پزشکان معتقدند خواب یکی از نیازهای اصلی و ضروری انسان است و نداشتن خواب کافی و با کیفیت می‌تواند سلامت فرد را تهدید کرده و عوارض جبران ناپذیری در بدن بر جای گذارد.
همچنان که تقویت حافظه، کاهش استرس، افزایش تمرکز، کمک به ثابت نگه داشتن وزن و تامین انرژی بدن از جمله فواید روحی و جسمی خواب با کیفیت به شمار می‌رود.
دبیر انجمن پزشکی خواب ایران پیش از این اعلام کرد: ۳۰ درصد مردم به اختلال خواب مبتلا می‌شوند که خر و پف، بی‌خوابی و قطع تنفس در خواب از مهمترین این اختلالات است که موجب خستگی در طول روز، افسردگی، اضطراب و کاهش توان یادگیری و ضعف حافظه می شود.
خسرو صادق نیت افزود: استفاده بی رویه از موبایل، شبکه‌های اجتماعی و تلویزیون‌های ۲۴ ساعته در سالهای اخیر فرهنگ خواب را تغییر داده و موجب افزایش اختلالات خواب شده است.
به گفته وی ۸۵ درصد افرادی که به اختلال خواب مبتلا هستند از این عارضه خود خبر ندارند و معمولا اطرافیان این بیماران متوجه اختلال خواب در آنان می‌شوند.
خواب با کیفیت از اهمیت زیادی برخوردار است
مسوول کلینیک خواب بیمارستان ابن سینای مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: خواب یکی از نیازهای ضروری بدن است که اگر با کیفیت نباشد فرد دچار اختلال خواب شده و با علائم و عوارض مختلفی رو به رو خواهد شد.
دکتر فریبرز رضایی طلب افزود: میزان خواب یک فرد در طول روز بسته به سن فرق می کند مثلا یک نوزاد ۱۲ ساعت در روز به خواب نیاز دارد و هر چه سن بالاتر می‌رود میزان خواب او کمتر می‌شود و به طور میانگین در بزرگسالان میزان خواب طبیعی بین ۶ تا هشت ساعت در شبانه روز است.
وی با اشاره به اهمیت کیفیت خواب در تامین انرژی بدن ادامه داد: یک نفر ممکن است با ۵ ساعت خوابیدن، خواب با کیفیتی داشته باشد اما فرد دیگری ممکن است ۹ یا ۱۰ ساعت بخوابد اما از خواب با کیفیت برخوردار نباشد و دچار اختلالات خواب باشد.
مسوول کلینیک خواب بیمارستان ابن سینای مشهد گفت: خواب با کیفیت وقتی است که فرد وقتی از خواب بیدار می شود احساس تازگی و راحتی و انرژی می‌کند و در طی روز خسته و خواب آلوده نیست.
رضایی طلب افزود: اختلالات خواب هنگامی رخ می دهد که خواب طبیعی و مورد نیاز فرد بر اثر عواملی دچار آسیب می‌شود که این عوامل به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم می‌شوند.
وی ادامه داد: نور زیاد، استفاده زیاد از موبایل و وسایل الکترونیک و تلویزیون از جمله عوامل بیرونی و محیطی اختلال خواب هستند اما در قالب عوامل درونی، فرد به علت مشکلات و بیماریهایی نظیر اضطراب و افسردگی و یا وقفه تنفسی دچار اختلال خواب می‌شود.
این پزشک متخصص مغز و اعصاب، خستگی، خواب آلودگی، عصبانیت ها، کمبود انرژی، تغییرات هورمونی، افسردگی، فشارخون بالا و تغییرات قند خون را از علائمی دانست که بر اثر اختلالات خواب حاصل می‌شود.
آپنه تنفسی سردسته علل اختلالات خواب
عضو هیات رئیسه انجمن پزشکی خواب ایران گفت: بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از مردم به اختلالات خواب مبتلا هستند که شایع‌ترین علل آنها آپنه خواب یا وقفه تنفسی در حین خواب، اضطراب و افسردگی و حرکات بدن به ویژه دست و پا حین خواب است.
دکتر رضایی طلب افزود: آپنه خواب یا وقفه تنفسی، سردسته اختلالات خواب در مراجعه افراد به کلینیک های خواب است که در وقفه تنفسی به دلیل خرو پف زیاد برخی افراد در خواب، هوا به راحتی از مجاری تنفسی، حلق و حنجره عبور نمی‌کند به طوری که ممکن است برای مدتی ۱۰ ثانیه خرو پف قطع شود و خون به مغز نرسد.
وی اضافه کرد: در فردی که تنفس بر اثر آپنه خواب قطع و وصل می‌شود کیفیت خواب پایین می آید و از سوی دیگر اکسیژن خون با هر وقفه تنفسی پایین افتاده و به قلب و عروق و مغز و ریه آسیب می‌زند.
او ادامه داد: کاهش حافظه، خستگی و خواب آلودگی، مشکلات عصبی، استرس و اضطراب، افزایش فشار خون از جمله عوارض ناشی از آپنه تنفسی به شمار می‌رود.
اضطراب و افسردگی شایع ترین علل اختلالات خواب در زنان است
این پزشک متخصص مغز و اعصاب گفت: در حال حاضر بین چهار تا ۹ درصد مردم دنیا دچار آپنه خواب هستند که این مشکل در کشورهای شرقی، خاورمیانه، هند و آسیا بیشتر است که نوع فک و بینی و افزایش وزن در این زمینه تاثیرگذار است.
رضایی طلب افزود: در کلینیک‌های خواب از طریق دستگاه‌ها و تجهیزات خاص خواب، فرد بین ۶ تا ۸ ساعت تحت بررسی آپنه‌های تنفسی و سایر اختلالات خواب قرار می‌گیرد.
وی مشکلات مرتبط با اضطراب و افسردگی را شایع ترین علل بی‌خوابی به ویژه در زنان برشمرد و ادامه داد: گاه بر اثر اضطراب، فرد خواب کافی ندارد که باید علل آن بررسی و رفع شود.
این پزشک متخصص مغز و اعصاب گفت: آپنه تنفسی در مردان شایع تر است و دو برابر زنان گزارش شده است که به عللی مانند نوع فک، بینی و دهان و مشکلات هورمونی در مردان مربوط می‌شود.
رضایی طلب با اشاره به نقش وسایل الکترونیک و فضای مجازی در اختلالات خواب گفت: وقتی فرد تا نیمه شب بیدار است سیکل خواب و بیداری او به هم می‌ریزد و بهداشت خواب دچار آسیب می‌شود.
وی اضافه کرد: خواب روزانه بسته به شرایط منطقه‌ای و جغرافیایی و فرهنگ منطقه متفاوت است به طوری که مردم برخی از کشورها در روز نمی‌خوابند اما در مناطقی مانند کشورهای آمریکای جنوبی و خاورمیانه معمولا خواب روزانه بین نیم تا یک ساعت طبیعی است.
بهداشت خواب باید رعایت شود
یک پزشک فوق تخصص پزشکی خواب در بیمارستان فوق تخصصی رضوی نیز با اشاره به اینکه یک سوم عمر انسان در خواب سپری می‌شود گفت: در طول یک خواب شبانه چرخه خواب بین چهار تا پنج بار تکرار می‌شود.
دکتر هادی اسدپور افزود: در هر چرخه خواب فرد از مرحله خواب سطحی وارد خواب عمیق شده، سپس وارد خواب سطحی و خواب دیدن و مرحله حرکات سریع چشم می‌شود.
وی اضافه کرد: وجود خواب عمیق باعث بازسازی جسمی و رفع خستگی و درد می‌شود در صورتی که عدم رعایت بهداشت خواب و ابتلا به اختلالات خواب مانند خروپف و وقفه تنفسی سلامت فرد را به مخاطره می‌اندازد.
این پزشک گفت: بهداشت خواب را می‌توان با برنامه ریزی فعالیت‌های روزانه و خواب به موقع، کم‌کردن نور محیط، نوع تغذیه و عدم استفاده از وسایل الکترونیکی در اتاق خواب رعایت کرد.
وی افزود: از آنجا که بیماری‌های مختلف ریوی، قلبی، اعصاب، غدد، روان‌پزشکی و فشار خون مرتبط با اختلالات خواب است لذا کیفیت و میزان خواب و بیماری‌های آن در تأمین سلامت روحی و جسمی افراد نقش مهمی دارد.
کلینیک‌های خواب اختلالات خواب را بررسی و درمان می کنند
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم با بیان اینکه هر انسان حدود ۲۵ سال از عمر خود را در خواب می گذراند گفت: تا چند دهه قبل از خواب به عنوان یک مرحله منفعل از زندگی یاد می‌شد اما امروزه مشخص شده است که بسیاری از جنبه‌های جسمی و روانی انسان در خواب ساخته یا بازسازی می‌شود.
دکتر مهناز امینی افزود: اختلالات خواب در کلینیک‌های خواب این دانشگاه واقع در بیمارستان‌های ابن سینا، امام رضا (ع) و قائم مشهد درمان می‌شود.
وی ادامه داد: افرادی که دچار خر و پف های بلند شبانه بوده و یا مبتلا به خواب آلودگی روزانه هستند و یا در هنگام بیداری احساس عدم رفع خستگی می کنند و افرادی که دچار سندرم پای بی قرار و یا حرکاتی همچون راه رفتن حین خواب هستند در این کلینیک های خواب درمان می‌شوند.