سال‌هاست که معلمان و فرهنگیان در انتظار تصویب و اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان به عنوان اصل ضروری و مورد تاکید در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به منظور ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفهای معلم هستند که این مهم با تصویب در هیات وزیران یک مرحله به اجرا نزدیکتر شده است.
از آنجا که در نظام تعلیم و تربیت ایران با اجرای سند تحول بنیادین و هدفگذاری‌های آن در سال ۱۳۹۰ دریچه جدید و روشنی رو به آینده گشوده شد، تهیه و تدوین نظام رتبه بندی معلمان نیز در راستای عینیت بخشی به فصل ششم این سند که مربوط به ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفهای معلمان است به عنوان گام نخست منظور شده و به مطالبه به حق فرهنگیان تبدیل شده است.
بر این اساس تصویب آن در جلسه روز یکشنبه هیات وزیران با حضور رییس جمهوری به عنوان خبر خوش برای جامعه فرهنگیان مد نظر قرار گرفت و تحقق آینده روشن برای جامعه معلمان را دست یافتنی‌تر کرد.
رتبه‌بندی معلمان بر اساس اعلام مسوولان وزارت آموزش و پرورش فرآیندی است که منجر به ارتقای کیفیت در آموزش و پرورش می‌شود و هدف مستقیم آن افزایش حقوق نیست اما منجر به افزایش حقوق هم می‌شود، صلاحیت عمومی در این طرح شامل شخصیت افراد، صلاحیت تخصصی شامل دانش و توانمندی آموزشی و پرورشی و صلاحیت حرفهای شامل مجموعه‌ای از شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که معلم حین کار به دست آورده و خود را ارتقا داده و مرتبط با شغل معلمی است.
پس از ارزیابی معلمان در نظام سنجش صلاحیت، برای آنها گواهینامه صادر می‌شود که هر چند سال یک بار به روز خواهد شد، این گواهینامه معلمان را در امتیازهای رتبه‌بندی طبقه‌بندی می‌کند و در ادامه مزایایی همچون کسب پست‌های مدیریتی، شرکت در آزمون‌هایی مانند آزمون اعزام به خارج از کشور یا حضور در گروه‌های آموزشی را برای آنها به همراه دارد.
رتبه‌بندی تلاشی برای تکریم معلمان
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان اینکه نظام رتبه‌بندی معلمان اقدام مثبت در عرصه تعلیم و تربیت و روال کاری وزارت آموزش و پرورش محسوب می‌شود گفت: در اجرای این نظام معلمان از نظر صلاحیت‌ها و شایستگی‌های علمی و نیز شایستگی‌های حرفهای تقسیم بندی شده و هر کدام بسته به میزان صلاحیت و شایستگی در گروه و رتبه‌های پیش‌بینی شده قرار می‌گیرند.
قاسمعلی خدابنده افزود: بسته به اینکه هر معلم در کدام گروه و رتبه باشد علاوه بر مزایای شغلی، از مزایای حقوقی و مالی رتبه خود نیز بهره‌مند می‌شود.
وی ادامه داد: البته این طرح با توجه به میزان بودجه‌ای که برای آن اختصاص داده شده به صورت کامل اجرا نخواهد شد و امیدواریم در بودجه سال آینده کشور، دولت و مجلس شورای اسلامی اختصاص کامل بودجه را مد نظر قرار دهند.
تسهیل در شایسته سالاری
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان اینکه معلمان دارای توانمندی‌ها، صلاحیت‌ها و شایستگی‌های متفاوت و بسیار هستند گفت: در حال حاضر شناخت دقیق از توانمندی‌ها و صلاحیت‌های همکاران فرهنگی در این استان نداریم اما با صدور گواهینامه صلاحیت حرفهای، بانک اطلاعاتی تشکیل می‌شود که می‌توان از توان و تجربه فرهنگیان در سمت‌های اداری، پست‌های مدرسه و مکان‌های دیگر به خوبی استفاده کرد.
وی افزود: به این ترتیب تحقق شایسته‌سالاری و تسهیل انجام آن در کشور میسر و محقق می‌شود.
وی ادامه داد: علاوه بر آن معلمی که دارای شایستگی است در موقعیت مناسبی قرار می‌گیرد و علاوه بر برخورداری از مزایای مالی می‌توان از وی در مدارس و مناطق مورد نیاز استفاده کرد.
خدابنده گفت: اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان می‌تواند در ایجاد انگیزه برای رقابت سالم بین معلمان به منظور ارتقای درجه و رتبه نیز نقش تعیین کننده و اثرگذار داشته باشد.
بیش از ۹۰ درصد فرهنگیان استان مشمول رتبه‌بندی هستند
وی با بیان اینکه نظام رتبه‌بندی مشمول تمام معلمان دارای بیش از ۲ سال سابقه می‌شود افزود: البته هنوز دستورالعمل اجرایی آن به دست ما نرسیده است اما طبق اطلاع‌رسانی انجام شده معلمان بر اساس صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفهای در رتبه یک تا پنج قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: در این راستا معلمان به تناسب رتبه‌هایی که می‌گیرند از مزیایی برخوردار می‌شوند که بین ۲ میلیون تا هفت میلیون ریال افزایش حقوق از آن جمله است.
خدابنده گفت: بیش از ۹۰ درصد از مجموع ۹۰ هزار فرهنگی این استان مشمول نظام رتبه‌بندی خواهند شد.
وی افزود: اعمال نظام رتبه‌بندی برای نیروهای خدماتی، عوامل اجرایی مدارس و نیروهای اداری نیز دارای شرایط خاصی است که هنوز اعلام نشده است.
گروه‌های ممیز گام نخست اجرای رتبه‌بندی
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان اینکه تعیین صلاحیت معلمان در قالب نظام رتبه‌بندی توسط گروه‌هایی با عنوان گروه‌های ممیز در استان‌ها و وزارتخانه با ارزیابی خوداظهاری معلمان انجام می‌شود اظهار داشت: علاوه بر خوداظهار معلمان لیستی از ضروریات دیگر برای رتبه‌بندی وجود دارد.
وی گفت: به عنوان مثال اگر کسی قرار است رتبه یک را در نظام رتبه‌بندی داشته باشد باید دارای شاخصه‌هایی مانند ۲ سال سابقه کار، ۱۲۰ ساعت دوره ضمن خدمت، ۷۵ درصد امتیاز ارزیابی و ۶۰ درصد شاخص‌های مربوط به صلاحیت‌های معلمان باشد.
وی افزود: همچنین برای کسب رتبه پنجم، معلم متقاضی باید دارای دستکم ۲۴ سال سابقه کار، چهار سال توقف در رتبه چهار، ۱۰۰ ساعت دوره ضمن خدمت در طول دوران رتبه چهارم و ۸۵ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های عمومی و حرفهای باشد.
خدابنده ادامه داد: هیات‌های ممیز در استان باید پس از تشکیل کارگروه‌های شهرستانی و مناطق تشکیل شوند و در شهرستان و منطقه ارزیابی اولیه را انجام و سپس نتایج را به مرکز استان ارسال نمایند.
وی گفت: پس از تایید رتبه‌بندی در استان و اعلام آن به وزارتخانه، رتبه‌بندی از سوی وزارتخانه تایید و اعمال خواهد شد.
وی افزود: بنا نداریم افراد اداری کار ممیزی را انجام دهند لذا گروهی از معلمان که دوره آموزشی لازم را فرا می‌گیرند به همراه تعدادی از صاحبنظران عرصه تعلیم و تربیت که بتوانند شاخص‌ها را سنجش کنند برای این منظور گرد هم جمع می‌شوند.
خدابنده با اشاره به رتبه‌بندی سال ۹۴ در این استان ادامه داد: حداقلی از اطلاعات همکاران را در این قالب داریم که برای شروع از این اطلاعات استفاده می‌کنیم اما صدور گواهی صلاحیت حرفهای زمان‌بر و بین ۶ تا هفت ماه طول می‌کشد لذا این امر سال آینده به صورت کامل انجام می‌شود.
استان خراسان رضوی بیش از ۹۰ هزار فرهنگی و معادل حدود هشت درصد جمعیت فرهنگیان کشور و حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز، معادل حدود ۹ درصد دانش‌آموزان کشور را دارد.