همدردی و همدلی با ملت در ارتباط با سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی که جان ده‌ها تن از هموطنانمان و مسافران خارجی این پرواز را گرفت و برگزاری مراسم تشییع و خاک‌سپاری پیکر شهید سردار«قاسم سلیمانی» در گفته‌های یک هفته گذشته رئیس دستگاه اجرایی انعکاس ویژه‌ای داشت. گفت‌وگوهای تلفنی رئیس‌جمهوری با مقام‌های کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در یک هفته گذشته با محوریت این دو رخداد انجام شد. طرح مسائل منطقه، تشریح سیاستهای بی‌ثبات کننده آمریکا و رایزنی و اشتراک مساعی با کشورهای همسایه برای غلبه بر بی‌ثباتی در خاورمیانه از مهمترین محورهای گفت‌وگوها بود. همچنین، اعلام همکاری با دولت‌های درگیر در حادثه سقوط برای شفاف شدن ابعاد سانحه، از دیگر محورهای مورد تاکید رئیس‌جمهوری است.
این گزارش به طبقه‌بندی و بررسی مواضع و اظهارنظرهای رئیس‌جمهوری در این حوزه‌ها طی هفته منتهی به یکشنبه ۲۲ دی ماه پرداخته است.
سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی
رئیس‌جمهوری روز شنبه ۲۱ دی ماه در پی اعلام نتیجه گزارش تیم تحقیقاتی ستاد کل نیروهای مسلح درباره سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی با انتشار بیانیه‌ای به این مساله واکنش نشان داد.
رئیس‌جمهوری با اشاره به نتیجه تیم تحقیقاتی ستاد کل نیروهای مسلح مربوط به سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی، اعلام کرد: در فضای تهدید و ارعاب رژیم متجاوز آمریکا علیه ملت ایران پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی و به منظور دفاع در برابر حملات احتمالی ارتش آمریکا، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در آماده باش صددرصد قرار داشتند که متأسفانه خطای انسانی و شلیک اشتباه، به یک فاجعه بزرگ منجر شد و ده‌ها انسان بی‌گناه قربانی شدند.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: جمهوری اسلامی ایران از این اشتباه فاجعه بار بسیار متأسف است و اینجانب از سوی جمهوری اسلامی ایران به خانواده‌های قربانیان این فاجعه دردناک، عمیقا تسلیت عرض می کنم و به کلیه دستگاه‌های ذیربط دستور می‌دهم که تمامی اقدامات لازم برای جبران، همدردی و دلجویی از ایشان به عمل آورند. همچنین ضمن ابراز تأسف شدید، همدردی دولت ایران را به ملت‌ها، دولت‌ها و خانواده‌های قربانیان غیرایرانی تقدیم می‌نمایم. وزارت امور خارجه، همکاری کامل کنسولی برای شناسایی و بازگرداندن پیکرهای قربانیان به خانواده‌هایشان را به عمل می آورد.
در ادامه آمده است: این حادثه دردناک موضوعی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. می‌بایست تحقیقات تکمیلی برای شناسایی کلیه علل و عوامل این فاجعه ادامه یافته و مسببین این اشتباه نابخشودنی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و نتایج به استحضار ملت شریف ایران و خانواده‌های قربانیان برسد. همچنین ضرورت دارد برای رفع نقاط ضعف سامانه‌های پدافندی کشور، ترتیبات و تمهیدات لازم اتخاذ گردد تا هرگز چنین فاجعه‌ای تکرار نشود.
رئیس دستگاه اجرایی همچنین شامگاه شنبه در تماس تلفنی «جاستین ترودو» نخست وزیر کانادا با وی، ضمن ابراز تاسف از حادثه سقوط هواپیمای خطوط هوایی اوکراین و کشته شدن مسافران این پرواز در این سانحه، تصریح کرد: تحقیقات مفیدی برای دستیابی به دلایل این حادثه انجام شده و بررسی های تکمیلی هم تا رسیدن به نتیجه نهایی با سرعت و دقت در حال انجام است. از لحظات اول همه تلاش های خود را برای دستیابی به علل این سانحه به کار گرفتیم و قدم به قدم به هر نتیجه دیگر برسیم، در اختیار افکار عمومی جهان قرار خواهیم داد.
رئیس جمهور با بیان اینکه دستورات لازم برای ادامه رسیدگی‌های لازم فنی و حقوقی را صادر کردم، افزود: ایران از هرگونه همکاری بین المللی در چارچوب قوانین بین الملل برای روشن شدن دقیق این حادثه استقبال کرده و همه تسهیلات کنسولی را برای این منظور فراهم خواهد کرد و آماده ایم تا وزرای خارجه ایران و کانادا گفتگوهای خود را ادامه دهند.
رئیس جمهور با بیان اینکه امروز امنیت در منطقه حساس خاورمیانه بر اثر دخالتها و اقدامات آمریکا به مرحله خطرناکی رسیده است، خاطرنشان کرد: ایران در راستای کاهش تنش طرح صلح هرمز را ارائه کرده و همه باید برای بازگرداندن ثبات و امنیت کامل به این منطقه، تلاش کنیم.
دکتر روحانی با اشاره به اثرات نامطلوب توسعه ناامنی در منطقه و ترور سردار سلیمانی به عنوان فرمانده ای محبوب توسط آمریکایی‌ها بر ملتهای منطقه، افزود: راه حل برای ثبات و امنیت منطقه و آرامش مردم اینست که همه به قانون برگردند و معتقدیم امنیت این منطقه تنها با مشارکت کشورهای منطقه تامین خواهد شد.
رئیس شورای امنیت ملی همچنین روز شنبه در تماس تلفنی رئیس جمهور اوکراین با وی، با اشاره به انتشار بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح ایران و اعلام رسمی نتیجه تحقیقات سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی، افزود: در این بیانیه اعلام شد که خطای انسانی موجب این سانحه بوده و افرادی که در این حادثه دخالت داشته‌اند به مقامات قضایی تحویل داده خواهند شد.
دکتر روحانی با بیان اینکه همکاری‌ها برای تکمیل تحقیقات با مشارکت متخصصان اعزامی از اوکراین ادامه خواهد یافت، خاطرنشان کرد: همزمان به زودی اقدامات قوه قضائیه ایران برای رسیدگی به این موضوع آغاز خواهد شد.
دکتر روحانی با تاکید بر اینکه ما در ایران و شما در اوکراین باید به گونه ای تلاش کنیم که این فاجعه و غم را برای دو ملت قابل تحمل کنیم و غم و اندوه خانواده ها را کاهش دهیم، گفت: در آینده نزدیک یک نماینده ویژه را به کشور شما اعزام می کنم تا از نزدیک تاسف و تاثر ملت و دولت ایران را رسما به شما اعلام کند. به وزیر خارجه دستور می دهم با وزیر خارجه شما در تماس باشد و همکاری ها در این زمینه ادامه یابد.
ماجرای یک ترور و سرنوشت منطقه در گفت‌وگو با همسایگان
واقعه ترور سردار سلیمانی موجب شد در یک هفته گذشته رئیس جمهوری کشورمان گفت‌وگوهای تلفنی متعددی با بالاترین مقام‌های اجرایی کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای داشته باشد. گفت‌وگوهایی که در آنها ابعاد مختلف این رخداد مورد توجه قرار گرفت.
الف- گفت‌وگو با رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی
بخش مهمی از اظهارات رئیس‌جمهوری در گفت‌وگوهای تلفنی با روسای کشورهای همسایه به بیان جنایت آمریکا در ترور سردار سلیمانی و نقش این کشور در ایجاد بی‌ثباتی و همچنین تاکید بر همکاری برای ایجاد امنیت در خاورمیانه اختصاص داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی شامگاه پنج شنبه ۱۹ دی ماه در تماس تلفنی «سیریل رامافوسا» رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی با وی با بیان اینکه ریشه بسیاری از مسائل خطرناک در منطقه ما از تحریم غیر قانونی آمریکا نشات می گیرد ، تصریح کرد: امیدواریم همه کشورهای دوست با موضع گیری مناسب خود درمورد این اقدام غیر قانونی، آمریکا را وادار کنند به قانون برگردد.
دکتر روحانی اتخاذ موضع از سوی کشورها در مورد ترور ناجوانمردانه شهید سپهبد قاسم سلیمانی را بسیار مهم دانست و تاکیدکرد: ما باید به آمریکایی ها اعلام و تفهیم کنیم که جهان نمی پذیرد آنها اقدامات جنایتکارانه انجام دهند.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه سردار سلیمانی در سال های اخیر به طور مداوم با تروریسم، مخصوصا داعش مبارزه کرد، اظهار داشت: این جنایت مردم ما را در برابر کشورهای متجاوز یکپارچه تر و منسجم تر کرد.
دکتر روحانی از آفریقای جنوبی به عنوان کشور دوست که همیشه در کنار ایران بوده است نام برد و افزود: مردم ما نسبت به مردم آفریقای جنوبی همواره و بویژه در دوران مبارزه علیه آپارتاید، نگاهی دوستانه داشته اند. همیشه بین ما و دولت آفریقای جنوبی همکاری های بسیار خوبی در سازمان های بین المللی بوده و امیدوارم در محکومیت این تروریسم دولتی باز هم در مجامع بین المللی همصدا باشیم .
دکتر روحانی با اشاره به برگزاری جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور ابراز امیدواری کرد که وزرای امور خارجه برای اجرایی کردن سندهای همکاری تلاش کنند و روابط دو کشور در همه زمینه ها اعم از سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و علمی بیش از پیش توسعه یابد .
ب- گفت‌وگوی تلفنی با امیر قطر
حجت‌الاسلام و المسلمین روحانی پنجشنبه ۱۹ دی در تماس تلفنی «شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی» امیر قطر، ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی را جنایتی بزرگ از سوی آمریکا خواند و خواهان محکومیت این جنایت از سوی همه کشورهای جهان و بویژه همسایگان شد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه ترور سپهبد شهید سلیمانی به عنوان میهمان مردم و دولت عراق را اهانتی بزرگ نسبت به حاکمیت عراق و جنایتی بسیار بزرگ علیه ملت ایران بود، تصریح کرد: مصوبه مجلس عراق در خصوص لزوم خروج نیروهای آمریکایی از این کشور و حمایت های گسترده مردم آن کشور بسیار ارزشمند بود.
دکتر روحانی همچنین به پاسخ نظامی ایران به این اقدام تروریستی دولت آمریکا اشاره کرد و تاکید نمود: اگر آمریکا بخواهد در برابر اقدام ما پاسخ دهد، با یک جواب بسیار بزرگ و خطرناکی مواجه خواهد شد و امیدوارم آمریکایی ها که همیشه زندگی سیاسی آنها پر از اشتباه بوده ، مرتکب اشتباهی دیگری نشوند. امیدوارم در این مقطع حساس، همه کشورهای خواهان امنیت با اقدام جدی، آمریکا را به سمت قانون و انسانیت هدایت کنند . ایران همانند گذشته در کنار دولت و ملت قطر برای مقابله با تحریمهای ظالمانه خواهد بود و علاقه مندیم روابط دو کشور بیش از پیش توسعه یابد.
ج- رئیس‌جمهوری در گفت‌وگوی تلفنی با نخست وزیر ایتالیا
دکتر روحانی و «جوزپه کونته» نخست‌وزیر ایتالیا در تماسی تلفنی در روز پنجشنبه ۱۹ دی دوستی دو ملت را ریشه دار و عمیق دانستند و بر این نکته اشتراک نظر داشتند که باید بیش از پیش از ظرفیت دو کشور در مسیر تعمیق روابط مشترک و تقویت صلح و امنیت در منطقه بهره گرفت.
رئیس‌جمهوری با اشاره به ابراز همدردی نخست وزیر ایتالیا به خاطر حوادث اخیر، اقدامات تروریستی آمریکا را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه برشمرد و با تاکید بر اینکه ترور سپهبد شهید سلیمانی نشات گرفته از میزان عصبانیت آمریکا از فرمانده مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه بود، گفت: ملتهای منطقه از اقدامات آمریکا بسیار عصبانی هستند و همه باید تلاش کنیم تا تنش آفرینی و اشتباهات راهبردی دولت خودسر آمریکا را که برآمده از کم اطلاعی آنهاست، مهار و این کشور را پایبند به چارچوب قانون کنیم.
رئیس‌جمهوری همچنین خواهان اتخاذ مواضع مستقل اتحادیه اروپا در خصوص مسایل مهم منطقه شد و افزود: امنیت در منطقه امکان پذیر نیست مگر اینکه همه به قانون احترام بگذارند و تلاش کنند که مانع تکرار این گونه جنایات در سطح جهان شوند.
رئیس قوه مجریه در این گفت و گو با اشاره به همکاری های مشترک ایران و اروپا و از جمله ایتالیا در موضوعات مهم منطقه ای، تصریح کرد: اتحادیه اروپا مسوولیت سنگینی در مسائل جهانی دارد و باید مستقل از سیاستهای اشتباه آمریکا و با اتخاذ مواضع درست، در مسیر تقویت صلح و ثبات منطقه و جهان بکوشد و بی تردید تهران در چنین شرایطی در کنار این اتحادیه خواهد بود.
رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه مشکلات منطقه باید به دست خود منطقه انجام گیرد، رای قاطع پارلمان عراق مبنی بر لزوم خروج نیروهای آمریکایی از این کشور را پاسخ قاطع و روشنی به مداخلات و اقدام تروریستی آمریکا دانست.
د- گفت‌وگوی تلفنی با رئیس شورای اروپا
دکتر روحانی روز پنجشنبه ۱۹ دی در تماس تلفنی «شارل میشل» رئیس شورای اروپا با وی، تصریح کرد: ایران آماده است با اتحادیه اروپا همکاری نزدیکتری داشته باشد و معتقدیم نباید اجازه داد فرصت همکاری از بین برود.
رئیس‌جمهوری با اشاره به ابراز همدردی رئیس شورای اروپا به خاطر حوادث اخیر گفت: تظاهرات گسترده مردمی از کشمیر تا عراق و لبنان به دنبال ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی بیانگر محبوبیت و نقش بزرگ این شهید در ثبات و امنیت منطقه است.
دکتر روحانی اظهارداشت: آمریکا با تشدید تحریمها علیه ایران حتی در بحث دارو و مواد غذایی دست به تروریسم اقتصادی زد و با ترور فرمانده بزرگ ایران، همه مقررات بین المللی را زیر پا گذاشت و اروپا باید در خصوص این اقدامات تروریستی آمریکا واکنش نشان دهد.
رئیس‌جمهوری در پاسخ به توضیحات رئیس شورای اروپا تاکید کرد: ایران و اروپا به دنبال ثبات منطقه و تحکیم مجدد برجام هستند و برای ما بسیار مهم است که اروپا و چین و روسیه بتوانند برای حفظ برجام نقش مهم خود را ایفا کنند تا منافع ایران تامین شود.
دکتر روحانی پنج گام ایران در کاهش تعهدات برجامی را در راستای ایجاد تعادل دانست و اظهارداشت: ایران به همکاری های خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنان ادامه خواهد داد.
ه- رئیس‌جمهوری در تماس تلفنی نخست وزیر انگلیس
رئیس شورای عالی امنیت ملی روز پنجشنبه در تماس تلفنی «بوریس جانسون» نخست وزیر انگیس با وی، پاسخ جمهوری اسلامی ایران به آمریکا و حمله به پایگاه نظامی این کشور در عراق را طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، دفاع مشروع دانست و تاکید کرد: اگر آمریکا مرتکب خطای دیگری شود ،پاسخ بسیار خطرناکی را دریافت خواهد کرد.
رئیس‌جمهوری سردار شهید سلیمانی را دوست همه مردم منطقه و قهرمان مبارزه با تروریسم خواند و با بیان اینکه اقدامات تروریستی آمریکا امنیت منطقه را به طور جدی تهدید می کند، افزود: با حدود چهار دهه دوستی و همکاری با سردار سلیمانی می گویم او پیوسته به دنبال تقویت امنیت و ثبات منطقه بود.
رئیس‌جمهوری با انتقاد از اظهارات برخی مقامات دولت انگلستان در خصوص ترور سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی خواستار تجدید نظر آنها در مواضع خود شد و گفت: بی تردید اگر تلاش های شهید سلیمانی نبود شما امروز در لندن آرامش نداشتید.
دکتر روحانی با تاکید بر تامین امنیت منطقه توسط کشورهای منطقه ، بیان داشت: آمریکایی ها و کاخ سفید هیچ شناختی از منطقه نداشته و پس از اقدام تروریستی خود به دلیل قیام ملتهای منطقه و وحدتی که ایجاد شد ، دریافتند که چه اشتباهی مرتکب شده اند.
وی ریشه همه ناامنی های اخیر را خروج آمریکا از برجام و اقدامات غیرقانونی آنها دانست و خاطرنشان کرد: این اقدام تروریستی آمریکا برخلاف همه مقررات بین المللی انجام شد . آنها دو سال است دارو و غذای مردم را هم تحریم کرده اند و با ترور سردار سلیمانی دست به یک جنایت بزرگ زدند.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه اگر اروپا به تعهدات خودش برگردد ایران هم به تعهدات برجامی خود باز خواهد خواهد گشت، افزود: تهران همچنان به همکاری های خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی متعهد است و آژانس همانند گذشته بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت خواهد داشت.
و- گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهوری فرانسه
رئیس شورای عالی امنیت ملی شامگاه سه‌شنبه ۱۷ دی در تماس تلفنی «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه با وی، با بیان اینکه امروز ملت ایران به خاطر جنایت آمریکا در غمی بزرگ قرار دارد، تصریح کرد: آمریکایی‌ها با ترور سپهبد سلیمانی یک اشتباه راهبردی بزرگ مرتکب شدند. رئیس‌جمهوری اظهار امیدواری کرد تا همه کشورهایی که خواهان صلح و امنیت پایدار در جهان هستند در برابر این جنایت و اقدام تروریستی مواضع قاطعی اتخاذ کنند.
دکتر روحانی با بیان اینکه اهداف آمریکا از این اقدام تروریستی بی تردید محقق نشده و نتیجه‌ای معکوس برای آنها خواهد داشت، افزود: بعد از این جنایت شاهد اتحاد و همبستگی ملت ایران بیش از هر زمان دیگر بودیم و همچنین ملت ایران و عراق بیش از پیش به هم نزدیک شده اند.
رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه که شهید سپهبد سلیمانی به دعوت دولت عراق و برای ملاقات با نخست وزیر این کشور به بغداد سفر کرده بود، گفت: این اقدام آمریکا نقض حاکمیت عراق، اهانت به دولت و ملت این کشور و جنایتی بزرگ و نابخشودنی علیه ملت ایران بوده است.
رئیس دستگاه اجرایی با اشاره به مطالبه مردم ایران برای پاسخ به آمریکا، خاطرنشان کرد: مسئولیت عواقب این ترور و پیامدهای آن بر عهده دولت آمریکا است.
رئیس‌جمهوری با اشاره به تأسف و تأثر آزادی خواهان و مسلمانان جهان در شهادت سپهبد سلیمانی و تظاهرات عظیم آنان در بسیاری از کشورها و حتی برخی شهرهای اروپایی، افزود: آمریکایی‌ها باید بدانند که امروز امنیت و منافع آنها در سرتاسر منطقه با شرایط خطرناکی مواجه است و نمی توانند از عواقب این جنایت بزرگ مصون بمانند.
دکتر روحانی با تاکید بر اینکه امنیت منطقه راهبرد اصلی ایران است، افزود: هدف سردار سلیمانی برقراری امنیت و ثبات پایدار در منطقه بود و او قهرمان مبارزه با تروریسم به شمار می رود.
رئیس‌جمهوری با اشاره به تصمیم مهم پارلمان عراق در واکنش به اقدام تروریستی آمریکا، تاکید کرد: معتقدیم امنیت منطقه تنها توسط کشورهای منطقه تامین می شود؛ هیچ کس از تنش در منطقه سودی نمی برد و بی ثباتی در این منطقه می تواند برای کل جهان خطرناک باشد. جمهوری اسلامی ایران هرگز به دنبال جنگ و ناامنی در منطقه نیست، اما نسبت به دفاع از حقوق و حاکمیت خود تردید نمی کند.
حجت‌الاسلام روحانی با تاکید بر مقاومت ملت ایران در ۲۰ ماه گذشته، تصریح کرد: در این مدت ایران به تعهدات خود پای بند بوده و آنچه در ۵ گام اخیر برداشته شده در چارچوب برجام بوده است؛ این در حالی است که طرف مقابل به تعهداتش عمل نکرده و این باعث عدم توازن در برجام شده است. هر زمانی که طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل کنند، گام های برداشته شده از سوی ایران قابل بازگشت خواهد بود.
ز-گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهوری عراق
رئیس قوه مجریه شامگاه یکشنبه ۱۵ دی در تماس تلفنی «برهم صالح» رئیس‌جمهوری عراق با وی، تاکید کرد: تحمل شهادت حاج قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و همراهان آنان برای دوملت بزرگ ایران و عراق بسیار سخت و موجب داغدار شدن دو ملت بزرگ شد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه مواضع صریح دولت عراق و حضور مردم این کشور در مراسم تشییع پیکرهای شهدای این واقعه در بغداد، کربلا و نجف موجب کاهش آلام و تشفی خاطر ملت داغدار ایران شد، اظهار امیدواری کرد که با اقدامات مناسب دو دولت و دوملت بتوانیم این فقدان بزرگ را جبران و روابط دوستانه و بردارانه خود را بیش از پیش گسترش دهیم.
دکتر روحانی اقدام پارلمان عراق در تصویب لزوم خروج نیروهای آمریکایی از این کشور را حائز اهمیت و آغازی برای توسعه ثبات و امنیت بیشتر در منطقه برشمرد و تصریح کرد: مطمئنا خون سرداران بزرگ مقاومت باعث تحول جدیدی در منطقه بوده و عاملی برای پیوند مستحکم ملت دو کشور خواهد بود.
رئیس‌جمهوری با تاکید بر روابط تاریخی دو کشور و دو ملت، افزود: ضرورت دارد در راستای حق امنیت، حاکمیت و سیادت مردم بزرگوار عراق با قاطعیت ایستادگی کنیم و قطعا ملت و دولت ایران همچون گذشته از حاکمیت عراق دفاع خواهد کرد.
دکتر روحانی با تقدیر از مواضع مهم مرجعیت عراق و پیام تسلیت آیت الله العظمی سیستانی به رهبر معظم انقلاب، خاطرنشان کرد: این پیام نشان دهنده آنست که می توانیم این راه سخت و دشوار را با حمایت رهبران بزرگ بهتر از گذشته ادامه دهیم. دولت و ملت عراق روزهای سختی را گذرانده اند و امیدوارم با تلاش و تدبیر دولت عراق شاهد امنیت، ثبات و وحدت ملی بیشتر در این کشور باشیم.
رئیس جمهوری با بیان اینکه دولت و ملت ایران و عراق همچون گذشته در کنار هم خواهند بود، تصریح کرد: شهید سپهبد سلیمانی برای امنیت منطقه، ایران و عراق تلاش های فراوانی کرد و اگر نبود ایثار و مجاهدت های او در شب سخت هجوم داعش به اربیل قطعا این شهر سقوط می کرد. شهید سلیمانی در آن شب سخت با شجاعت در کنار مردم کرد و عرب عراق ایستادگی کرد و شهادت او نه تنها برای مردم ایران بلکه برای ملت عراق نیز بسیار دردناک بود. باید به گونه ای عمل کنیم که دشمنان بدانند نمیتوانند در روابط دو ملت خدشه و خللی وارد کنند.
ک-گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهوری افغانستان
حجت الاسلام و المسلمین روحانی عصر یکشنبه ۱۵ دی در تماس تلفنی «اشرف غنی» رئیس‌جمهوری افغانستان با وی، شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی را حادثه‌ای جانکاه و غمی بزرگ برای ملت ایران و جنایتی بی سابقه از سوی دولتمردان آمریکایی برشمرد و اظهار داشت: ما از دولت های دوست و همسایگان خود انتظار داریم این اقدام جنایتکارانه و شرورانه را یکصدا محکوم کنند.
رئیس‌جمهوری با تاکید بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا، افزود: جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه آغازگر هیچ تجاوز و تنشی حتی نسبت به آمریکا نبوده و همواره اقدامات ایران پاسخی به تجاوز آمریکا بوده است.
دکتر روحانی با بیان اینکه روابط صمیمی و برادرانه ایران و افغانستان در طی سال های گذشته به خوبی توسعه یافته است، اظهار امیدواری کرد تا با درایت مسئولان روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تهران- کابل بیش از پیش گسترش یابد. صلح و ثبات افغانستان برای ایران اهمیت زیادی دارد و ما صلح و ثبات افغانستان را به نفع مردم دو کشور می دانیم.
دکتر روحانی با قدردانی از مراتب همدردی رئیس‌جمهوری افغانستان افزود: می دانیم مردم افغانستان نیز همچون ملت ایران سوگوار این حادثه هستند.
تشریح جنایت آمریکا در به شهادت رساندن سردار سلیمانی در جمع هیات دولت
بخش مهمی از اظهارات رئیس دستگاه اجرایی در جلسه هیات دولت چهارشنبه ۱۸ دی ماه، به بیان جنایت آمریکا در ترور سردار و مسایل مرتبط با آن اختصاص داشت که به طبقه بندی آن می‌پردازیم.
الف- بیان اهداف آمریکا از ترور سردار
دکتر روحانی روز در جلسه هیات دولت با بیان اینکه در هفته گذشته تا به امروز شاهد تحولات بسیار مهمی در ایران، منطقه و جهان بودیم، تاکید کرد: آمریکا با اقدام جنایتکارانه در بغداد یک فرمانده بزرگ و عظیم الشان ایران را که میهمان دولت و مردم عراق بود برخلاف همه مقررات بین المللی در یک جنایت و تروریسم بین المللی به شهادت رساند.
رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه بی تردید آمریکا از این اقدام خود اهدافی را دنبال می کرده است، افزود: آنها به دنبال ایجاد تفرقه در داخل ایران، ایجاد ترس و تفرقه در سطح منطقه، فاصله انداختن میان دولت و ملت عراق با مردم ایران و تاثیرگذاری بر تحولات منطقه و اقداماتی که برای آزادسازی کامل منطقه از شر مداخله گران و تروریست ها انجام می‌شود بودند که خوشبختانه در تمامی این اهداف شکست خوردند.
دکتر روحانی ادامه داد: البته ممکن است این اقدام به خاطر مسائل و پیچیدگی های شدید داخلی در آمریکا و گرفتاری‌های کاخ سفید بود که می خواست این مشکلات از پیش روی او برداشته شود که آن هم با آگاهی مردم آمریکا و افکار عمومی جهان نتیجه ای معکوس خواهد گرفت.
ب- بیان عظمت حضور مردم در مراسم تشییع سردار
رئیس‌جمهوری در جلسه هیات دولت با تاکید بر اینکه باید در مقابل عظمت و روح ملت بزرگ ایران سر تعظیم فرود بیاوریم، گفت: حضور مردم در مراسم تشییع شهید سپهبد سلیمانی حضوری عادی نبود بلکه معجزه حضور ملت ایران در تاریخ کشور بود.
دکتر روحانی با اشاره به برگزاری مراسم پرشکوه برای این سردار شجاع کشور، اظهار داشت: در تاریخ به یاد ندارم که اینچنین طولانی ترین تشییع جنازه را شاهد باشیم به گونه ای که از بغداد ، کربلا، نجف تا خوزستان، مشهد، تهران، قم و کرمان و همچنین در خرمشهر، آبادان و بصره شاهد حضور گسترده مردم بودیم.
رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه مردم در اقصی نقاط جهان از جمله در یمن، سوریه و کشمیر نیز به یاد این شهیدان در خیابان ها حضور یافتند افزود: اگر تمام این صف ها را در کنار هم قرار بدهیم می بینیم که طولانی ترین تشییع جنازه تاریخ برای این سردار بزرگ و یاران او انجام شد.
ج- بیان ویژگی‌های منحصربه‌فرد سردار
رئیس دستگاه اجرایی با طرح این سوال که چرا مردم در برابر این حادثه این همه هوشیاری و بیداری نشان دادند، خاطرنشان کرد: در واقع این حضور بی سابقه، احترام مردم به سجایای اخلاقی و آرمان های این شهید بلندمرتبه بود. سردار سلیمانی تنها یک فرمانده نظامی نبود بلکه او یک سیاستمدار، استراتژیست و یک فرد توانمند در مذاکرات سیاسی با احزاب، گروهها و حتی مقامات بلندپایه منطقه و خارج از منطقه بود. شهید سپهبد سلیمانی فردی بسیار باهوش و خوش فکر بود و برنامه ریزی ها و پیش بینی های او معمولا دقیق بود.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه آمریکایی ها با اقدام جنایتکارانه خود اشتباه بزرگ تاریخی را مرتکب شدند، تصریح کرد: صدها فرمانده آمریکایی در جایگاه های مختلف منطقه به گونه ای بودند که اگر سردار سلیمانی اراده می کرد آنها را از پای درمی آورد اما سردار سلیمانی از معتدل ترین فرماندهان نظامی منطقه و جهان بود ضمن اینکه شجاع ترین نیز بود.
دکتر روحانی با بیان اینکه سردار سلیمانی بسیار حساب شده عمل می کرد و هیچ گاه در مسیر افراط و تفریط قرار نمی گرفت، اظهار داشت: من در طول سالهای آشنایی نزدیک به او شاهد بودم که سلیمانی همواره یک فرمانده باهوش، شجاع و پا در رکاب بود و از روزی که در میدان جنگ برای مبارزه بر مرکب جهاد سوار شد، ندیدم که لحظه ای از این مرکب پیاده شده باشد. در طول ۴۰ سال گذشته او پرتلاش و هر روز با روحیه ای بالاتر از روز قبل در مسیر جهاد تلاش می کرد.
رئیس شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اینکه بسیار مهم است که اهداف سردار سلیمانی را نه تنها امروز بلکه برای همیشه به یاد داشته باشیم خاطرنشان کرد: هدف سردار سلیمانی امنیت ایران، ثبات منطقه، آزادی قدس، تامین امنیت منطقه توسط کشورهای منطقه و آرمان او آزادی ملت های منطقه بود. اینکه امروز همه ملت های منطقه در کشورهای مختلف از جمله هندوستان، کشمیر، پاکستان و کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا و آسیای دور دلسوخته این فاجعه بزرگ هستند نشان از عظمت این مرد بزرگ دارد.
د-پاسخ به آمریکا
رئیس دستگاه اجرایی در ادامه تصریح کرد: آمریکایی ها فکر کردند که با موشک بدن سردار سلیمانی را سوزاندند در حالی که آنها با این اقدام دل صدها میلیون انسان آزاده جهان را سوزاندند و طبیعی است که آمریکا نمی تواند از پیامدهای این فاجعه بزرگ فاصله بگیرد و حتما در برابر این جنایت و خباثت پاسخ خواهد گرفت.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه تا امروز که بدن این شهید بزرگوار به خاک سپرده شد آمریکا پاسخ های بسیار قاطعی را دریافت کرده است، گفت: اولین پاسخ آمریکا حضور پرشور مردم عراق در بغداد، کربلا، نجف و بصره و دیگر شهرهای این کشور بود؛ آمریکا می خواست با کشتن سردار سلیمانی میان ملت ایران و عراق فاصله ایجاد کند اما نفهمید که سردار بزرگ اسلام را با سرداری دیگر که متعلق به ملت عراق بود با هم کشت و خون و حتی اعضای بدن این دو عزیز با هم ممزوج شد. این نشان داد که ملت ایران و عراق در یک مسیر هستند و فرماندهان جهادی این دو ملت یک مسیر را طی می کنند.
رئیس‌جمهوری اقدام پارلمان عراق در تصویب خروج نیروهای آمریکایی از این کشور را پاسخ دیگری به این اقدام جنایتکارانه آمریکا برشمرد و گفت: پارلمان عراق با رای شجاعانه خود مسیر را برای اخراج دائمی آمریکا از عراق و انشاءالله در آینده از منطقه فراهم کرد.
دکتر روحانی با تجلیل از پیام تسلیت مرجعیت عراق به رهبر معظم انقلاب اظهار داشت: مرجعیت، مورد احترام کل جامعه عراق است و این اقدام مرجعیت معظم عراق باعث اتحاد و یکپارچگی آحاد مردم اعم از شیعه، سنی و کرد در این کشور شد و این تودهنی بزرگی به آمریکایی ها بود.
رئیس‌جمهوری تاکید کرد: آمریکا تصور می کرد که با کشتن سردار سلیمانی در عراق اختلاف ایجاد کرده و این کشور را چند شقه خواهد کرد اما برعکس عراق متحد شد و زیر یک پرچم و با یک فریاد به طور یکپارچه علیه آمریکا قرار گرفت. اگر سردار سلیمانی عزیز ماهها و سالها تلاش می کرد تا این منطقه یکپارچه علیه آمریکا شود نمی توانست آن طور که باید به این هدف برسد؛ هرچند که ما از قدرت او مطلعیم اما خون او و شهادت او امروز کاری کرد که سلیمانی می بایست سالیان دراز برای رسیدن به این اهداف تلاش می کرد.
ه- سردار ملت را متحد کرد
رئیس‌جمهوری با اشاره به حضور بی سابقه ملت ایران در مراسم تشییع سردار سلیمانی و یاران او در شهرهای مختلف کشور گفت: مردم نه تنها در شهرهایی که تابوت این سردار بزرگ بر روی دست ها سیر کرد بلکه در همه شهرها و روستاها به طور یکپارچه عزاداری کرده و علیه اقدام آمریکا فریاد برآوردند. این یک حادثه بزرگ تاریخی بود که ملت ما را بیش از همیشه با هم متحد و منسجم کرد.
رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه باید این اتحاد و انسجام را حفظ کنیم و این مسوولیتی بر دوش همگان است خاطرنشان کرد: شهید سلیمانی کار خود را به خوبی انجام داد و اتحاد را در میان آحاد ملت به وجود آورد و امروز این ما هستیم که باید آثار خون این شهید بزرگ و یارانش را پاس بداریم.
دکتر روحانی افزود: شهادت سپهبد سلیمانی یک فرصت تاریخی برای ما ایجاد کرد و تمام فکرها ، گروهها و سلیقه های گوناگون نسبت به احترام به این سردار بزرگ اسلام یکپارچه، یکصدا و همنوا بودند و نمازی که رهبر معظم انقلاب در کنار تابوت این عزیز و یارانش خواند نیز تاریخی و ماندگار شد و بغض رهبری و یک ملت را نسبت به بدترین جنایتی که آمریکایی ها در این منطقه مرتکب شدند به نمایش گذاشت.
و- تقدیر از اقدام مجلس و سپاه پاسداران
رئیس‌جمهوری در ادامه سخنان خود در هیات دولت، اقدام مجلس شورای اسلامی در تصویب طرح سه فوریتی را گامی مهم علیه اقدامات جنایتکارانه آمریکا دانست و افزود: دولت با برداشتن گام پنجم در کاهش تعهدات هسته ای قدمی مهم در راستای فعالیت های صلح آمیز هسته ای را برداشت. در گام پنجم به دنیا اعلام کردیم که سازمان انرژی اتمی ایران امروز در تحقیق و توسعه، ساخت انواع سانتریفیوژها و نصب آنها و مقدار سطح و درصد غنی سازی هیچ محدودیتی ندارد و این کار برای اولین بار است که اتفاق می افتد.
رئیس‌جمهوری اظهار داشت: سازمان انرژی اتمی در یکی دو سال اخیر به خوبی خود را آماده کرده بود و امروز با این فرمان شاهد شکوفایی بزرگ در صنعت هسته ای خواهیم بود.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه در برابر اقدام جنایتکارانه آمریکا تنها این اقدامات کافی نبود و لازم بود نیروهای مسلح نیز پاسخ مناسب را بدهند، گفت: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکر می کنیم که شب گذشته با عملیاتی که علیه پایگاه بزرگ آمریکایی ها در منطقه انجام داد به خوبی نشان داد که ما در برابر آمریکا عقب نشینی نمی کنیم. اگر آمریکا مرتکب جنایتی شود هرچند که بخواهد تهدید کند باید بداند که پاسخ قاطع نیروهای مسلح ما را دریافت خواهد کرد.
ز-هشدار به آمریکا
حجت‌الاسلام روحانی افزود: اگر آمریکا از این به بعد بخواهد مرتکب جنایت دیگری شود باید بداند که پاسخ محکم تری را خواهد گرفت. آمریکایی ها اگر آگاهی و هوشیاری داشته باشند در این مقطع اقدام دیگری انجام نمی دهند اما اگر این کار را انجام دادند هم مردم و هم نیروهای مسلح کشور آماده اقدام متقابل در برابر آنها هستند.
رئیس‌جمهوری اظهار داشت: معتقدم آمریکا باید پاسخ اصلی خود را از ملت های منطقه دریافت کند؛ آنها دست سردار سلیمانی عزیز ما را در این جنایت قطع کردند؛ انتقامش این است که پای آمریکا را از این منطقه بریده و قطع کنیم. اگر پای آمریکا از این منطقه قطع شود و دست تجاوزش برای همیشه بریده شود در حقیقت انتقام و پاسخ نهایی ملت های منطقه به آمریکا خواهد بود.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه آمریکایی ها نباید خطا کرده و اگر در دیگر کشورها اقداماتی علیه آنها انجام شد بگویند که توسط نیروهای نیابتی ایران به انجام رسیده است، افزود: ما نیروی نیابتی نداریم چرا که امروز ملت ها آزادند و هیچ نیرویی در هیچ کشوری تحت فرمان ما نیست به گونه ای که حشدالشعبی جزو نیروی مسلح رسمی عراق و تحت فرمان فرماندهی عراق قرار دارد.
دکتر روحانی افزود: حزب الله لبنان بخشی از دولت، پارلمان و حاکمیت در لبنان است و خودشان برنامه داشته و اهداف خود را دنبال می کنند؛ همچنین مردم یمن تابع فرمان ما نیستند و برای کشور خود مبارزه می کنند و ممکن است باز هم حوادثی همچون حادثه آرامکو را بیافرینند و این هیچ ارتباطی به مردم ، حکومت و نیروهای مسلح ایران ندارد. آمریکایی ها نباید خطا کرده و اگر در آینده با مشکلی در سطح دنیا مواجه شدند آن را گردن ایران بیندازند.
دکتر روحانی خاطرنشان کرد: آنها باید بدانند که سردار سلیمانی حق بزرگی بر گردن ملت های منطقه و حتی مردم اروپا و آمریکا دارد و اگر این قهرمان مبارزه با تروریسم نبود امروز اروپا هم امن نبود و من این موضوع را روز گذشته در تماس تلفنی یکی از رهبران اروپا عنوان کردم که اگر سلیمانی نبود امروز پایتخت های اروپایی امنیت نداشت و داعش همه شما را از پای درمی آورد.
رئیس‌جمهوری افزود: از خاطر نخواهم برد که سردار سلیمانی روزهایی به عراق رفت و برای مردم این کشور مجاهدت و فداکاری کرد که کمتر کسی جرات می کرد در بیابان های عراق قدم بردارد و اگر او نبود اربیل سقوط کرده بود و شاید حرم های مطهر ائمه هدی در سامرا ، کاظمین، کربلا و نجف مورد تهدید جدی قرار می گرفت؛ اگر سلیمانی نبود شاید امروز حرم مطهر حضرت رقیه و زینب کبری وجود نداشت. معتقدم محبوبیت سردار سلیمانی را اهل بیت(ع) در دل مردم قرار دادند و البته خداوند نیز وعده داده که آنانی که ایمان دارند و عمل صالح انجام می دهند خداوند محبت آنها را در دل مردم قرار می دهد و او به خاطر عمل صالح، اخلاص، تواضع و فروتنی اش محبوب همگان بود.
رئیس‌جمهوری اظهار داشت: سردار سلیمانی هیچ گاه ابراز خستگی نکرد و نه تنها در جهاد برای امنیت بلکه در سیاست هم به کشور کمک می کرد و در شورای عالی امنیت ملی صاحبنظر بود و همواره از نظرات او راجع به مسائل منطقه و کشور استفاده می کردیم؛ سلیمانی برای آینده منطقه برنامه ریزی و استراتژی داشت. ما باید راه این مرد بزرگ را ادامه دهیم و ملت ایران در کنار ملت های منطقه متحد و منسجم باشند.
رئیس‌جمهوری تاکید کرد: پاسخ آمریکا روزی است که شاهد خروج آمریکا از منطقه باشیم و ببینیم که ملت های منطقه آزاد شدند. سلیمانی یک قهرمان ضد تروریست و افراطی گری در منطقه بود و مردم ایران ، منطقه و جهان به خوبی او را شناخته و نسبت به او قدردانی کردند.
ک-نگذاریم وحدت خدشه‌دار شود
دکتر روحانی خطاب به مردم ایران گفت: مردم عزیز ایران، سروران ما، ولی نعمتان ما، شمایی که در این روزها این برگ زرین را در تاریخ ایران آفریدید و بزرگترین حماسه وحدت، همبستگی، انسجام و اقتدار ملی را خلق کردید؛ همه باید دست به دست هم بدهیم و در کنار هم باشیم و نگذاریم حاصل خون این شهید و وحدت و انسجام بزرگ ما خدشه دار شود. اگر امروز کسی اثر خون شهید سلیمانی را پاس نداشته و حرمت خونش را نگاه ندارد به او خیانت کرده است.
رئیس‌جمهوری اظهار داشت: امروز روز وحدت و اتحاد است و هر کس شکاف و تفرقه ایجاد کند حرمت خون این سردار بزرگ را نگاه نداشته است چرا که آنچه امروز آمریکا را از جنایت خود پشیمان می کند وحدت ملت بزرگ ایران است.
دکتر روحانی با بیان اینکه آمریکا در برابر یک ملت متحد بسیار ناچیز است اما در برابر یک ملت متفرق و جداشده از هم، توان این را دارد که بتواند به ما ضربه بزند، افزود: نگذاریم آمریکا دست جنایت خود را بار دیگر به سوی ایران دراز کند و این با وحدت، اتحاد و تلاش همگان امکان پذیر است.
رئیس‌جمهوری خطاب به مسوولان ، نیروهای مسلح و همه کارگزاران نظام گفت: ما باید امروز قدردان این ملت بزرگ باشیم و این با تلاش و خدمت بیشتر حاصل می شود. کارآفرینان کشور در سایه خون شهید سلیمانی باید تلاش و خدمت بیشتری داشته باشند؛ همچنین هر کسی در فن و جایگاه خود باید با تلاش مضاعف خود پاسخ لبیک به شهید سلیمانی عزیز بدهد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه در ۸ ماهه گذشته از سال جاری برغم فشارها بر فروش نفت، در مجموع صادرات نفتی بیشتر از واردات آن بود، اظهار داشت: این یک قدم مثبت بوده و این قدم ها را باید برای خدمت به مردم ادامه دهیم.
دکتر روحانی ادامه داد: خداوند با شهادت، بالاترین جزا و درجه را به سردار سلیمانی اعطا کرد چرا که در قرآن آمده که جهاد و شهادت بالاترین درجه و مقام برای مومنان است و او امروز در آسمان ها بیش از آنچه که در زمین محبوب است، محبوبیت دارد. ما باید تلاش کنیم تا در مسیر شهدا حرکت کرده و با توجه به مسوولیت ها به مردم خدمت کنیم و امیدواریم در سایه شهید بزرگوار و با حرکت و جنبشی که به واسطه خون شهید ایجاد شده بتوانیم در این راه موفق باشیم.
دکتر روحانی همچنین در این جلسه با تسلیت حادثه کشته شدن عده ای از مردم در مراسم تشییع پیکر شهید سپهبد سلیمانی در کرمان از همه مسوولان مربوط خواست تا در راستای رسیدگی به آسیب دیدگان این حادثه تلخ تلاش کنند.
رئیس‌جمهوری همچنین سقوط هواپیمای اوکراینی و کشته شدن عده ای از هموطنان مان در این حادثه و دیگر مسافران این پرواز را تاسف بار دانست و این حادثه را تسلیت گفت و افزود: وزارت راه و شهرسازی و مسوولان مربوطه دلایل این حادثه را بررسی و به اطلاع مردم برسانند.