آنفلوآنزا یا گریپ (Grippe) شایعترین بیماری ویروسی فصل سرما است که دستگاه تنفسی را درگیـر می‌کند و به شدت مسری است، مدت زمان آغاز نشانه های آنفلوآنزا از زمان وارد شدن ویروس به بدن ۲۴ تا ۴۸ ساعت است.
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز روز چهارشنبه با بیان مشخصات بیماری شایع آنفلوانزا ، علت و عوامل همه گیری آن را تشریح و به بیان راهکارهایی برای کاهش زمان ابتلا به این بیماری و بهبودی سریع تر آن پرداخت.
دکتر امیر امامی با بیان اینکه عامل آنفلوآنزا ویروسی است و شامل انواع مختلف ویروس های آنفلوآنزای نوع A،B و C می شود که در اثر تماس مستقیم یا غیرمستقیم مانند استفاده از وسیله‌های شخصی آلوده، گسترش می‌یابند گفت: آنتی بیوتیک‌ها، ویروس‌ها را از بین نمی‌برند، اما بعضی از داروها، تنها به برطرف شدن نشانه‌های آنفلوانزا و سرماخوردگی کمک می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه بهتر است پیش از استفاده از هرگونه دارو با پزشک مشورت کنیم افزود: باید از مصرف خودسرانه آسپرین خودداری کنیم، به ویژه کودکان نباید آسپرین بخورند.مصرف آسپیرین به ویژه در کودکان به هنگام بروز یک بیماری ویروسی ممکن است، سبب به وجود آمدن «نشانگان رِی» یا همان التهاب مغز شده و یا اینکه عوارضی چون حساسیت های پوستی و مشکلات گوارشی را به همراه آورد.
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین گفت: از داروهای ضِدسُرفه مانند مثل «دکسترومتورفان» در صورتی که سُرفه دارای ترشحات چرکی است، استفاده نکنیم.می توان در این دوره از بیماری طبق نظر پزشک از «اکسپکتورانت»ها که همان داروهای خلط آور است و موجب رقیق تر شدن ترشحات گلو می‌شوند و هنگام سرفه این ترشحات راحت تر خارج شوند، استفاده کنیم.
روش انتشار ویروس آنفلوآنزا
امامی در ادامه با تشریح روش انتشار ویروس آنفلوآنزا گفت: ویروس های آنفلوانزا موجود در قطرات تنفسی از راه سرفه و عطسه منتشر می شوند و در بیشتر موارد این انتشار از فردی به فرد دیگر و اغلب از راه تماس دست با آنچه که به ویروس آنفلوانزا آلوده شده و سپس تماس دست آلوده با دهان و بینی فرد منتقل می شود.
نشانه های شایع بیماری آنفلوانزا
وی ادامه داد: بالا بودن درجه حرارت بدن (زمانی که بیش از دو روز درجه حرارت بدن، بیشتر از ۳۷/۸ درجه سانتی گراد باشد ، ابتلا به درد ناگهانی یا ترشح از یک یا دو گوش به مدت بیش از چند روز ، آبریزش و گرفتگی بینی بیش از ۱۰ روز ، سرفه همراه با خلط غلیظ و بدبوی زرد و سبز رنگ ، گلودرد بیش از ۴۸ ساعت به هنگام بلع غذا ، حساسیت های پوستی یا جلدی غیر قابل توجیه ، سفتی گردن همراه با سردرد مداوم ، احساس درد در ناحیه سینوزیت ها، تب و ترشحات زرد یا سبز رنگ بینی که بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد ، تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی از جمله کمردرد، خستگی، سرفه که ممکن است با خلط همراه باشد ، گلودرد، خشونت صدا، استفراغ. گلودرد خارش دار و بدن کوفتگی از علایم شایع این بیماری است.
تفاوت آنفلوانزا و سرماخوردگی
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز اضافه کرد: سرماخوردگی و آنفلوانزا نشانه های مشابهی دارند، با این تفاوت که سرماخوردگی اغلب خفیف تر است و ممکن است بدون تب و یا با تب پایین باشد، اما آنفلوانزا به طور ناگهانی آغاز می شود و با تب بالا همراه است. همچنین مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا آنفلوانزا بهبود یابد، اما این مدت در سرماخوردگی کوتاهتر است.
چه افرادی در معرض بیماری آنفلوآنزا هستند
به گفته دکتر امامی آنفلوآنزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی (نوزادی) دیده می شود.کودکان و افراد مسن به علت سیستم دفاعی ضعیف، بیماران قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری امکان مبتلا شدن به آنفلوآنزا را بیشتر دارند.به طور کلی به دلیل واگیردار بودن این بیماری ویروسی، انتقال آن در مکان های عمومی بسیار بالا است.
آنفلوانزا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین گفت: پزشکان و متخصصان بهداشت به طور معمول آنفلوانزا را از روی نشانه‌های آن تشخیص می‌دهند، اما در اغلب موارد نیز، تشخیص اولیه بر اساس گزارش مراکز بهداشتی و آزمایشگاه های مرجع تایید کننده آنفلوانزا که شیوع بیماری را در منطقه تایید می کنند، بیماری مورد تایید و درمان قرار می گیرد.پس از تایید شیوع بیماری در یک منطقه به طور معمول به آزمون های مرسوم در افرادی که نشانه های شاخص آنفلوانزا را دارند، نیازی نیست.
درمان آنفلوانزا
این مقام مسوول در دانشگاه گفت: بهبود خود به خودی آنفلوانزا در عرض۷ تا ۱۰ روز در صورتی که هیچ عارضه ای رخ ندهد، ایجاد می شود؛ اگر عارضه ای رخ دهد، اغلب درمان با آنتی‌بیوتیک ضروری است و بهبود ممکن است ۳ تا ۶ هفته به درازا انجامد.مصرف دارو باید با صلاحدید و تجویز پزشک انجام شود.
اقداماتی موثر برای کاهش نشانه ها و بهبود بیماری آنفلوانزا
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز استراحت در منزل به ویژه در هنگام تب، را بهترین درمان برای آنفلوانزا دانست و گفت: استراحت کمک می‌کند تا بدن با ویروس به خوبی مبارزه کند.استفاده از مایعات فراوان مانند آب، آب میوه و سوپ رقیق، غرغره آب یا آب نمک ولرم چند بار در روز سبب می‌شود سوزش گلو بهبود یابد.خودداری از مصرف دخانیات و استفاده از قطره های بینی دارای آب و نمک، برای تخفیف گرفتگی بینی بسیار موثر است.
وی اضافه کرد: برای افزایش رطوبت هوا از دستگاه بخور استفاده کنیم، زیرا رطوبت کمک می‌کند تا ترشحات ریه، رقیق و بنابراین راحت تر تخلیه شوند که باید برای رعایت بهداشت، دستگاه را روزانه تمیز کرد. برای جلوگیری از سرایت بیماری آنفلوانزا به دیگران از روبوسی کردن و دست دادن خودداری کرده و دستان را به ویژه پس از فین کردن یا پیش از دست زدن به غذا یا مواد غذایی، به طور مرتب بشوییم. روی عضلاتی که دچار درد هستند، کمپرس آب گرم یا صفحه گرم کننده بگذاریم.
توصیه های غذایی برای درمان آنفلوانزا
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: به هنگام بروز بیماری آنفلوانزا، اغلب اشتها کم می‌شود؛ شاید در ابتدا فقط اشتها به مایعات داشته باشیم، سپس پس از مدتی به وعده های غذایی کوچک دارای مواد نشاسته ای بدون ادویه مانند نان سوخاری، برنج، پوره، غلات پخته شده و سیب زمینی پخته، اشتها پیدا کنیم.
وی اظهار داشت : روزانه دست کم ۸ لیوان آب بنوشیم، به ویژه زمانی که تب بالا باشد.نوشیدن مایعات بیشتر مثل آبمیوه، چای و نوشیدنی های غیرگازدار نیز، به رقیق شدن ترشحات و بهبود شرایط بیمار کمک می کنند.استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین C، در کاهش طول مدت بیماری موثر است.از مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و ادویه دار در دوران بیماری بپرهیزیم.
واکسن آنفلوآنزا در چه افردی توصیه می شود؟
این پزشک دانشگاه علوم پزشکی شیراز در باره واکسن آنفلوآنزا هم گفت: افرادبالای ۶۵ سال و تمام کودکان بین ۶ تا ۲۴ ماه می‌تواانند واکسن بزنند ، برای کودکان و بزرگسالان بین ۲ تا ۶۴ سال در صورتی که دچار مشکلات پزشکی مزمن مانند دیابت، نارسایی کلیوی، اختلال تولید گلبول قرمز، ایدز و بیمار مصرف کننده داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی باشند نیز واکسن توصیه می شود.
دکتر امامی ادامه داد: برای کودکان و بزرگسالانی که دچار آسم باشند. کودکانی که تحت درمان مزمن با آسپرین هستند. بانوانی که در طول فصل شیوع آنفلوآنزا باردار می شوند.افراد بی خانمان، افرادی که تماس خانگی با بچه های کوچکتر از ۶ ماه دارندو پزشکان، پرستاران و کارکنان بهداشتی که در بیمارستان و یا آسایشگاه ها مشغول به کار هستند واکسن توصیه می شود.
چه کسانی نباید واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند
رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد: برای افرادی که حساسیت شدید به تخم مرغ دارند. افرادی که در گذشته واکنش شدیدی به واکسن آنفلوانزا نشان داده اند. کسانی که در گذشته سابقه بروز «سندرم گیلن باره» را پس از ۶ هفته از دریافت واکسن آنفلوانزا داشته اند. کودکان زیر ۶ ماه و برای بیماران تَب دار واکسن توصیه نمی شود.
بر اساس آمارهای موجود امسال تاکنون این بیماری جان ۱۲ نفر را در استان فارس گرفته است و حدود نیمی از این افراد در نیمه اول سال به بیماری آنفلوانزا مبتلا بودند،بیشتر افراد جانباخته در استان فارس سالمند یا دارای بیماری زمینه‌ای همانند دیابت و آسم بوده‌اند.