بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشهد با حضور ۷۳۰ ناشر داخلی و ۱۱ ناشر خارجی گشایش یافته که در آن ناشران داخلی ۲۰۰ هزار عنوان کتاب و ناشران خارجی ۲۰ هزار عنوان کتاب را در فضایی به وسعت ۲۱ هزار مترمربع عرضه کرده‌اند.
نمایشگاه کتاب فرصتی برای دسترسی آسان و کم‌هزینه مردم به تازه‌های نشر است لذا این رویداد فرهنگی همواره در شهرها مورد استقبال مخاطبان کتاب قرار گرفته و به تبع آن ناشران حضور پرشماری در نمایشگاه‌ها می یابند.
تغییر نرخ ارز و تاثیر آن بر نرخ مواد اولیه چاپ، قیمت تمام شده کتاب را افزایش داده و عرضه و تقاضای این محصول را نامتوازن کرده است و در این شرایط نمایشگاه کتاب که در واقع یارانه‌ای از سوی دولت به ناشران و مخاطبان کتاب محسوب می‌شود با استقبال خوبی بین کتابفروشان و خریداران کتاب برخوردار است.
دیدگاه ناشرانی که در بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد حضور پیدا کرده‌اند در خصوص ماهیت و لزوم برگزاری این رویداد مثبت است اما خواسته‌هایی در خصوص تغییر زمانی یا حمایت‌های جنبی از دولت دارند که به تقویت این گونه نمایشگاه‌ها کمک زیادی می‌کند.
رضایت از فروش کتاب در نمایشگاه مشهد
مدیر بازرگانی انتشارات امیرکبیر که به عنوان یکی از ناشران کتابهای عمومی در بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی مشهد حضور یافته است به خبرنگار ایرنا گفت: نمایشگاه‌های استانی همواره کمک زیادی به تامین نقدینگی ناشران می‌کنند و این موضوع مهمترین مولفه در استقبال ناشران از چنین رویدادهایی است.
امیرعباس بلادی افزود: فروش کتاب در نمایشگاه‌ها به نحوی است که پول نقد را در اختیار ناشران قرار می‌دهد زیرا بیشتر انتشاراتی‌ها دستمزد خود بابت چاپ را به صورت مدت دار در قالب چک دریافت می کنند و از این حیث نمایشگاه فرصت خوبی برای تامین نقدینگی انتشاراتی‌هاست.
وی اضافه کرد: نمایشگاه کتاب مشهد بعد از نمایشگاه های تبریز و اصفهان، جزء پرمخاطب ترین رویدادهای حوزه کتاب در کشور است و انتشارات امیرکبیر هرساله از این رویداد استقبال کرده است.
مدیر بازرگانی انتشارات امیرکبیر با بیان اینکه مکان برگزاری نمایشگاه کتاب مشهد وضعیت بسیار مناسبی دارد گفت: یک یا دو سالی است که از تعداد ناشران در نمایشگاه کتاب مشهد کاسته شده و علت آن مشخص نیست.
بلادی رضایتمندی ناشران از نمایشگاه کتاب مشهد در سال جاری را متوسط ارزیابی کرد و افزود: از روز نخست برپایی نمایشگاه تاکنون حضور مردم و فروش کتاب روند صعودی داشته و امید است که در روزهای انتهایی برپایی این رویداد، تعداد خریداران به اوج برسد.
وی ادامه داد: دلیل اصلی افزایش قیمت کتاب چهار برابر شدن قیمت کاغذ است با این حال ناشران قیمتی که برای هر کتاب تازه انتشار داده خود در نظر گرفته‌اند ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از قیمت تمام شده چاپ کتاب است.
او اضافه کرد: انتشارات امیرکبیر در بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشهد ۶۰۰ عنوان کتاب در گروه عمومی شامل حوزه‌های ادبیات، تاریخ، روان شناسی، فرهنگ، داستان، فلسفه، کودک و نوجوان عرضه کرده که از این تعداد ۵۰ عنوان چاپ نخست است.
فضای مناسب برای برپایی نمایشگاه کتاب مشهد
نماینده انتشارات سخن در نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: نمایشگاه‌های کتاب یک مزیت قابل اعتنا برای ناشران است و فرصتی فراهم می‌کند تا ناشران بتوانند محصولات خود در بازار کساد فعلی کتاب بفروشند.
محمد جوادی افزود: فضایی که نمایشگاه کتاب مشهد در آن برگزار می‌شود به لحاظ سالن مسقف و گستردگی، بسیار مناسب است و جذابیت‌های لازم را برای جذب ناشر و خریدار کتاب دارد.
وی اضافه کرد: یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در رونق بخشیدن به نمایشگاه کتاب، افزایش مدت زمان برپایی آن است و اگر ساعات زمان بندی نمایشگاه کتاب مشهد از صبح تا شب به جای بعد از ظهر تا شب برنامه‌ریزی می‌شد استقبال بسیار بهتری از سوی مخاطبان انجام می‌گرفت.
جوادی اضافه کرد: امسال انتشارات سخن در نمایشگاه کتاب مشهد، کتابهای زیادی از نویسندگان مشهدی عرضه کرد که بسیار مورد استقبال مردم نیز قرار گرفت.
نماینده انتشارات سخن در نمایشگاه کتاب مشهد گفت: از آنجا که این موسسه جزء ناشران نیمه دولتی به شمار می‌رود قیمت بیشتر کتابهای آن بسیار کمتر از کتابهای مشابه منتشر شده توسط سایر انتشاراتی‌هاست.
جوادی افزود: ذائقه مردم در بین کتابهای عمومی بیشتر به سمت رمان‌های کلاسیک سوق یافته است و انتشارات سخن در نمایشگاه کتاب مشهد در این زمینه فروش خوبی داشته است.
معیار ارزیابی نمایشگاه کتاب چیست؟
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان خراسان رضوی نیز در در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ارزیابی نمایشگاه کتاب مشهد در قالب خوب یا بد بودن آن، بستگی به این موضوع دارد که نقطه مطلوب یا آرمانی برای این رویداد چه گونه تعریف شود.
مهدی نصیرزاده افزود: دیدگاه ناشران در خصوص ارزیابی نمایشگاه به میزان برآورده شدن خواسته‌ها و انتظارات آنان باز می گردد یعنی اگر ناشری فروش خوبی داشت، نمایشگاه را مطلوب می‌داند اما اگر فروش خوبی نداشت به تبع آن دیدگاه مطلوبی نیز نسبت به نمایشگاه ندارد.
وی اضافه کرد: در مجموع نمی‌توان یک معیار یا مولفه مشخصی برای ارزیابی نمایشگاه کتاب مشهد از دیدگاه ناشران داشت زیرا ملاک ارزیابی از دیدگاه ناشر بسته به گردش مالی و تیراژ فروش کتاب است.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان خراسان رضوی گفت: نشری که برپایه یک نمایشگاه بنا شود، خیلی نشر موفقی نیست بلکه انتخاب کتاب، شناخت بازار و مخاطب معیارهای موفقیت نشر به شمار می رود.
نصیرزاده افزود: ناشرانی که در نمایشگاه کتاب حضور می‌یابند بیشتر قصد فروش کتاب خود را دارند لذا نمی‌توان بالا بودن یا پایین بودن تعداد تازه‌های نشر را جزء ملاک‌های ارزیابی نمایشگاه به شمار آورد.
وی ادامه داد: در نمایشگاه‌های پرمخاطبی مثل نمایشگاه کتاب تهران وضعیت به گونه ای است که گاه ناشران فقط برای این رویداد کتاب چاپ می کنند به این معنا که تازه‌های نشر خود را به این رویداد اختصاص می دهند اما چون نمایشگاه‌های استانی طیف مخاطب گسترده‌ای ندارند تازه‌های نشر نیز در آنها کمتر است.
پیشنهادی برای تغییر فصل برپایی نمایشگاه کتاب مشهد
مدیرمسئول انتشارات مرندیز گفت: طبق روال هرساله، نمایشگاه کتاب امسال مشهد نیز با تغییرات جوی و باران همراه بود و این موضوع بر تعداد مخاطبان اثر گذاشت و به نظر می‌رسد که باید فصل بهتری را برای برپایی این نمایشگاه برگزید.
نصیرزاده افزود: هرچند فصل پاییز زمان فعالیت مدارس، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌هاست و این طیف از نمایشگاه کتاب استقبال می کنند اما توجه صرف به نیاز این قشر، جنبه تجاری نمایشگاه کتاب را پررنگ تر می‌کند.
وی با بیان اینکه نمایشگاه‌های کتاب از دو جنبه تجاری و فرهنگی برخوردار هستند ادامه داد: در برپایی چنین رویدادی نباید فقط به جنبه تجاری آن توجه کرد زیرا نمایشگاه‌ها فقط رسالت پاسخگویی به نیاز دانش آموزان و دانشجویان به کتابهای درسی و کمک آموزشی و دانشگاهی را ندارند.
مدیرمسئول انتشارات مرندیز گفت: اگر برپایی نمایشگاه کتاب مشهد برای فصل تابستان که این شهر مملو از زائر است برنامه‌ریزی شود علاوه بر اینکه جمعیت زیادی از این رویداد استقبال می‌کنند نمایشگاه هم تبدیل به یک جاذبه فرهنگی برای جذب بیشتر مخاطب و استقبال بیشتر ناشر از این رویداد می‌شود.
نصیر زاده افزود: شاید فصل تابستان زمان مناسبی برای ناشران حوزه کتابهای درسی و کمک آموزشی نباشد اما باید اولویت‌ها و اهداف در برگزاری نمایشگاه کتاب مشهد مشخص شود و باید مشخص شود که بعد تجاری نشر در نمایشگاه کتاب مشهد در اولویت است یا بعد فرهنگی آن.
وی ادامه داد: خراسان رضوی جزء سه پایگاه اصلی نشر در ایران است و انتظار می‌رود نمایشگاه سالانه کتاب مشهد نیز جزء نمایشگاه‌های برتر کشور باشد.
مدیر مسئول انتشارات مرندیز گفت: این انتشارات ۱۵۰ عنوان کتاب در نمایشگاه بین المللی مشهد در موضوعات عمومی عرضه کرده است که از این تعداد چهار عنوان کتاب جزء تازه‌های نشر هستند.
حمایت از خریداران و مخاطبان کتاب
سرپرست انتشارات دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) نیز در خصوص بیست و یکمین نمایشگاه کتاب مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: فروش کتاب در این دوره از برپایی نمایشگاه کتاب مشهد به دلیل گرانی کتاب و کاهش بضاعت اقتصادی مردم کمتر از سال گذشته بود و این امر، ارتباطی به عوامل اجرایی برپایی آن ندارد.
حمیدرضا نویدی مهر افزود: استقبال مردم از نمایشگاه کتاب مشهد نسبت به سال گذشته بهتر بود و شاید یکی از علل آن دمای مناسب هوا و اطلاع رسانی و تبلیغات مطلوب برای آن باشد.
وی اضافه کرد: آنچه به فروش کتاب در شرایط فعلی کمک می‌کند تنها برپایی نمایشگاه کتاب نیست زیرا چنین رویدادی قدرت خرید مخاطبان کتاب را افزایش نمی‌دهد از این رو دولت باید ساز و کارهایی را پیش بینی کند که توانمندی اقتصادی مردم در خرید کتاب افزایش یابد.
سرپرست انتشارات دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) گفت: یکی از ساز و کارها ارائه بن کتاب است که به درستی از این ابزار در نمایشگاه کتاب مشهد بهره گرفته شده است اما دستگاه‌های اجرایی نیز می توانند مبالغی را در قالب کمک هزینه خرید کتاب در اختیار کارکنان خود و خانواده‌هایشان قرار دهند.
نویدی مهر افزود: دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) با عرضه ۸۰ عنوان کتاب درسی و کمک آموزشی در بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد حضور یافت که ۱۰ عنوان از این کتاب‌ها تازه‌های نشر امسال است.
از پیشنهادات ناشران استقبال می شود
معاون فرهنگی و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایطی که وضعیت جوی مناسب نیست تاکنون استقبال از نمایشگاه کتاب مشهد مطلوب بوده است.
افشین تحفه گر افزود: نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد یک مرتبه در سال و در چنین وسعتی برگزار می‌شود و باید پاسخگوی همه ذائقه‌ها اعم از طلاب، دانشجویان، دانش آموزان و سایر اقشار باشد.
وی اضافه کرد: بخش عمده‌ای از مخاطبان کتاب، نوجوانان و جوانان هستند و باید نمایشگاه کتاب در فصلی برگزار شود که نیاز آنان به تازه‌های نشر با قیمت مناسب را برطرف کرد با این حال ملاک تغییر در زمان برگزاری نمایشگاه، نظرسنجی از مردم خواهد بود همان طور که هم اینک نیز نظرسنجی هایی از کسانی که در نمایشگاه کتاب مشهد حضور می‌یابند در حال انجام است.
معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: اگر نتیجه نظرسنجی مبتنی بر تغییر فصل برگزاری نمایشگاه کتاب بود، این رویداد فرهنگی برای زمان دیگری در طول سال برنامه ریزی می شود.
تحفه گر افزود: هر پیشنهادی که از سوی جامعه فرهنگی، هنری و علمی برای بهبود برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد و کمک به اقتصاد فرهنگ به دست این اداره برسد و جامعیت داشته باشد مورد استقبال اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی قرار می گیرد.
وی درباره تازه‌های نشر در نمایشگاه کتاب مشهد نیز گفت: معیار کلی برای حضور ناشران در نمایشگاه این است که تازه‌های نشر خود مربوط به امسال یا از دو سال قبل تاکنون را در این رویداد عرضه کنند و این موضوع در نمایشگاه امسال کتاب مشهد رعایت شده است.
بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد از هشت تا ۱۵ آبان ماه در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی این شهر دایر است.