نمایشگاه اوراسیا پلاست استانبول یکی از فرصت های پیش روی شرکت‌های دانش بنیان بود تا با حضور در آن محصولات خود را معرفی کرده و ارتباطات بین‌المللی خود را نیز افزایش دهند. در گزارش پیش رو با شرکت‌های دانش بنیانی که در این نمایشگاه بین‌المللی حضور داشتند، به گفت و گو پرداخته‌ایم تا از انگیزه و دلیل حضور در نمایشگاه و چالش‌های پیش رو بگویند.
نا گفته نماند که این شرکت‌ها با حمایت معاونت علمی رییس جمهور در قالب مرکز فناوری‌های ایران و ترکیه برای رقابت با خارجی‌ها و یافتن سهم بازار خودشان پا به عرصه گذاشته‌اند و امیدوارند با کیفیت و قیمتی که دارند، مزیت رقابتی ایجاد و رقبا را از میدان به در کنند تا در شرایط نامساوی تحریم سرپابمانند و چراغ کم فروغ صادرات را روشن‌تر کنند.
سهم بازارهای جهانی و گره کور تحریم
سعید ذکایی مدیرعامل شرکت پارسا پلیمر شریف یکی از اولین شرکت‌های دانش بنیان کشور در حوزه ترکیبات پیشرفته پلیمری است که در زمینه صنایع مختلف قطعات خودرو، لوازم خانگی، صنعت لوله، ساختمان و ... فعالیت می‌کند.
ذکایی مهم‌ترین انگیزه شرکت در نمایشگاه را توسعه بازار صادراتی با نگاه جدی‌تر به ترکیه و ارتباط با مشتری نهایی بیان می‌کند و می‌گوید: نمایشگاه استانبول بیشتر یک نمایشگاه محلی است که مربوط به بازار ترکیه و کشورهای هدف است. گرچه ماهیت ذاتی عرضه و تقاضای بین‌المللی در آن جریان دارد. در ایران هم نمایشگاه پلاستیک برگزار می‌شود اما به دلیل تحریم‌ها حضور شرکت‌های خارجی خیلی کمرنگ است. اینکه ما در حوزه تعاملات بین‌المللی مشکل جدی داریم همین امر باعث می‌شود شرکت های ایرانی به جهت یافتن بازارهای صادراتی با هزینه‌های بیشتر به سمت حضور در نمایشگاه‌های خارجی بروند. این درحالی است که ما با وجود زیرساخت‌های موجود در کشور و مزیت‌های رقابتی به راحتی می‌توانیم سهم خودمان را از صادرات افزایش دهیم.
بازار تشنه جهانی و محصولات رقابتی ایران
بهروز نوازنی مدیرعامل شرکت دانش بنیان بن افزار دانش آموخته مهندسی برق از دانشگاه علم و صنعت، یکی از تولیدکنندگان کهنه کار دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی و آزمایشگاهی است. وی می‌گوید: این اولین حضور شرکت ما در نمایشگاه با عنوان جذب مشتری و صادرات است که باید خیلی قبل‌تر از اینها اتفاق می‌افتاد.
نوازنی با بیان اینکه تمامی دستگاه‌ها به لحاظ فنی توان رقابت با مشابه خارجی را دارند، می‌افزاید: همه تجهیزات تولیدی شرکت ما به وسیله خودم طراحی و تولید می‌شود و برای اینکه احتمال خطا به صفر برسد، هیچ گونه کپی کاری در کار ما وجود ندارد. متاسفانه من تمام کارها را خودم انجام می‌دهم و واحد توسعه بازار یا بازاریابی قوی برای مجموعه تعریف نکردیم، لذا از این حیث خود را ضعیف قلمداد می‌کنم و این نمایشگاه فرصتی شد تا توان فنی خود را به بازار عرضه کنیم و مشتریان خود را بشناسیم.
در حال حاضر با وضعیت به وجود آمده در ایران که از یک سو با کاهش تقاضا به علت اشباع بازار روبه رو هستیم و از سویی شاهد فعالیت تنها ۱۰ درصدی صنایع ایرانیم، مجبور به خروج از بحران از طریق جذب بازارهای خارجی هستیم. وقتی می‌خواهیم جنس را بفروشیم می‌گویند شما با مشکل تحریم چه می‌کنید و باید به راه حل‌هایی از قبیل ثبت شرکت در ترکیه و تولید تحت لیسانس مشتری را قانع کنیم که در این صورت کیفیت به خطر می‌افتد. در هر راه حل واسطه‌ها دست بالای معامله را دارند که طبیعتا دنبال درآمد و پول بیشتر هستند. واسطه‌ها به ما می‌گویند قیمت تمام شده را در کمترین حالت ممکن نگه دارید و لذا اکثر تولیدکننده‌ها به اجبار کیفیت را فدای کمیت می‌کنند و همین اولین ضربه به تولید خوب است.
وی ادامه می‌دهد: این واسطه‌گری ها بازار را علیه ایران می‌کند و اوضاع را خراب تر از قبل، طوری‌که جنس ایرانی را نامرغوب می‌شناسند. حال تصور کنید تولیدکننده ایرانی با چه مشکلاتی در بازار مواجه است. وقتی ذهنیت یک بازار نسبت به محصولی خراب شود، سال‌ها طول می‌کشد تا بتوان اعتماد را دوباره احیا کرد.
به گفته این مدیر شرکت دانش بنیان، ما باید بتوانیم با تولیدات باکیفیت و قیمت‌های منطقی بازار را به نفع خود تمام کنیم.
این تولیدکننده پیشنهاد می‌کند: می‌توان قیمت تمام شده را از طریق صرفه جویی در مراحل تولید پایین آورد و زیر بار قیمت‌های بی‌اساس هم نرفت. به عبارتی برای اصالت و کیفیت محصول خود ارزش قائل باشیم.
چراغ سبز مشتریان جهانی به تامین کنندگان پایدار
محمد علی‌آبادی فراهانی مدیرعامل شرکت آریاپلیمر پیشگام، تولیدکننده ترکیبات پلیمری پیشرفته در حوزه های نانوتکنولوژی و اکستروژن واکنشی است.
علی آبادی می‌گوید: در محصولات های‌تک معمولا نیاز یک کشور نیاز بالایی نیست و برای اینکه به فکر توسعه باشیم باید بتوانیم به بازارهای جهانی دست پیدا کنیم تا توسعه عمیق را شاهد باشیم. محصولات ما خاص هستند، بازار محدود و سرعت رشد بالا. برای اینکه این رشد مداوم باشد و در سال‌های آینده متوقف نشود باید دیدمان صادراتی و به بیرون باشد.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به شرایط سیاسی کشور مسئله صادرات خیلی سخت است آن هم محصولاتی مثل تولیدات ما که ماده اولیه شرکت‌ها محسوب می‌شود و شرکت ها باید ضمن اطمینان از قیمت و کیفیت از تامین مداوم و پایدار مطمئن باشند. لذا ما باید بتوانیم حضور مداوم در بازار داشته باشیم که مشتری قانع شود ما به صورت همیشگی می‌توانیم تامین مواد را به عهده بگیریم. برای همین مسئله ورود ما به بازارهای جهانی زمان‌بر هست و می‌خواهیم با شرکت در چنین نمایشگاه‌هایی خود را ثابت کنیم.
به گفته او، نمایشگاه پلاست اوراسیا یکی از مطرح‌ترین نمایشگاه‌های منطقه است که ارتباطات خوبی می‌توان با صنعت گران ترک و دیگر کشورها گرفت. این نوع نمایشگاه ها در کشور ما نیز برگزار می‌شود و کسانی که دوست دارند در بازار کار کنند، نمایشگاه را به عنوان یک ابزار تجاری برای توسعه بازار در نظر می‌گیرند. اما ویژگی بارز این نمایشگاه وجهه بین‌المللی است که در ایران خیلی ضعیف‌تر است. شرکت کنندگان نمایشگاه‌های ایران اکثرا داخلی هستند و بازدیدکنندگان خارجی خیلی کم هستند.
علی‌آبادی در ادامه سختی‌های صادرات بیان می‌کند: تحریم با اثرات سوء خود کار صادرات را به مراتب سخت‌تر کرده است. شما به جای اینکه به راحتی کار و معامله را پیش ببرید باید با چندواسطه کارکنید و اگر واسطه‌ها نباشند عملا کار انجام نمی‌شود و هزینه‌های بالاسری صادرات بیشتر می‌شود.
بازی برد_برد ایران و ترکیه در زمانه تحریم
مهدی پورقاضی مدیرعامل نیرومندپلیمر با سابقه ۴۰سال فعالیت در زمینه کامپوندهای پلیمری برای صنایع خودرو، لوازم خانگی، الکتریکی و ... یکی دیگر از شرکت‌های دانش بنیان حاضر در مرکز فناوری‌های ایران و ترکیه در نمایشگاه پلاست استانبول است که درباره انگیزه شرکت در نمایشگاه پلاست می‌گوید: از اهداف شرکت افزایش میزان صادرات است. ۳ سال است که روی صادرات کار کردیم و هر سه سال افزایش صادرات داشته‌ایم و در برنامه‌های آتی نیز همین روند را در برنامه داریم.
وی اضافه می‌کند: یکی از سرمایه‌گذاری‌ها برای افزایش صادرات حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی است. ما از لحاظ کیفیت و قیمت رقابتی هستیم و فکر می‌کنیم شرکت در نمایشگاه بهترین راه عرضه محصول به مشتری نهایی است.
مدیرعامل نیرومندپلیمر با اشاره به اینکه ظرفیت تولید کارخانه ۲۶ هزار تن است و از این مقدار تنها تولید با ظرفیت ۱۵ هزارتن انجام می‌گیرد و ۱۵ درصد آن هم صادر می‌شود، می‌گوید: به دلیل مسائل ارزی همین مقدار صادرات هم با مشکلات ترانسفر پول مواجه است و انتقال پول از طریق سیستم بانکی در اکثر مواقع انجام نشدنی است و ما را از صادرات دور می‌کند.
پورقاضی در خصوص ارتباط تجاری ترکیه و ایران در شرایط تحریم بیان می‌کند: ترکیه به فکر منافع خودش است و یکی از راه‌هایی که می‌تواند منفعت ترکیه را تامین کند قرارگرفتن در مسیر صادرات ایران است. از آن جایی‌که ارتباطات بین‌المللی ما در زمینه تجاری ضعیف است، بسیاری از شرکت‌های ترک ابراز علاقه کرده‌اند که کالای ایرانی را بخرند و به عنوان هاب صادرات قرار گیرند.
وی ادامه می‌دهد: این امتیازی است که ما خودمان از خودمان سلب کرده‌ایم و ترک‌ها به آن دست یافته‌اند. همانطور که در زمان جنگ مقدار زیادی کالا از طریق ترکیه و امارات به ایران می‌آمد، در آن زمان ترکیه ناوگان حمل و نقل ضعیفی داشت اما بخاطر شرایط جنگ و قرار گرفتن در مسیر ترانسفر کالا برای ایران ناوگان حمل و نقل خود را تصحیح و نوسازی کرد و قدرت گرفت. در حال حاضر هم شرایط مشابهی پیش آمده که اگر جدی باشند هم به نفع ایران است و هم ترکیه، لذا باید به یک معامله برد برد فکر کرد. این شرایطی است که به دلیل مسائل ایدیولوژیک و سیاسی پیش آمده و تا زمانی که سیاستمداران ما به این نتیجه نرسیده‌اند که توسعه اقتصادی ما در گرو تعامل با دنیاست؛ این وضعیت ادامه دار خواهد بود.