تهران- ایرنا- چهلمین نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس روز سه شنبه ۱۹ آذرماه ۱۳۹۸ درحالی به میزبانی ریاض برگزار شد که نگاه‌ها به وضعیت حضور قطر در این نشست و سرنوشت این شورا معطوف بود.
در این نشست اعضای شورای همکاری خلیج فارس سران قطر، عمان و امارات متحده عربی حضور نداشتند و تنها به اعزام نمایندگانی در سطوح پایین‌تر بسنده کردند؛ نشستی که کوتاهترین و سریع‌ترین نشست این شورا در طول ۳۸ سال گذشته ارزیابی شد.
شورای همکاری خلیج فارس که ۲۸ سال قبل با هدف ایجاد وحدت در بین اعضا تشکیل شد به خاطر وجود اختلافاتی شدید بین اعضا نتوانسته بود به اهداف خود برسد. عربستان، کویت، امارات، عمان، بحرین و قطر اعضای این شورا هستند.
کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر از ۵ ژوئن ۲۰۱۷ (۱۵ خرداد ۱۳۹۶) با متهم کردن دوحه به حمایت از تروریسم همه روابط خود با این کشور را قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی با قطر را هم بستند. کشورهای تحریم‌کننده ۱۳ شرط برای از سرگیری روابط با قطر گذاشتند اما دوحه با بیان اینکه تحریم‌کنندگان هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای برای اثبات ادعاهای خود در اختیار ندارند تاکید دارد که این شروط در تناقض آشکار با حق حاکمیت این کشور است.
حضور نیافتن شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر در چهلمین نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در آن برهه به محور توجه رسانه‌ها تبدیل شد. در حالی که از امیر قطر برای حضور در این نشست دعوت شده بود، «شیخ عبدالله بن ناصر بن خلیفه آل ثانی» نخست وزیر قطر برای شرکت در نشست شورای همکاری خلیج فارس به ریاض سفر کرد.
تصمیم امیر قطر برای حضور نیافتن در این اجلاس در حالی انتشار یافت که برخی گمانه زنی‌ها از تصمیم کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برای حل تنش میان خود خبر داده بودند.
با این حال شیخ «محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» وزیر خارجه قطر چند روز بعد از نشست به خبرگزاری «رویترز» گفت که پیشرفت اندکی در روند حل منازعات میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس در نشست ریاض به دست آمده است.
«خالد بن احمد» وزیر خارجه بحرین نیز که از غیبت امیر قطر در اجلاس ریاض عصبانی بود، آن را نشانه جدی نبودن دوحه در پایان دادن به بحران روابط با چهار کشور عربی شامل عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر دانست.
«انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجی امارات هم در نخستین واکنش به غیبت امیر قطر در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس گفت: با اینکه معتقدم هر بحرانی به پایان می‌رسد و راه‌حل‌های صادقانه و پایدار به نفع منطقه است اما ارزیابی من این است که بحران با دوحه ادامه دارد.
در این میان اما حمله کلامی شاهزاده سعودی «ترکی الفیصل» رییس سابق سازمان امنیت عربستان به قطر آتش اختلافات را شعله‌ورتر کرد. وی در گفت وگو با شبکه «روسیه الیوم» با تکرار ادعاهای کشورش علیه قطر گفت که در دو دهه گذشته مقامات سعودی تلاش کردند تا قطر را از راهی که در پیش گرفته منصرف کنند اما این تلاش‌ها موفقت‌آمیز نبود زیرا قطر به توافق ریاض که در سال ۲۰۱۴ امضا کرده بود، متعهد نماند.
سران شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه پایانی چهلمین نشست این شورا در ریاض که با غیبت سه تن از سران عضو برگزار شد با تاکید بر اهمیت همکاری‌های نظامی و امنیتی میان کشورهای عضو اعلام کردند که هرگونه تجاوز به هر کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به معنای تجاوز به این شورا است .
متن بیانیه پایانی همچنین سران این شورا تاکید کردند هدف والای شورای همکاری خلیج فارس استمرار ارتباط و پیوستگی میان کشورهای عضو است. این شورا از اقدامات عربستان حمایت و بر تلاش ریاض برای ایجاد ثبات در بازار نفت تاکید کرد.
بیانیه پایانی چهلمین نشست شورای همکاری البته در ادعایی و بدون توجه به اسناد تاریخی مبنی بر مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه، خواستار پایان حاکمیت ایران بر این جزایر و پاسخ تهران به دعوت امارات برای حل این اختلاف از طریق مذاکرات دوجانبه یا ارجاع به دادگاه بین‌المللی شد.