برنامه صلح آمریکا با طالبان برای افغانستان نزدیک به یک و نیم سال پیش آغاز شده است اما تاکنون نتیجه ای نداشته و آخرین تحلیل و بررسی ها از از وضعیت صلح و منطقه، باعث ناامیدی افغانستانی ها در این مورد شده است.
پس از انتخاب زلمی خلیل زاد به عنوان نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان در شهریور ماه ۱۳۹۷، مذاکرات آمریکا با طالبان به صورت رسمی آغاز شد.
مذاکرات آمریکا و طالبان پس از ۹ دور و کشته شدن یک نظامی آمریکایی در شهریورماه امسال در کابل برای سه ماه به تعویق افتاد که در شانزدهم آذر ماه دوباره از سرگرفته شد.
در حال حاضر دومین نشست طالبان و آمریکا در قطر ادامه دارد اما خواسته های دولت افغانستان و آمریکا که آتش بس بود، محقق نشده است.
هرچند رسانه های غربی بارها گزارشی از توافق طالبان با آتش بس موقت منتشر کردند و منبع آن را مقامات بلند پایه طالبان نوشتند اما سخنگویان این گروه هرگونه توافق روی آتش بس را رد کردند.
اکنون افغان ها کم کم از موفقیت این گفت وگوها ناامید شده اند و باور دارند که خلیل زاد بیشتر از اینکه دنبال تأمین صلح در افغانستان باشد، بدنبال منافع آمریکا و خودش در این روند است.
تحلیلگر مطرح افغان: تلاش‌های صلح خلیلزاد با نیازهای مردم افغانستان همخوانی ندارد
«احمد سعیدی» تحلیل گر مسائل سیاسی افغانستان نیز در تازه ترین مورد می گوید که زلمی خلیل زاد شاید یک سیاستمدار کار کشته ای باشد اما تلاش های صلح وی در راستای نیاز های مردم افغانستان خام بوده و همخوانی ندارد.
وی تأکید می کند که فرستاده ویژه آمریکا منافع سیاسی کشور متبوعش یعنی امریکا، منافع خود ودیدگاه سیاسی اش در ان متجلی است اما خواست و منافع مردم افغانستان در برنامه صلح وی مشاهده نمی شود.
سعیدی می گوید آمریکا می خواهد شکست خود را پشت پرده معامله سیاسی پنهان کند که در این صورت بجای صلح فقط غلبه مخالفین حتمی است.
به باور این کارشناس افغان، خلیلزاد هم به دنبال طولانی ساختن روند صلح و پر منفعت ساختن این پروژه است. هرچه پروژه طولانی باشد حساب های بانکی خلیل زاد نیز بیشتر پر خواهد شد.
سعیدی باور دارد که هدف دوم خلیل زاد به نوعی کمک به طالبان است، وی دوستی سابقه وطولانی، مرموز وملموس با طالبان ورهبران آنها دارد.
به گفته این استاد دانشگاه نماینده ویژه آمریکا می کوشد طالبان مشروعیت سیاسی پیدا کنند از تحریم بیرون شده و در اینده حاکم بلا منازع افغانستان باشند تا آنچه خلیل زاد میخواهد عملی کنند.
وی می گوید عناصر اصلی صلح مردم بومی و شامل در جنگ و یا قربانیان جنگ اند نه افراد سیاسی کابل و قطر، لذا بخاطر صلح باید شوراهای محلی وقومی در روستاهای این کشور تشکیل شود که به این ترتیب صلح از روستاها به طرف شهر بیاید.
به باور سعیدی، اما در حال حاضر مولفه های صلح خلیل زاد کاملا مغایر اصول اساسی صلح است و امیدی به نتیجه آن نباید داشت.
سعیدی همچنین تأکید کرده است که وجود اقدام تروریستی آمریکا در به شهادت رساندن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران و همچنین اقام تلافی جویانه ایران در با انجام حملات موشکی به پایگاه های آمریکا در عراق دیگر سناریوی صلح زلمی خلیلزاد بجایی نمی رسد.
اهمیت حضور ایران در مذاکرات صح افغانستان از دیدگاه کرزی
«حامد کرزی» رئیس جمهوری سابق افغانستان در تازه ترین سفر خود به تهران گفته است که امنیت در منطقه ایجاد نمی‌شود مگر آنکه خود ما با یکدیگر همکاری کنیم.
به باور وی نجات، ثبات، امنیت و ترقی ما در تفاهم و همکاری و شراکت ما نهفته است.
کرزی با بیان ابتکار افغانستان و روسیه بر برگزاری نشست مهمی درباره صلح، خاطرنشان کرد: آمریکا هم برنامه ای درباره صلح دارند ولی امیدواریم آمریکا، صمیمیت و راستگویی خود را از طریق همکاری راستین با مردم افغانستان و کشورهای منطقه مانند روسیه، پاکستان و چین و... نشان دهد. آرزوی ما صلح و ثبات در منطقه به ویژه افغانستان و ایران است.
کرزی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان گفت‌وگوی درون منطقه‌ای را عمیق کرد، گفت: سال ۲۰۰۱ بعد از حمله تروریستی به ساختمان‌های بلند نیویورک، آمریکا به افغانستان حمله کرد که مورد تایید سازمان ملل متحد و کنفرانس بن قرار گرفت. در آن اجلاس بزرگ که افغان‌ها هم حضور داشتند، کشورها اجماع داشتند. کشورهایی که با آمریکا درباره مبارزه با تروریسم و صلح و ثبات اختلاف داشتند هم با آمریکا همکاری کردند.
وی با بیان اینکه ایران کشور مهمی در منطقه است و با آمریکا اختلاف زیاد دارد ولی در آن اجلاس حاضر شد و با کشورهای بزرگ برای استقرار صلح و ثبات در منطقه کوشید، اظهار داشت: نتیجه آن، ایجاد دولتی که من رئیس‌جمهور آن شدم و آغاز زندگی جدید و تدوین قانون اساسی شد؛ اما دیدیم که به‌رغم همکاری عالی ایران و روسیه و چین و کشورهای دیگر، از سوی آمریکا با الفاظ نادرستی حمله شد ولی ایران همکاری خود را با افغانستان ادامه داد.
رئیس‌جمهوری سابق افغانستان ادامه داد: با وجود حضور آمریکا، ایران در سال‌های گذشته با افغانستان بسیار حسنه‌ای داشته، در بازسازی مشارکت، همکاری اقتصادی داشته و مهاجران افغان را پذیرفته است. اگر ما همکاری کنیم و مسائل‌مان را باهم بررسی کنیم، شکی نیست که می توان صلح و ثبات را ایجاد کرد.
حامد کرزی در ادامه این نشست گفت: پس از ورود آمریکا به افغانستان هم همکاری منطقه‌ای و جهانی شکست خورد و هم حضور آمریکا برای صلح افغانستان آن چیزی نبود که ما به آن چشم دوخته بودیم. ١٨ سال است که در این جنگ ادامه دارد در حالی که ناتو و آمریکا در افغانستان حضور داشتند و هر روز مردم ما کشته می شدند و حاکمیت ملی ما زیر را گذاشته می شد.
وی افزود: ما به نتیجه رسیدیم که امنیت از خارج نمی‌آید و خودمان باید امنیت را تامین کنیم.
۹ دور گفت وگوهای خلیل زاد با طالبان پس از آن متوقف شد که طالبان در یک حمله انتخاری یک نظامی آمریکایی را در شهریورماه امسال در کابل کشت و روند مذاکرات بین دو طرف برای سه ماه متوقف شد.
اکنون دومین دور گفت وگوی خلیل زاد با آمریکا پس از آن در حال ادامه دارد که پیش شرط های دولت افغانستان و خلیل زاد برای آتش بس تاکنون از طرف طالبان پذیرفته نشده است.