در دریای خزر گونه های مختلفی از ماهی وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به ماهی سفید ، کپور ، کفال ، کیلکا ، قزل آلا ، سوف ، کولی ، ازون برون و آزاد اشاره کرد . همه ساله از بیستم مهرماه صید ماهی از دریای خزر آغاز می شود و تا اواسط فروردین سال آینده ادامه می یابد و در این راستا حدود ۴ هزار و ۲۰۰ صیاد در قالب ۵۴ شرکت صیادی پره به صید ماهی مشغول می شوند.
در سال گذشته صیادان مازندرانی با صید هفت هزار تن انواع ماهی به روش پره از آب های ساحلی دریای خزر افزایش ۲۰۰ درصدی میزان صید نسبت به فصل صید سال ۹۶-۹۷ رقم زدند و امیدوارند که امسال وضعیت صید بهتر از سال گذشته باشد اما با رقم رویایی اوایل دهه ۸۰ فاصله بسیار دارد.
اکنون که در آغاز فصل صید ماهی از دریای خزر هستیم بسیاری از خانواده ها برای خرید به بازارهای فروش ماهی می روند اما هم ماهی کم است و هم قیمت آن بسیار گران ، بنابراین یا عطای خوردن ماهی را به لقایش می بخشند و یا اینکه به ماهیان پرورشی همچون قزل آلا روی می آورند.
بر اساس آمارهای رسمی، سرانه مصرف ماهی در مازندران ۱۴ کیلوگرم اعلام شده و این در حالی است که سرانه مصرف ماهی در کشور ۱۰ کیلوگرم، میانگین مصرف آن در دنیا نیز ۲۲ کیلوگرم و در کشور ژاپن بالای ۷۰ کیلوگرم است.
ماهیان دریای خزر غریبه با سبد غذایی خانوارها
یک شهروند تنکابنی که برای خرید ماهی به بازار بزرگ ماهی فروشان این شهر آمده درباره وضعیت قیمت ماهی ها گفت : بسیاری از خانواده ها علاقه مند به خوردن ماهی سفید یا کپور و کفال هستند اما قیمت ها به گونه ای است که فعلا کسی برای خرید پا پیش نمی گذارد.
حسن امینیان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در بازار ماهی فروشان بیشتر ماهی کفال و کپور به چشم می خورد و ماهی سفید بسیار کم است و هنوز آنطور که باید این ماهی وارد بازار نشده است.
وی با بیان اینکه سال گذشته تنها دو بار توانستم برای خانواده ماهی سفید خریداری کنمم ، اظهار داشت : امسال قیمت ماهی به واسطه افزایش قیمت گوشت قرمز و سفید و سایر اقلام مصرفی افزایش چشمگیری داشته و بعید می دانم قیمت های کنونی پایین تر بیاید.
به گفته این شهروند ساکن غرب مازندران، شاید این قیمت ها برای یک گردشگر که آمده پول خرج کند، ناچیز باشد اما برای یک بازنشسته فرهنگی با چهار فرزند بسیار رقم بالایی است و نمی توان به راحتی خرید کرد.
وی از مسئولان مربوطه خواست تا خوردن یک وعده ماهی سفید را به آرزو تبدیل نکنند و آن را به خاطره ها نسپارند.
ماهیان دریای خزر کمیاب و گران
یکی از ماهی فروشان غرب مازندران درباره علل گرانی ماهی دریای خزر به خبرنگار ایرنا گفت : در دو هفته گذشته قیمت ماهی بسیار گران و سرسام آور بود به طوری که ۸۰۰ گرم ماهی سفید به قیمت ۱۵۰ هزار تومان فروخته شد اما در حال حاضر قیمت ها کاهش یافته ولی همچنان گران است.
ابوالفضل کلانتریان افزود: ماهی سفید ، کفال و کپور در بازار وجود دارد اما بسیار کم است و همین مسئله باعث شده تا قیمت ها همچنان بالا بماند.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون ماهی سفید دریایی درجه یک ، کیلویی یکصد هزار تومان قیمت دارد ، اظهار داشت: ماهی کفال نیز به نسبت ریز و درشت بودن آن بین ۴۵ الی ۱۱۰ هزار تومان در هر کیلو به فروش می رسد.
کلانتریان خاطرنشان کرد : هنوز آب دریا به اندازه کافی سرد نشده و نباید انتظار صید زیاد ماهی را داشت و فصل واقعی صید از اواخر بهمن ماه آغاز می شود.
وی با انتقاد از صید ماهی کپور کوچک و روانه آن به بازار تصریح کرد : این بچه ماهیان کپور را شیلات در دریا رها سازی می کند تا وزن آنها زیاد و بزرگ شوند اما آنها بلافاصله صید شده و روانه بازار می شوند و ادامه این روند می تواند ذخایر این گونه از ماهی را به خطر بیاندازد.
وی به خانواده ها توصیه کرد که حتما ماهی را پس از خریداری کردن مصرف نمایند تا طعم و مزه واقعی و دلچسب ماهی را بچشند و از فریز کردن جدا بپرهیزند.
ماهی سفید ارزشمندترین ماهی استخوانی دریای خزر
یک کارشناس صنایع غذایی درباره خاصیت ماهیان دریای خزر گفت : گونه های مختلفی از ماهی در دریای خزر وجود دارد اما ماهی سفید با توجه به ارزش غذایی بالا، کیفیت گوشت و لذیذ بودن یکی از مهمترین ماهیان استخوانی دریای خزر بوده و مورد توجه صیادان، ساحل نشینان و مردم کشور ما و حتی سایر کشورهای حاشیه دریای خزر است.
مریم منصوری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : اندازه بیشینه به ثبت رسیده برای این ماهی ۷۱ سانتی متر با وزن ۴ کیلوگرم می‌باشد که میانگین طول ۴۵ سانتی متر و میانگین وزن ۱/۱ کیلوگرم است.
وی با بیان اینکه کالری ماهی سفید در حالت خام ۱۳۴ کیلو کالری و در حالت دودی شده ۱۰۸ کیلو کالری در ۱۰۰ گرم می باشد. اظهار داشت : این ماهی بهترین نوع ماهی برای بیماری های قلبی و التهابی است و برای کاهش خستگی، رفع کلسترول، رفع گرفتگی عضلات، و تقویت چشم و استخوان ها یک منبع غذایی فوق العاده است.
به گفته این کارشناس تغذیه ، ماهی سفید از ماهی های دیگر کلسیم بیشتری دارد و به همین دلیل خوردن ماهی سفید باعث تقویت استخوان ها و افزایش تراکم استخوان می شود که بهترین راه کنترل و پیشگیری از پوکی استخوان است.
منصوری خاطر نشان کرد : خاصیت ضد التهابی ماهی سفید باعث تقویت غضروف های بین استخوان شده در نتیجه مفاصل راحت تر حرکت می کند.
وی یادآور شد : این ماهی به دلیل آن که حداقل سموم از جمله جیوه را از محیط دریافت می کند نسبت به ماهی های دریایی و اقیانوسی دیگر ماهی سالم تری است.
در سال گذشته ۷۰ درصد صید صیادان مازندرانی ماهی سفید و بقیه هم شامل کفال ، کپور و دیگر گونه ها بوده است .
عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت ماهی
رئیس اداره شیلات شهرستان تنکابن نیز بیشترین میزان صید ماهیگیران مازندرانی را در فصل پائیز و اوایل زمستان ، ماهی کفال عنوان کرد و گفت که از ماه بهمن به بعد هم ماهی سفید در صدر صید قرار می گیرد.
رضا فلکی مقدم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : صید ماهی سفید در دریای خزر بسته به دمای لایه سطحی آب در طول فصل صید نوسان دارد و این گونه ماهی طی ماه های دی و بهمن به خاطر کاهش دمای لایه سطحی آب دریا به نقاط عمیق تر مهاجرت می کند و از اوایل اسفند با افزایش دما بار دیگر در توررس صیادان قرار می گیرد.
وی اظهار داشت : قیمت ماهی نیز به میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد و نمی توان بهای مشخصی را برای آن در نظر گرفت.
به گفته فلکی مقدم ، در این شهرستان مزارع پرورش ماهی قزل آلا نیز وجود دارد که مورد استقبال بسیاری از مردم و حتی گردشگران قرار گرفته است.
وی یادآور شد : این شهرستان ۵۵ غرفه فروش ماهی دارد که ۱۲۰ نفر در بخش فروش و ۶۰۰ نفر در بخش تولید فعالیت دارند .
تنکابن یکی از قطب های پرورش ماهی در کشور به شمار می رود که دارای ۳۵ مزرعه نیمه متراکم جلگه ای و ۲۲ مزرعه در مناطق بالادست است.
رها سازی ۹۰ میلیون قطعه بچه ماهی در دریای خزر
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات مازندران نیز پیش از این با اعلام اینکه در فصل صید امسال ۵۴ شرکت تعاونی پره استان تورهای ماهیگیری خود را در دریا پهن کرده اند ، افزود : امسال با همکاری شرکت های تعاونی صیادی پره استان تکثیر طبیعی ۲۵ میلیون ماهی کپور به روش شیل گذاری (رها کردن ماهیان مولد در مناطق مشخصی از رودخانه های شیلاتی) انجام شده است.
قاسم کریم زاده یکی از حمایت های جدی شیلات ایران از جامعه صیادی شمال را تکثیر مصنوعی ماهیان استخوانی کپور و سفید اعلام کرد و اظهار داشت : امسال۹۰ میلیون قطعه بچه ماهی به صورت مصنوعی و طبیعی در دریای خزر رها سازی شده که می توان به جبران تکثیر طبیعی انواع ماهیان استخوانی دریای خزر کمک نماید.
وی همچنین از اختصاص ۲۶ میلیارد تومان تسهیلات بانکی به شرکت های تعاونی پره در سال جاری خبر داد و خاطرنشان کرد : حمایت و پشتیبانی از ماهیگیران در بخش سرمایه در گردش ، توسعه فعالیت های آبزی پروری در کنار ساحل و مکانیزاسیون صیادی همواره مور توجه شیلات ایران است.
به گفته معاون شیلات مازندران ، تاکنون چندین برنامه آموزشی و توجیهی برای انجام صید مسئولانه ، حفاظت و کنترل صیادی برگزار کرده است.