تا چشم کار می کرد فقط آب بود و سیلاب و چون جایی و راهی برای رفتن نداشت، تا مدت ها میهمان آق قلا و گمیشان بود و بلاهای زیادی بر سر ساکنان این شهرها آورد.
بر باد رفتن همه سرمایه های یک زندگی با ویرانی خانه و اثاثیه، از میان رفتن زیرساخت های شهری، زندگی روی آب در گستره وسیعی از روانابهای سرگردان، نابودی محصولات کشاورزی به دلیل غرقاب اراضی فقط گوشه ای از خسارت سیل ابتدای امسال گلستان است که شاید انجام چند اقدام پیشگیرانه در راستای پدافند غیرعامل می توانست از بروز و یا حداقل شدت آن بکاهد.
همین چند روز پیش بود که معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی استانداری گلستان اذعان کرد: باوجود اقدامات و آموزش های صورت گرفته هنوز مردم و برخی مسوولان استان با این مبحث مهم آشنا نیستد و اگر به پدافند غیرعامل توجه بیشتری می شد خسارات سیل در سطح منطقه کمتر اتفاق می افتاد.
به گفته عبدالرضا چراغعلی؛ روزآمد کردن اطلاعات دستگاه‌های استان گلستان در زمان سیل امسال می‌توانست آسیب‌های این حادثه قهری را کاهش دهد.
وی با تاکید بر اینکه افزایش کارآیی پدافند غیرعامل با به‌روز کردن اطلاعات میسر بوده و استفاده از داشته های قدیمی دیگر کارساز نیست، دستگاه های اجرایی استان گلستان را به سرمایه گذاری بیش از پیش در روزآمد کردن اطلاعات بویژه در حوزه اجرایی پدافند غیرعامل توصیه کرد.
معاون استاندار افزود: طبق بررسی ها، گلستان در حوزه های مختلفی همچون محیط زیست، کشاورزی و بهداشت آسیب پذیر بوده و ضعف های زیادی دارد.
در همین پیوند اهالی مناطق مرکزی گلستان به خبرنگار ایرنا می گویند: از نوروز سال ۹۸ تاکنون جاده گرگان - آق قلا در محدوده روستای قربان آباد سه بار به سبب مسدود شدن رودخانه قره سو مسدود و شریان اصلی استان به مرز اینچه برون قطع شد که نشان می دهد داستان تلخ سیل هنوز مدیران مربوطه را برای تجربه اندوزی و بررسی همه جانبه و آینده نگرانه و رفع زیرساختی مشکلات قانع نکرده است.
استاندار گلستان هم معتقد است؛ ارزیابی ها نشان می دهد برخی اقدامات و اجرای طرح های مرتبط می توانست مانع بروز سیلاب شده یا دست کم قدرت تخریبی این حادثه قهری را تا حد زیادی مهار و کنترل کند.
به گفته هادی حق شناس، جدای از اقداماتی که می توانست همزمان با جاری شدن سیل صورت گیرد، لایروبی رودخانه ها و باز کردن بهنگام دریچه سدها می توانست از بروز خسارت تا حد زیادی جلوگیری کند.
وی بیان کرد: تجارب ادوار گذشته حاکیست هر ۱۰ سال حداقل یک سیل بزرگ در گلستان اتفاق می افتد که درس نگرفتن از آن و کم توجهی به ضرورت رفع نارسایی ها این استان را آسیب پذیر و به محلی برای تاخت و تاز سیلاب های ویرانگر تبدیل کرده است.
در شرایطی که ۱۰ ماه از جاری شدن آخرین سیلاب گلستان با ۱۱ نفر کشته می گذرد اما هنوز آثار آن بر پیکره استان ملموس و مشهود است و تلاش برای جبران خسارت ها در برخی بخش ها گام های اولیه را طی می کند.
برنامه ریزی پیشگیرانه متناسب با داده‌های هواشناسی نظیر تخلیه بهنگام سدها و هدایت روان آبها از مسیرهای موقت و آب بند در ردیف اقدامات پدافندغیرعامل است که گفته می شود در سیل گلستان جدی گرفته نشد.
فوت ۲۰ نفر گلستانی پس از شیوع آنفلوآنزای اخیر آخرین نمونه از خسران غیرقابل جبران ناشی از ضعف در گسترش اقدامات پیشگیرانه و پدافند غیرعامل است؛ موضوع دامنه داری که رد پای آن در اکثر حوادث تلخ برجای مانده در گوشه و کنار گلستان قابل مشاهده و بررسی است.
سال ۹۶ نیز انفجار معدن زغال سنگ آزادشهر در شرق گلستان ۴۲ کشته برجای گذاشت؛ گزارش های کارشناسی بعدی تایید کرد این حادثه بر اثر غفلت رخ داد و با تمهیداتی قابل پیشگیری بود.
مدیرکل پدافند غیرعامل گلستان هم در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: رعایت اصول و الزامات پدافند غیرعامل مانند سطح بندی و ثقل بندی مراکز، اماکن و زیرساخت های گلستان از اولویت مهم دستگاه های اجرایی، فرمانداری ها و شهرداری ها برای صیانت از زیرساخت ها در برابر تهدیدات مختلف دشمن است.
احمد تجری مفرد افزود: پدافند مردم محور، بزرگترین و مهمترین پدافند برای مقابله با تهدیدات و دشمن است که نیاز به هیچ گونه ابزار تسلیحاتی نداشته و مهم ترین نقش آن را مردم با تقویت آموزش ها و اتحاد با یکدیگر ایفا می کنند.
وی به گستردگی آسیب های احتمالی در بخش های گوناگون طبیعی، مرزی، انسانی و زیستی در گلستان اشاره کرد و افزود: ویژگی های جغرافیایی خاص و تنوع در بافت های جمعیتی استان به نحوی است که اجرای مداوم طرح های پیشگیرانه همراه با آموزش مستمر مردم و مسوولان را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
برخی کارشناسان هم می گویند؛ میزان تلفات و خسارات ناشی از بلایای طبیعی به خصوص حوادثی چون سیل در گلستان نشان می دهد که با وجود برخی اقدامات زیربنایی هنوز این استان در برابر اتفاقات بزرگ و حوادث گوناگون آسیب‌پذیر است.
مدیرکل دفتر فنی استانداری گلستان با تایید این موضوع گفت: به عنوان مثال ممکن است بیمارستانهای گلستان در برابر زلزله و سایر حوادث قهری مصون باشد اما فیکس نبودن برخی تجهیزات آنها باعث شده در صورت بروز زمین لرزه تجهیزات آنها از دسترس خارج شده و روند خدمت رسانی را مختل کند.
رمضانعلی مقدم که پیش از حوزه فنی سالها به عنوان مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان تجربه کاری دارد؛ اضافه کرد: پهنه بندی زلزله و تدوین سند جامع در حوزه حوادث می تواند منطقه را در حوزه پیشگیری و پدافند غیرعامل تقویت کند.
پدافند غیر عامل مجموعه اقدامات غیر مسلحانه ای است که موجب افزایش بازدارندگی و کاهش آسیب پذیری در مقابل تهدیدها و در صورت لزوم مواجهه با دشمن می شود و به زبان ساده نصب حفاظ فلزی بر روی پنجره ها یا قفل زدن به در خانه برای جلوگیری از ورود دزد است.
این تعریف ساده در محیط بزرگتری به نام استان یا کشور امنیت و آسایش را برای مردم به همراه دارد.