حجت الاسلام «علی ذوعلم» با بیان این که ۱۱ هزار و ۵۰۰ آموزشگاه برای تعداد دانش آموزان کشور زیاد نیست، افزود: فقط ۶ میلیون دانش آموز در مقطع متوسطه داریم، اگر میانگین در هر آموزشگاهی ۲۰۰ دانش آموز مشغول به آموزش باشند، می‌توان گفت کمتر از ۵ درصد دانش آموزان ما به آموزشگاه زبان می روند. ضمن آنکه وجود آموزشگاه ها بد نیست، زیرا کمک می‌کند تا دانش آموزان تقویت شوند و خدمات دریافت کنند.
وی افزود: اما مشکل آنجاست که چرا همه دانش آموزان امکان حضور ندارند و باید به عدالت آموزشی توجه کنیم. از سوی دیگر باید دید رسالت و ماموریت آموزش و پرورش در انتقال دروس مختلف چقدر است؟
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با بیان این که کاش به آن اندازه که به زبان انگلیسی توجه داریم بر آموزه‌های اخلاقی و آداب و مهارت های سبک زندگی، هنر و تفکر نیز دغدغه داشتیم، اظهار داشت: توجه متوازن و متعادلی روی همه ساحت ها و حوزه های یادگیری وجود ندارد.
ذوعلم ادامه داد: نکته قابل تامل دیگر این است که بسیاری داوطلبان آموزشگاه ها، دانش آموزان مدارس غیردولتی اند و یک دلیل آن برخورداری مالی است. البته که آموزش زبان در مدارس غیردولتی هم به معنای مستغنی شدن دانش آموزان در زبان خارجی نیست.
وی با بیان این که حدود ۴۰۰ ساعت آموزش رسمی زبان خارجی در دوره تحصیل داریم گفت: آیا میزان و ساعات آموزشی در ۱۱ حوزه یادگیری یکسان است؟، قطعا آموزش زبان از کیفیت لازم برخوردار نیست. مطالعه ابعاد مختلف ناکارآمدی آموزش زبان انگلیسی، جای بحث دارد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در پاسخ به پرسشی درباره گردش مالی ۱۴۵ میلیارد تومانی آموزشگاه‌های زبان در هر ترم گفت: امروز سهم آموزش و پرورش از بودجه سالانه حدود ۴ درصد است در حالی که در برخی کشورها به ۱۵ درصد می رسد. آیا مگر کیفیت زبان فارسی ما از زبان خارجی بالاتر است؟ آموزش زبان فارسی دچار چالش جدی است، نزدیک ۵۰ درصد مناطق ما دو زبانه اند و آنجا آموزش زبان فارسی به شدت دچار ضعف است و یکسری دلایلی مانع پاسداری از زبان فارسی که زبان آموزش رسمی است، می شود. تا جایی که ممکن است برخی دانش آموزان ما نتوانند تا ششم دبستان به فارسی صحبت کنند.
ذوعلم در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع چالش های فراگیری زبان های خارجی در مدارس به روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت، ادامه داد: باید بیش از دغدغه زبان خارجی، چندین جلسه در این برنامه صرف زبان فارسی شود. مگر اهمیت درس های دیگری چون هنر کمتر از زبان خارجی است. دچار چالش در کل کیفیت آموزش هستیم که باید به آن بپردازیم. ضمن آنکه زبان خارجی در دانشگاه‌ها و آموزش عالی نیز دچار چالش است. اگر مسائل ما اولویت گذاری نشود و به ریشه ها نپردازیم یک مرتبه مسائلی چون زبان خارجی پررنگ و در شبکه های مجازی دست به دست می شود.
باید به همین ۴۰۰ ساعت آموزش کیفیت بدهیم
وی تاکید کرد: با اینکه زبان انگلیسی را از دبستان شروع کنیم مخالف ام زیرا مبتنی بر واقعیت نیست و جز ایجاد بحران و تبعیض بیشتر، ثمری نخواهد داشت. دبیر زبان انگلیسی در متوسطه بسیار کم داریم. اگر قرار باشد آموزش زبان از دوره ابتدایی شروع شود همه مدارس نمی توانند معلم زبان داشته باشند. باید به همین ۴۰۰ ساعت آموزش، کیفیت بدهیم. اکنون ساعات آموزش دروس از ۹۰ به ۷۰ دقیقه و هفته های آموزشی ما به جای ۳۵ به ۲۸ هفته هم میرسد.
ذوعلم ادامه داد: با این شرایط، برنامه درسی که تدوین کرده ایم عملا به طورکامل قابل اجرا نیست. اگر کیفیت و زمان آموزش را بهبود دهیم کیفیت آموزش زبان هم دوبرابر میشود.
وی با بیان اینکه به مدیران کل استان ها هم تاکید می کنم تلاش کنند که ۹۰دقیقه های آموزش برای هر درس کامل اجرا شود، یادآور شد: دچار چالش جدی کیفیت هستیم و باید آن را درمان کنیم.
معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه نمایندگان ارائه دهنده طرح رفع انحصار از آموزش زبان خارجی می‌خواستند از ظرفیت جامعه برای بهبود آموزش استفاده کنند گفت: این نکته خوبی است و استفاده از ظرفیت های دیگر برای تعمیق آموزش خوب است.
ذوعلم تاکید کرد: اما قطبی کردن آموزش صحیح نیست، وجود آموزشگاه های زبان برای ارتقای زبان آموزی خوب است. اما نکته اش این است که مبادا بچه های بااستعداد که تمکن مالی ندارند محروم شوند که آموزش و پرورش باید کمک کند.
ورود مجلس به موضوع آموزش زبان انگلیسی اشتباه بود
حمیدرضا حاجی بابایی وزیر پیشین آموزش و پرورش نیز در این برنامه با بیان اینکه متوجه نشدم مبنای ارائه طرح رفع انحصار آموزش زبان انگلیسی چه بود، گفت: اساس کار مجلس ارائه این طرح ها نیست. باید کار پژوهشی در چنین مواردی انجام شود و به نظرم ورود مجلس یک اشتباه بود و مجلس، جایگاه چنین طرح هایی نیست.
وی افزود: حذف مدارس تیزهوشان هم کار مجلس نیست، این موارد کار دقیق علمی می‌خواهد و باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی و... طرح و بحث شود.
حاجی بابایی با بیان این که درباره مواردی چون آموزش زبان انگیسی باید به نیاز جامعه نیز توجه کنیم گفت: آیا همه ۱۵ میلیون دانش آموز ما باید زبان انگیسی بیاموزند و جهانی شوند؟ هنر مگر مهم نیست؟، زبان فارسی و ریاضی و ادبیات مگر مهم نیستند؟، در اغلب دروس مشکل داریم.
وی افزود: در مدارس ما باید روی سه زمینه کار شود. نخست خود کلاس است. اگر برخی کشورها چون پاکستان در زبان انگلیسی موفق شدند علت این است که کل زبان آموزش آنها انگلیسی است. اما در ایران ما مدعی هستیم که در دنیا صاحب نام و قدرت هستیم و میخواهیم روزی در دنیا به مقالات فارسی مراجعه کنند، البته که باید به زبان انگلیسی مجهز باشیم.
وزیر پیشین آموزش و پرورش ادامه داد: هرکدام از دانش آموزان در سطحی به آموزش زبان نیاز دارند، اگر بخواهیم در آموزش زبان موفق باشیم تراکم جمعیت در کلاس باید ۱۵ دانش آموز باشد، در حالی که ۶۰ درصد کلاس ها بالای ۲۵ دانش آموز دارند. چند درصد مدارس ما لابراتور آموزش زبان دارند؟ باید برای معلمان هزینه و اطلاعاتشان را بروز کرد.
حاجی بابایی خاطرنشان کرد: درصد بالایی از همین ۱۱ هزار و ۵۰۰ آموزشگاه مربوط به آموزش و پرورش هستند که کانون زبان از همین جمله است. تفاوت بین کسی که به آموزشگاه می رود و کسی که در مدرسه آموزش می بیند در این است که فرد اول بر اساس نیاز مشخصی به آموزشگاه می رود.