشمند که بحث جدیدی در برنامه ریزی شهری است، در دو دهه اخیر مطرح شده است.
دبیرکل UCLG MEWA نیز افزود: امسال این چهارمین دوره جایزه خشت طلایی تهران است. یکی از مهم‌ترین رویکردها هوشمندسازی شهری و ساختارهای شهری است. افزایش هوشمندسازی شهرهای خاورمیانه با برنامه‌ریزی ممکن است.
وی گفت: یکی از مشکلات مهم به غیر از جنگ، پیدا کردن سرمایه‌گذار در شهرهای خاورمیانه است. نیاز است اصول بهتری را طراحی و شناسایی کنیم و با پیروی از این شهرها پیش برویم.
محمت دومان اشاره کرد: شفافیت و نوآوری جزو مهم ترین مواردی است که باید در هوشمندسازی شهرها به آن فکر کرد. بخش‌های مهندسی و برنامه ریزی در دانشگاه‌ها، شرکت‌های تکنولوژیکی، شرکت های تولید محصولات نوآورانه، اپراتورهای ارائه دهنده خدمات تکنولوژیکی، سطوح بین‌المللی، سازمان‌های منطقه‌ای و ملی از این دست مسائل است.
وی افزود: برای هوشمندسازی بهتر شهرهایی که در آن ساکن هستیم و برای دستیابی به تمامی این اصول در اکوسیستم، مجبور به ارتقا همکاری های خود هستیم.
با در نظر گرفتن تفاوت هایی که در شهرهایمان وجود دارد باید استراتژی های برتر را انتخاب کنیم.
بهاره آروین نماینده مردم تهران در شورای اسلامی شهر تهران نیز گفت: رونق در کسب و کار و خلق ثروت، افزایش کارایی در عدالت توزیعی شهر، تحقق عدالت، کاهش آلودگی هوا از جمله ضرویات مهم شهرهای هوشمند هستند.
او افزود: خیلی وقت ها پرداخت شهروندان در هزینه‌هایی که در شهر صورت می‌گیرد، یکسان نیست اما چون ابزار هوشمند نداریم از فرمول‌های ساده برای سرشکن کردن استفاده می‌کنیم. هوشمندسازی شهر در این امر بسیار مهم است. هدفمندسازی رایانه‌های شهری از دیگر مسائلی است که مدیریت هوشمند شهری می‌تواند کمک کند.
هوشمندسازی کاهش موثر هزینه‌های شهری را به دنبال خواهد داشت که باعث افزایش بهبود کارایی می‌شود. اما چرا با تمام این ضروریات، هوشمندسازی در کشور ما محقق نشده است.
رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی اشاره کرد: زمانی که از هوشمندسازی صحبت می‌کنیم، چالش اصلی این است که یکپارچگی در این حوزه وجود ندارد. داده دارایی سازمان‌ها تلقی می‌شود و چالش های به اشتراک‌گذاری داده که در تمام کشورها است، در ایران که حکمرانی محلی شهری در آن محقق نیست، نمی‌تواند در عمل پیاده شود مگر این که اشتراک گذاری داده ها محقق شود.
آورین اشاره کرد: نقش وزارت ارتباطات در این زمینه پر رنگ است. ما ساز و کارهایی داریم که بتوانیم یکپارچه‌سازی داده‌ها را محقق کنیم. انتظار می رود وزارت ارتباطات شرایط به اشتراک گذاشتن دیتاها را فراهم کند. اگر بتواند دستور کار عملیاتی را برای این کار در نظر بگیرد و نقش تنظیم کنندگی و هماهنگی بین نهادهای شهری برای یکپارچه سازی داده های شهری را برعهده بگیرد. نمی توان استفاده بهینه از داده را به بروکراسی واگذار کرد. باید ناظری در این میان وجود داشته باشد. مسائل مربوط به داده باز را نهاد بالادستی مانند وزارت ارتباطات می تواند محقق کند.
نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) نیز به عنوان آخرین سخنران این پنل گفت: شهر هوشمند و اقتصاد دیجیتال مباحثی است که این روزها در موقعیت های مختلف تکرار می شود. واقعیت این است که درک و دریافتی که ما از این مفاهیم داریم، به مقتضی نیازهایمان است. این نکته مهم است که بحث شهرهای هوشمند و تعریفی که از آن وجود دارد کماکان یک مفهوم در حال شکل گیری است و به نقطه پایان نرسیده است. هر شهر و حوزه ای که نیاز به استفاده از این مفهوم دارد، ابتدا آن را بومی سازی می کند.
مریم جوان شهرکی اشاره کرد: مدلی که یونیدو به عنوان یکی از سازمان های شهرهای پایدار در ۱۶۳ کشور جهان پیشنهاد می‌دهد و اجرا می‌کند، ضمن تمرکز بر هوشمندسازی داده ها، مدیریت زیست محیطی شهرها در قالب هوشمندی روی دو مولفه دیگر تاکید دارد و معتقد است بدون این دو مولفه هوشمندی شهرها پایدار نخواهند بود.
توسعه مشارکت‌های اقتصادی پایدار و ادغام شهروندان از جمله مواردی است که اگر رعایت نشود، نمی‌توان به هوشمندی شهرها یا حداقل به پایداری این هوشمندی امیدوار بود.