چند روزی است که ششمین دوره جشنواره و جایزه همایون خرم (نوای خرم) به مدیریت بردیا صدرنوری و توسط موسسه رادنواندیش آغاز شده است. این مسابقه یکی از معتبرترین مسابقات موسیقی در ایران است که توسط بخش خصوصی ایده پردازی شده و تاکنون پنج دوره خود را پشت سر گذاشته است. استعداد پارسا خائف چهره موفق مسابقه استعداد یابی عصرجدید تلویزیون، پیشتر از این مسابقه تلویزیونی در جشنواره نوای خرم کشف شده بود.
نوای خرم توسط بردیا صدرنوری ایده پردازی شده و به اجرا درآمده است. او متولد سال ۱۳۴۷ در رشت است و تحصیلات خود را تا پایان مقطع متوسطه در همین شهر ادامه داد و برای ادامه تحصیل به تهران آمده و در دانشگاه پلی تکنیک ادامه تحصیل داد. در خانواده ای متولد شد و رشد کرد که موسیقی بعنوان عنصری فرهنگی در طی چند نسل به او به ارث رسیده است. وی در سال ۵۶ با ساز پیانو که پدرش برایش خرید آشنا و به آموختن این ساز مشغول شد.
او در ابتدا آموزش خود را در سبک کلاسیک غربی آغاز کرد اما نهایتا به سمت نوازندگی پیانوی ایرانی روی آورد. او شیوه خاصی در نوازندگی خود دارد اما نوازندگی او را به سختی می‌توان در قالب‌ها و سبک‌های مرسوم و شناخته شده گنجاند. بداهه نوازی در آثار او حضوری پررنگ دارد تا حدی که می‌توان گفت شیوه نوازندگی این هنرمند که بر پایه بداهه نوازی و تاکید بر میزان های پر سکوت است مختص به خود اوست.
خبرنگار موسیقی ایرنا همزمان با آغاز دوره ششم این جشنواره با بردیا صدرنوری به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
ایرنا: شما در رشته فنی و در دانشگاه پلی تکنیک تحصیل کرده اید و از طرفی هم در زمینه موسیقی فعالیت گسترده ای دارید. این تعادل علم و احساس هم در خانواده موروثی بوده است؟
صدر نوری: بخشی از هنر موروثی است و بخش مهم دیگر اکتسابی و به مهارت و تمرین و پشتکار نیازمند است. قسمت موروثی این داستان قطعا در من وجود داشته است اما از طرف دیگری موسیقی دارای مولفه های دیگری است که به هیچ عنوان ربطی به این موارد ندارد. بعنوان مثال ریتم در موسیقی از همین مولفه ها است. برخی از نوازنده ها هرمقدار هم تمرین کنند در ریتم مشکل دارند. خیلی ها ساز می‌زنند و اتفاقا خوب هم می‌زنند ولی صدای ساز بعضی به دل ما می‌نشیند و صدای ساز دیگری نه.
ایرنا: یعنی شما معتقدید جز تکنیک در موفقیت یک نوازنده عناصر دیگری هم دخیل هستند؟
صدر نوری: بله صد درصد. در موسیقی تکنیک بر اثر تمرینات مستمر قابل بهبود است اما در موسیقی جز تکنیک مواردی هم وجود دارند که کاملا درونی و احساسی هستند و نه اکتسابی و نه قابل تقویت توسط تمرین و ممارست.
ایرنا: شما بین علوم ریاضی و هنر چگونه ارتباط برقرار کردید؟
صدرنوری: به نظر من پایه هر دو یکی است. چه علوم مهندسی و چه موسیقی هر دو ریشه های عمیقی در منطق و ریاضی دارند اما در هنر قسمت احساس و معنویت قضیه با عنصر علمی و منطقی داستان آمیخته شده است.
ایرنا: جشنواره نوای خرم که امسال به ششمین دوره خود رسیده توسط یک نهاد خصوصی برگزار می‌شود. در حالیکه جشنواره های دولتی در این روزها همگی با بحران بودجه و اعتبار روبرو هستند شما چگونه موفق شدید این جشنواره را به دور ششم برسانید؟
صدرنوری: بخش خصوصی مزیت های بسیاری نسبت به بخش دولتی دارد. که مهمترین آن نداشتن بروکراسی اداری است. دوم اینکه در بخش خصوصی پروژه ها به چشم یک کار که هر کسی در آن به دنبال سهمی باشد دیده نمی‌شود و یا از بودجه اختصاص یافته برای یک پروژه مشخص در جاهای دیگر هزینه نمی‌شود.
واقعیت این است که من اصلا فکر نمی‌کردم که این جشنواره تا به این حد گسترده شود و مورد استقبال قرار گیرد و از طرفی اصلا انتظار نداشتم که نه تنها از این جشنواره حمایت نشود بلکه در جاهایی سنگ اندازی هم بکنند. به همین دلیل جز لطف خداوند و دوستان و همکاران خودم در موسسه و حضور و همراهی معنوی خانواده استاد همایون خرم که به ما انگیزه بسیاری داد، کمک دیگری نداشتم.
از طرفی چون در بخش خصوصی آن پیچیدگی روابط در بخش دولتی وجود ندارد، این امکان هست که کاری که در بخش های دولتی با نیروهای انسانی متعدد انجام می‌شود در بخش خصوصی توسط دو یا سه نفر انجام شود. و همین باعث می‌شود تا سطح هزینه‌های جشنواره در بخش خصوصی پایین بیاید. و از طرفی سرعت کار افزایش پیدا می‌کند. در این میان نمی‌توانم منکر حمایت های غیرقابل انکار اهالی رسانه شوم که بصورت دلی و خودجوش ما را مورد حمایت قرار دادند.
ایرنا: تمام مواردی که گفتید را قبول دارم اما فکر می‌کنم جز این موارد عوامل دیگری هم در این توفیق دخیل بوده اند؟
صدرنوری: شاید علتش هوشمندی مجموعه در انتخاب جامعه هدف بوده است. ما بر روی کودکان و نوجوانان متمرکز شدیم. امروزه کودکان و نوجوانان از لحاظ حمایت و سرویس دهی خانواده ها در شرایط بسیار بهتری نسبت به زمان ما قرار دارند. ذهن کودکان مانند ظرفی تمیز و شفاف است و براحتی نسبت به آینده و آموزش های فرهنگی پاسخ مثبت می‌دهند. انتخاب این جامعه هدف باعث شد تا ما از حمایت های معنوی و استقبال خانواده ها نیز برخوردار شویم.
ایرنا: تمام مواردی که گفتید را قبول دارم اما بالاخره این جشنواره هزینه هایی دارد که عملا از محل هایی مانند صرفه جویی در منابع انسانی و نداشتن بروکراسی و حمایت‌های غیرمادی خانواده های جامعه هدف قابل تامین نیست. هزینه های جشنواره گسترده ای مانند این جشنواره از کجا تامین شده است؟
صدرنوری: بله این جشنواره در حداقل میزان ممکن، حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومن هزینه دارد. که بخش عمده آن هزینه سالن ها است. بسیاری واقعا تمایل دارند سالن را به رایگان در اختیار ما بگذارند اما کمبود بودجه و مشکلاتی که بدنبال این کمبود بودجه خود بخود ایجاد می‌شوند، مانع اینکار می‌شود.
در یک کلام من جدای از اینکه یک موزیسین هستم و این جشنواره را هم برگزار می‌کنم یک مهندس هستم. در واقع محل تامین اصلی هزینه های این جشنواره، درآمدهای من از بخش مهندسی است.
به‌عبارت بهتر، می‌توانستم از سرمایه بدست آمده از پروژه های مهندسی ام در زمینه ملک و خرید آپارتمان استفاده کنم اما دوست دارم این پول در این جشنواره و در راه هنر کشورم خرج شود. که در این چند دوره همین کار را هم کردم. اما متاسفانه در این دوره با مشکلات اقتصادی پیش آمده در چرخه اقتصادی بخش مهندسی، کمی کارمان سخت شد. تا حدی که با اعضای شورای سیاستگذاری این جشنواره بارها تا حد تعطیل کردن این جشنواره هم پیش رفتیم. اما واقعا تا به امروز به این کار راضی نشدیم و ادامه دادیم تا به امروز و آغاز جشنواره ششم رسیدیم. چون به هر حال فکر می‌کنم این جشنواره، امید به زندگی و آینده را در دل بسیاری زنده نگه خواهد داشت.
ایرنا: ما در ایران هنرمند صاحب نام کم نداریم. چرا این جشنواره بنام مرحوم همایون خرم نامگذاری شد؟
صدرنوری: استاد خرم سه ویژگی داشتند که به شدت مورد تحسین من بود. اول از همه زنده یاد خرم استاد هنرمندی بودند که در نوازندگی و آهنگسازی جایگاه منحصر به فردی داشتند، دوم اینکه با تحصیلات غیر موسیقیایی و انتخاب رشته مهندسی در عرصه دانشگاهی فضای متفاوتی را تجربه کرده و سوم اینکه انسان بسیار اخلاقمداری بودند. اخلاق در زندگی استاد خرم نمودی به شدت پررنگ داشت. وی همیشه به کودکان و اهمیت نقش آموزش هنر در این سن اهمیت داده و به اجرای این طرز تفکر اهتمام می ورزید. ویژگی‌های این هنرمند بی بدیل بدرستی می‌تواند برای نسل های حاضر و آینده یک الگو باشد؛ الگویی در هنر، تحصیلات، اخلاق و تعهد.
ایرنا: از نحوه آشنایی خودتان با مرحوم خرم بگویید؟
صدرنوری: سالها قبل به مجلسی دعوت شده بودم و یک کاست از نوازندگی پیانوی خود را به رسم هدیه برای صاحبخانه آماده کرده بودم. از قضا زنده یاد استاد خرم هم در آن مجلس دعوت بود. بعد از کلی کلنجار با خودم تصمیم گرفتم آن کاست را به استاد هدیه بدهم. هرچند برایم دشوار بود که مبادا این کار من به عنوان سوءاستفاده تعبیر شود اما بالاخره این کاست را به استاد تقدیم کرده و از این آهنگساز صاحب نام موسیقی ایرانی درخواست کردم که مرا راهنمایی کند. استاد هم با روی گشاده شماره من را روی کاست یادداشت کرده و شماره خود را هم به من داده و از من خواستند که حدود یک هفته بعد با ایشان تماس بگیرم. پس از یک هفته و تماس گرفتن، استاد خرم بصورت تلفنی حدود ۴۰ دقیقه نکات مثبت و منفی نوازندگی پیانوی من در آن کاست را مطرح کردند که برایم توصیه های بسیار ارزشمند و گرانبهایی بود.
ایرنا: درباره نکات مثبت و منفی آن کاست از زبان و نظر مرحوم خرم بگویید.
صدر نوری: در وهله اول متوجه شدند که من در آن کاست بصورت گوشی نواختم و نه از روی نت. دوم اینکه به من گفتند موسیقی ایرانی در خون توست. کافیست که تلاش و ممارست داشته باشی تا یک نوازنده قابل بشوی. سوم اینکه شیوه نوازندگی ات شنونده را همیشه با نوعی از اتفاق غیرمنتظره روبرو می‌کند. چون موسیقی ایرانی را بصورت ترتیب ردیف نیاموختی. در همان مکالمه در پاسخ به سوالم که نزد چه کسی برای آموزش بروم گفتند که آثار اساتیدی چون معروفی و محجوبی را گوش کن. همچنین در آن مکالمه گفتند که تمایل دارند روزی از نزدیک نوازندگی من را ببیند.
ایرنا: شما به توصیه آقای خرم عمل کرده و آیا موسیقی ردیفی را آموختید؟
صدرنوری: نه. ردیف های موسیقی را بسیار شنیدم و برای خودم نواختم اما هرگز بدنبال آموختن موسیقی ردیفی نرفتم. از نظر من ردیف به شما یک پایه میدهد و شما باید از این مرحله گذر کنید و به خلاقیتی برسید و ادامه بدهید.
شاید اگر من آموزش ردیف دیده بودم امروز بسیار خلاقانه تر می‌نواختم. اما دنبال نکردن ردیف به‌صورت آموزش‌های مرسوم افق های دیگری را به روی من گشود. ضمن اینکه باید توجه کنید در اجرای با پیانو بخاطر کوک استاندارد و کلاویه دار بودنش با اصل ردیف (چه از نظر آوازی و چه از نظر نواختن با سازهای مضرابی و کششی) با اصل ردیف همخوانی صد در صدی ندارد.
ایرنا: مرحوم خرم چه زمانی به دیدن نوازندگی شما آمد؟
صدرنوری: حقیقت اینکه ابراز تمایل ایشان همزمان شد با مشکلات گذران زندگی و فروختن پیانوی خودم. و من تا مدت ها خجالت می‌کشیدم به آقای خرم بگویم که من در منزل پیانو ندارم. این داستان ادامه یافت تا جایی که روزی به من گفتند من به هر کسی نمی‌گویم که میخواهم ساز زدنت را ببینم اما باز هم من خجالت کشیدم که بگویم من پیانو ندارم. مدتها به همین منوال گذشت تا اینکه من موفق شدم پیانو بخرم و روزی محبت کردند و همراه فرزندشان مهندس رضا خرم به منزل ما آمدند و ساز زدن مرا دیدند. و جالب اینجاست که ساز خودشان را هم درآوردند و کمی از آهنگ غوغای ستارگان را نواختیم.
ایرنا: اما ماجرا به همین یک اجرای خصوصی محدود نشد.
صدر نوری: خیر در این مدت محبت داشتند و دعوت ما را برای حضور در برخی از اجراهای صحنه ای پذیرفته بودند. در سال ۹۱ شبی به منزل مهندس خرم رفتم و با فرزند او مهندس رضا خرم صحبت کردم که آیا اشکالی ندارد من بصورت رسمی از استاد درخواست کنم تا در خدمتش کنسرت رسمی داشته باشیم؟
نهایتا این پیشنهاد مطرح شد استاد این کنسرت را پذیرفتند. و سه جلسه تمرین کردیم تا اینکه روزی کاملا غیرمترقبه در یکی از جلسات تمرین از من خواستند که من به تنهایی تمرین کنم و مرا راهنمایی کنند و ساز نزنند. که در آن جلسه پیش خودم فکر کردم که آنقدر بد ساز میزنم که استاد تمایلی به همنوازی ندارند. اما بعدها متوجه شدم که در آن روز استاد از جلسه درمانی آمده بودند و دستشان درد میکرد که نهایتا با درگذشت استادخرم هرگز این کنسرت برگزار نشد اما در همان روز مقرر برای کنسرت در تالار وحدت مراسم بزرگداشتی برگزار کردیم و با همراهی بابک شهرکی (فرزند هنری مرحوم خرم) و گروه خنیا به سرپرستی بانو پری ملکی آهنگ هایی از ساخته های استاد خرم را اجرا کردیم و در همان شب یک آهنگ هم در فراق استاد با شعری که توسط همسرم سروده شده بود توسط گروه خنیا اجرا شد.
ایرنا: کدامیک از آثار همایون خرم را بیشتر دوست دارید؟
صدرنوری: اشک من هویدا شد، ساغرم شکسته ای ساقی (زورق شکسته) و تقریبا تمام آثار او را دوست دارم. مرحوم خرم از معدود هنرمندانی بود که آثارش در آرشیو شنیداری مردم جایگاه ویژه ای دارد هرچند در بسیاری از موارد مردم این آثار را بسیار دوست دارند اما نمی‌دانند که این آثار توسط همایون خرم ساخته شده اند.
ایرنا: آنچه شما بعنوان موسیقی مورد علاقه خود در خلوت خودتان گوش می‌دهید چیست؟
صدرنوری: بیش از هر چیزی موسیقی گلها را گوش می‌دهم. و در عرصه موسیقی کلاسیک آثار فردریک شوپن را دوست دارم و زیاد گوش می‌دهم.
ایرنا: با توجه به فضای موسیقی آرام که می‌نوازید احتمالا از نوکتورن های شوپن بیشتر لذت می برید؟
صدر نوری: بله فضای آرام نوکتورن های شوپن را بیشتر می‌پسندم.
ایرنا: پس علت سکوت های موجود در نوازندگی شما همین تمایل شما به آرامش است؟
صدر نوری: بله، به نظرم سکوت است که به سایر اصوات و نت های موسیقی معنا می‌بخشد.
ششمین جشنواره و جایزه همایون خرم (نوای خرم) از روز پنجشنبه ۳۰ آبان ماه به مدیریت بردیا صدرنوری و دبیری ناصر ایزدی توسط موسسه فرهنگی هنری «راد نواندیش» با حضور هنرمندان شرکت‌کننده گروه سنی کودک و نوجوان آغاز شده است.
طبق برنامه ریزی‌های انجام گرفته هنرمندان شرکت کننده، در بخش‌های تک نوازی و تک خوانی، اجراهای دو و سه نفره و اجراهای گروهی روزهای پنجشنبه ۳۰ آبان و جمعه ۱ آذرماه در مجتمع فرهنگی هنری نور و روزهای پنجشنبه ۷، جمعه ۸، پنجشنبه ۱۴ و جمعه ۱۵ آذرماه در فرهنگسرای نیاوران آثار خود را ارائه می دهند.