دغدغه و نگرانی بابت شکار بی رویه پرندگان مهاجر در مازندران همه ساله با شروع فصل پاییز و ورود گونه های مختلف زمستان گذران از مناطق سردسیری شمال کره زمین شروع می شود و تا پایان زمستان، با فراز و نشیب از طریق انتشار عکس ها و کلیپ های گاهی دلخراش ادامه می یابد.
مازندران به خاطر داشتن بیش از ۸۰۰ قطعه تالاب و آببندان و همچنین زمین های غرقابی در فصل پاییز و زمستان که مملو از غذاهای مورد نیاز پرندگان آبزی و کنار آبزی است، بهشت پرندگان مهاجر محسوب می شود و به همین دلیل هم طی یکی دو دهه گذشته به بهشت سودجویانی تبدیل شده است که با زیر پا گذاشتن آداب شکار سنتی بومیان، با قتل عام این پرندگان ، چهره ای خشن و ضد محیط زیست از مردم این استان در داخل کشور و حتی صحنه بین المللی ساخته اند.
نکته جالب این که در چند سال گذشته هر زمانی که دستگاههای مختلف اجرایی ، قضایی و امنیتی با حمایت تشکل های زیست محیطی تلاششان را برای پایان دادن به قتل عام مهاجران زمستان گذران متمرکز کردند، سودجویان با همراهس پشتیبانانشان در جاها و مناصب مختلف همواره اینگونه وانمود کردند که شکار این پرندگان بخشی از تامین معیشت بومیان است تا با تحریک محلی ها و بومیان بتوانند گردشگر مالی میلیاردی خود را استمرار بخشند.
بر اساس آمار محیط زیست، سالانه ۲ میلیون بال پرنده مهاجر از گونه های مختلف وارد کشور می شود که زیستگاه زمستانی دستکم ۳۰ درصدشان تالاب سرخرود در شهرستان فریدونکنار در مرکز مازندران است و دست برقضا بیشترین شکار هم در این منطقه انجام می شود. بخش دیگری از پرندگان هم در دیگر تالاب ها و آببندان های استان مانند تالاب میانکاله در شرق این استان زمستان گذرانی می کنند ، جایی که به خاطر نظارت مستمر محیط زیست و حساسیت تشکل های زیست محیطی مافیای شکار نتوانسته است دام هایش را آن گونه که باید پهن کند.
علاوه بر کنکاش مستقل خبرنگار ایرنا، بررسی کارشناسان محیط زیست مازندران هم نشان می دهد که درآمد سرشار ناشی از شکارغیر مجاز برای برخی از افراد دخیل که از آنها حامیان مالی شکارچیان خرده پا و یا " سرشکارچی " نام برده می شود، به میزانی است که تاکنون قانون نیز نتوانست به کار این گروه اندک پایان دهد و آنها با تحریک مردم محلی و تعویق برخوردهای قانونی، هر بار لبه تیز قانون را در برخورد با خودشان کند می کنند تا همچنان به نسل کشی پرندگان ادامه دهند.
کارشناسانی که در این زمینه تحقیق و بررسی کرده اند، چرخه مالی شکار غیرمجاز در یک فصل را حدود یکهزار میلیارد ریال برآورد می کنند که بیش از ۹۵ درصد از سود ناشی از این چرخه مالی به جیب حامیان مالی و سرشکارچیان می رود و کمتر از ۱۰ درصد دیگر عاید شکارچیان خرده پایی می شود که هم خودشان و هم زمین تحت مالکیتشان به عنوان عرصه شکار، خدمات دهنده به مافیای پشت پرده هستندن.
بر اساس گزارش این کارشناسان، از جمعیت بیش از پنج تا ۶ هزار خانواری شهرستان فریدونکنار به عنوان یکی مناطق اصلی شکار غیر مجاز پرندگان مهاجر تنها کمتر از ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر در شکار غیرمجاز و نسل کشی دخالت دارند که از حمایت مالی و تبلیغاتی و هدایتی کمتر از ۱۰ نفری برخوردارند که پشت پرده گردش مالی میلیاردی را می گردانند.
براساس آمار رسمی روزانه حدود سه تا ۶ هزار قطعه لاشه پرندگان مهاجر در تنها بازار فروش زنده و لاشه این پرندگان در استان مازندران یعنی شهر فریدونکنار برای فروش آورده می شود که با میانگین قیمت ۱۰۰ هزار تومان برای هر قطعه ، درآمد این بازار به حدود سه تا ۶ میلیارد ریال در روز می رسد، سودی که تنها اندکی از آن به جیب شکارچیان خرده پا در قالب حق الزحمه می رود و بقیه به جیب سرشکارچیان و یا سایر صاحبان اصلی تجهیزات شکار اعم از گذر، کرس و دام های هوایی می شود.
سود هنگفت
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : سود هنگفتی که از قبل شکار غیر مجاز پرندگان زمستان گذران به جیب سرشکارچیان و یا صاحبان تجهیزات شکار و تالاب داران در فریدونکنار می رود، باعث شده تا با وجود برخوردهای قانونی و جمع آوری تجهیزات شکارشان از سوی یگان حفاظت محیط زیست، همچنان بساط شکار برچیده نشود.
کوروس ربیعی افزود : براساس آمار به طور میانگین روزانه سه هزار تا ۶ هزار قطعه لاشه پرندگان مهاجر از تالاب فریدونکنار و یا برخی شهرهای دیگر استان برای فروش به تنها بازار غیر قانونی فروش لاشه پرندگان در این شهر آورده می شود که با احتساب قیمت هر لاشه حدود یک میلیون ریال روزانه حدود سه میلیارد تا ۶ میلیارد ریال درآمد از فروش این شکارها نصیب مافیای شکار می شود.
وی ادامه داد : این در حالی است که شکارچیان یا افراد پشت پرده به جز تجهیزات شکار هیچ هزینه دیگری برای پرورش و حتی تغذیه این پرندگان ندارند که بخواهند این میزان سود را به جیب بزنند، ضمن این که این افراد اقدام غیر قانونی خود را تحت پوشش معیشت خانوار در شهرستان فریدونکنار انجام می دهند.
ربیعی گفت : در شهرستان حدود شش هزار خانواری فریدونکنار تنها ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر به صورت غیر مجاز با پهن کردن دام هوایی ، کرس و گذر به عنوان ادوات غیر مجاز، شکار انبوه پرندگان زمستان گذران را انجام می دهند و بیش از ۹۵ درصد از مردم ساکن هیچ منفعتی در این سود ندارند ، ضمن این که سود اصلی این بازار به جیب سرشکارچیان و یا تجهیزات داران شکار غیر مجازی می رود که زحمتی در این فرایند متقبل نمی شوند.
وی اضافه کرد : شکار پرندگان به صورت غیرمجاز و دستجمعی بیشتر به نسل کشی شباهت دارد، برای این افراد چنان منفعتی دارد که با وجود جمع آوری چندین باره تجهیزات شکار از سوی محیط زیست، پس از اندک زمانی بار دیگر این تجهیزات پرهزینه برپا می شود و این روند نشان می دهد که افراد متمول به عنوان مافیای شکار پشت سر این کار قرار دارند.
اجاره دامگاه
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران گفت : سود هنگفت ناشی از شکار پرندگان مهاجر برای برخی از شکارچیان در منطقه به میزانی است که آنها مکان دامگاه خود را به برخی افراد بومی و حتی غیر بومی به چند ده میلیون تومان در یک فصل اجاره می دهند و به دلیل وجود تقاضا در منطقه از سوی بومیان و غیر بومیان این کار نیز توجیه اقتصادی دارد.
ربیعی افزود : این رویه نشان می دهد که شکار پرندگان مهاجر از بحث معیشت خارج و به یک کسب و کار سیاه سرشار از سود تبدیل شده است و به هیچ وجه عوامل این شکار غیر مجاز دست از کارشان نمی کشند، مگر این که برخوردهای قانونی با این افراد به عنوان دارندگان کسب و کار سیاه از شدت بیشتری برخوردار شود.
وی گفت : ما با شکار سنتی پرندگان در قالب " دوما " که یک روش سنتی بومیان منطقه است هیچ مخالفتی نداریم چتون در این روش دامگاهداران با پرواز پرندگان محلی، تعدادی از پرندگان مهاجر را به دامگاه خود می کشند و شکار می کنند و تعداد آنها هم برای هر دامگاهدار در روز به کمتر از ۱۰ بال می رسد.
وی ادامه داد : این در حالی است که در شرایط فعلی با روش های تور هوایی، کرس و گذر و شب دام ، پرندگان به صورت دستجمعی و گله های چند صدتایی قتل عام می شوند و قطعا در بین این گونه ها ، برخی گونه های تحت حفاظت و کمیاب نیز شکار می شوند که شکارچیان بی توجه به این موضوع صرفا به دنبال سودخودشان از محل شکار هستند.
گره زدن شکار به تغذیه
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران گفت : برخی از شکارچیان غیر مجاز در مواجهه با همکاران حفاظت محیط زیست برای توجیه رفتارهای غیر قانونی خود با این نگاه که آنها ایجاد تالاب در فریدونکنار برای کشاندن پرندگان مهاجر ایجاد کردند و به این پرندگان تغذیه می دهند، به شکار غیر مجاز می پردازند.
ربیعی افزود : پرندگان مهاجر در حفظ سیستم اکولوژیک منطقه نقش اساسی دارند و نباید با تغذیه این کارکرد را از پرندگان گرفت، باید به آنها اجازه داد که تغذیه خود را در طبیعت تامین کنند و با این کارشان برخی آفات را که در شرایط معمولی نیاز به سموم دارد، از بین می برند.
وی گفت : علاوه بر ایجاد تالاب ، کشاندن پرندگان به منطقه برای درآمدزایی به معنای شکار پرندگان نمی تواند توجیه خوبی باشد و این کار باید براساس طرح های پرنده نگاری صورت گیرد که با آمدن توریست خارجی درآمدشان نیز افزایش خواهد یافت.
شدت بخشیدن به برخورد ها
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست مازندران نیز به خبرنگار ایرنا گفت : سود ناشی از شکار پرندگان مهاجر به میزانی است که دست کشیدن از این بازار پرسود برای افرادی پشت پرده ای که پول پارو می کنند، دشوار است.
مسلم آهنگری افزود : شکار دستجمعی پرندگان مهاجر در سال جاری نسبت به سنوات گذشته کاهش چشمگیری داشته به طوری که هم اکنون هر شکارچی اجازه داشتن یک کرس و گذر را در کنار دوما به عنوان شکار مورد تایید محیطزیست دارد.
وی افزود : این درحالیست که تا پیش از اجرایی طرح پنج ساله محیطزیست مازندران برای ممنوعیت شکار، هرشکارچی و یا دامگاهدارچندین کرس و گذر و حتی تور هوایی را برای شکار در اختیار داشت و به نوعی نسل کشی پرندگان انجام می شد.
به گفته این مسئول، طرح پنج ساله ممنوعیت شکار پرندگان مهاجر از سال ۹۳ در استان اجرا شد که بر اساس آن تا پایان اجرا که سال جاری است می بایست تمام روش های موجود شکار غیر مجاز به جز دوما برچیده شود.
آهنگری گفت : در سال های اخیر به خصوص در آخرین سال طرح پنج ساله محیط زیست دیگر شیوه های شکار قبلی به گستره قبلی وجود ندارد و یگان نیز بشدت با شکارچیان غیرمجاز به خصوص دارندگان تورهوایی ، گذر و کرس برخورد می کند.
وی افزود : ما در ۹ ماهه سال جاری بیش از ۳۷۰ شکارچی غیر مجاز را دستگیر و افزون بر ۶ هزار قطعه ادوات شکار غیر مجاز به خصوص تورهوایی، کرس و گذر را جمع آوری کردیم.
او ادامه داد : به دلیل سود هنگفتی که در این بخش برای برخی از شکارچیان وجود دارد، آنها با وجود برخورد و جمع آوری ادوات، در کمتر از ۲۴ ساعت بار دیگر این ادوات را تهیه و پهن می کنند و این روند نشان می دهد که ما با شکارچیان متمولی و یا با مافیای شکار در پشت پرده مواجهیم که به دلیل سود سرشار در این بخش نمی خواهد کارش را خاتمه دهد.
آهنگری معتقد است : تعداد شکارچیان غیر مجاز در فریدونکنار به عنوان منطقه اصلی شکار غیر مجاز پرندگان مهاجر کمتر از ۲۰۰ نفر است و برخورد با این شبکه نیاز به همکاری و همراهی تمام دستگاههای مسئول دارد.
وی افزود : اگرچه مسئولان محلی و نظارتی در برخورد با شکارچیان غیر مجاز در سال های اخیر به طور جدی وارد شدند، ولی ما همچنان نیازمند کمک آنها و برخورد شدیدتر با شکارچیان غیر مجاز هستیم.