دادگاهی در ریاض، روز دوشنبه پنج نفر از ۱۱ مظنون بی نام و نشان این پرونده را به اعدام و سه نفر از آنها را در مجموع به ۲۴ سال زندان محکوم و مابقی را تبرئه کرد.
اعضای کنگره، رییس جمهوری و بسیاری دیگر از مقام های دولتی آمریکا به تعطیلات رفته‌اند اما آن دسته از مسؤولانی که واکنش نشان دادند، احکام صادره را «یک شوخی» توصیف کرده و و ادامه حمایت دولت ترامپ از سعودی‌ها را محکوم کردند.
کاخ سفید هیچ بیانیه‌ای صادر نکرد اما تارنمای هیل نوشت: یک مقام ارشد کاخ سفید که نامش منتشر نشده است، این احکام را «گامی مهم» خواند.
نمایندگان کنگره بر این نکته تأکید داشتند که احکام دادگاه سعودی «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی را در قبال قتل خاشقچی مسؤول و پاسخگو نشناخته و این احکام اعتباری ندارد.
این در حالی است که جامعه اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیده است که قتل خاشقچی در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول نمی‌توانسته بدون نقش مستقیم بن سلمان انجام شده باشد.
این عدالت نیست
«جک رید» سناتور دموکرات ایالت دموکرات ایالت رودآیلند در بیانیه‌ای اعلام کرد: این عدالت نیست؛ این یک شوخی است. صدور حکم اعدام و زندان برای تعداد کمی از افراد رده‌پایینی که در این جنایت فجیع دست داشتند و پاسخگو نکردن آمران، ناظران، طراحان و کتمان کنندگان این قتل یک تلاش هراس‌انگیز برای جارو کردن واقعیت است.
در همین حال، «آدام شیف» نماینده دموکرات ایالت کالیفرنیا و رییس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا در توئیتر نوشت: این احکام ادامه تلاش پادشاهی سعودی برای دور کردن رهبری عربستان از جمله ولیعهد از ترور بی‌رحمانه یک روزنامه‌نگار و یک فرد مقیم آمریکاست.
خاشقچی که سلسله مقالاتی انتقادی علیه عربستان سعودی منتشر کرده بود، در اواخر عمرش در ویرجینیای آمریکا ساکن شده بود.
فرار عربستان از پاسخگویی
«تیم کین» سناتور دموکرات ایالت ویرجینیا نیز در توئیتر نوشت: مقام‌های ارشد سعودی همچنان از پاسخگویی درباره قتل جمال خاشقچی که با حمایت دولتی انجام شد، فرار می‌کنند.
وی افزود: دولت ترامپ به جای نادیده گرفتن ارزیابی سیا درباره قاتل خاشقچی باید خواستار اجرای عدالت در قبال قتل وحشیانه این روزنامه‌نگار ساکن ویرجینیا شود.
«ریچارد بلومنتال» سناتور دموکرات از ایالت کانتیکت هم در توئیتر خشم خود را از احکام دادگاه سعودی نشان داد و نوشت: کسانی که طراح قتل بی‌رحمانه جمال خاشقچی بودند پس از این محاکمه نمایشی، آزاد می‌شوند. ترامپ هم در این قتل سزاوار سرزنش است زیرا هیچ اقدامی برای پاسخگو کردن ولیعهد سعودی در قبال قتل یک روزنامه‌نگار شجاع و حقیقت‌جو نکرده است.
دادگاه نمایشی
«برنی سندرز» سناتور ایالت ورمانت و داوطلب ریاست جمهوری آمریکا از حزب دموکرات که همواره انتقادهای شدیدی از عربستان به زبان آورده است، به احکام دادگاه سعودی واکنش نشان داد.
وی در توئیتی نوشت: سیا نتیجه‌گیری کرد که ولیعهد سعودی دستور قتل جمال خاشقچی را داده است. این دادگاه نمایشی توسط یک رژیم خودکامه و بی‌قانون برگزار شد و بیشتر شبیه لاپوشانی است. شاید دونالد ترامپ بخواهد ابزار عشق و علاقه‌اش را به دیکتاتوری سعودی متوقف کند.
ترامپ برخلاف خواسته اعضای کنگره آمریکا از اقدام علیه عربستان سعودی امتناع کرد و حتی روابط تجاری و نظامی با ریاض را تقویت کرد.
محاکمه رازآلود
«انگس کینگ» سناتور مستقل ایالت «مین» عدم شفافیت در روند دادگاه را مورد توجه قرار داد و در توئیتر نوشت: عدالت در قبال قتل جمال خاشقچی باید بروشنی، علنی و بدون ابهام اجرا شود. با توجه به رازآلودگی روند محاکمات و فقدان شفافیت در خصوص نقش القحطانی، به نظر نمی‌رسد که اعلام احکام امروز با این معیارها مطابقت داشته باشد.
«سعود القحطانی» بازوی راست ولیعهد سعودی بود که و در ماجرای قتل خاشقچی نقشی پررنگ داشت و پس از رسوایی آل سعود در این قتل وحشیانه از پست خود به عنوان مشاور دربار پادشاهی کنار گذاشته شد.
القحطانی، «احمد العسیری» معاون دستگاه اطلاعات عمومی و سخنگوی پیشین ائتلاف سعودی در یمن و «محمد العتیبی» کنسول سابق عربستان در استانبول از جمله برجسته ترین مقام‌های سعودی بودند که بنا بر بسیاری از گزارش ها و شواهد در قتل خاشقچی دست داشتند اما در حکم صادره از سوی دادگاه سعودی تبرئه شدند.
بر اساس اعلام دادستانی عربستان، ۱۱ نفر در این ارتباط دستگیر شده بودند که پس از انجام تحقیقات، "العسیری" از اتهامات وارده تبرئه شد و از القحطانی نیز تحقیقات به عمل آمد اما اتهامی متوجه وی نشد.
خاشقچی ستون نویس واشنگتن پست بود و در سلسله مقالاتی در این روزنامه از سیاست های عربستان در خصوص بحران قطر، قطع روابط با کانادا، جنگ علیه یمن و برخورد مقام‌های سعودی با رسانه‌ها و فعالان مدنی به ویژه مدافعان حقوق بشر انتقاد کرده بود.
او دوم اکتبر ۲۰۱۸ برای انجام امور مربوط به ازدواجش با «خدیجه چنگیز» وارد ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول شد و به قتل رسید. بسیاری از کشورها، نهادها و شخصیت‌های بین‌المللی از همان ابتدا خواستار شفافیت در پرونده و محاکمه عاملان قتل وی شدند. انتشار احکام دادگاه سعودی هیچ یک از این منتقدان را راضی نکرد.
سازمان عفو بین الملل اعلام کرد که حکم صادره لاپوشانی این جنایت است. «استفان دوجاریک» سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد هم گفت: دبیرکل همچنان خواستار تحقیقات مستقل و بیطرفانه در خصوص قتل خاشقچی است.
«کریستوف دولوار» دبیرکل سازمان گزارشگران بدون مرز در صفحه توییتر خود نوشت که در این دادگاه که پشت درهای بسته برگزار شد، استانداردهای بین‌المللی محاکمه رعایت نشد و عدالت در آن لگدمال شد.
«حامی آکسوی» سخنگوی وزارت خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: تصمیم دادستانی عربستان درباره این پرونده به هیچ وجه خواسته آنکارا و جامعه جهانی برای تحقق عدالت را برآورده نمی‌کند.
«خدیجه چنگیز» نامزد خاشقچی تبرئه شدن کسانی را که از نظر او ، دستور این قتل را صادر کرده بودند، محکوم کرد. «اگنس کالامارد» گزارشگر سازمان ملل در پرونده قتل خاشقجی احکام دادگاه رسیدگی به این پرونده در عربستان را «نمایشی مضحک» خواند.
«فرد رایان» ناشر روزنامه واشنگتن پست با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: فقدان شفافیت کامل و خودداری حکومت عربستان از همکاری با بازرسان مستقل، نشان می‌دهد که این دادگاه یک محاکمه ساختگی بوده است.