حدود دو هفته است که از سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ اوکراین که قرار بود مسافران خود را از تهران به کی‌اف برساند، می گذرد. سقوطی غم‌انگیز و غم و اندوهی سنگین که با مشخص شدن اینکه این افراد از نخبگان و سرمایه های علمی و برجسته کشور بودند، دوچندان شد.
از ۱۷۶ مسافر این هواپیما، ۱۴۷ نفر را ایرانی‌هایی تشکیل می دادند که ۵۲ نفر آنها فارغ التحصیلان دانشگاهی بودند. بیشتر این فارغ التحصیلان نخبه‌های علمی و دارای درجات علمی و تخصصی بالایی بودند که برای رسیدن به این جایگاه، خود و خانواده‌هایشان در این سال های عمر زحمات زیادی کشیده بودند.
در کنار تمام مسائل و مباحثی که در رابطه با سقوط و علل و چرایی آن مطرح شد، آنچه در این حادثه به آن پرداخته نشد، مهاجرت فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ایران به کشورهای اروپایی و به ویژه کشور کانادا بود. موضوعی که هر از چندگاهی خبرها و گزارش های جسته و گریخته ای در سانه ها راجع به آن می بینیم که به مرور در لابه‌لای هجوم خبرها و مسائل مبتلابه جامعه به دست فراموشی سپرده می شود.
همه اینها در حالی است که بر اساس گزارش بنیاد ملی نخبگان از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۶ حدود ۵۰ هزار نفر از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ایران به خارج از کشور مهاجرت کرده اند. البته آمار دقیقی برای تعداد دانشجویان خارج شده از کشور در دو سال اخیر در دست نیست ولی شواهد نشان دهنده سیر صعودی این روند است.
همچنین طبق آمار ارائه شده از سوی سازمان ملل متحد، از بین ۷۲ کشور در حال توسعه جهان، ایران رتبه سوم مهاجرت نخبگان را با توجه به جمعیت خود دارد.
سید احمد معتمدی رئیس دانشگاه امیرکبیر روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا درباره اینکه چرا میل به مهاجرت در دانشجویان و فارغ التحصیلان افزایش یافته است، اظهار داشت: مهاجرت دانشجویان و حتی افرادی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می روند، نشانه این نیست که دیگر باز نمی‌گردند. بلکه افرادی هم هستند که بعد از تحصیل در خارج از کشور، به ایران بازگشته و در دانشگاه، سازمان‌ها و نهادهای مختلف به کشور خود خدمت می‌کنند.
وی گفت: اگر به نحوه استخدام‌ها در هیات علمی دانشگاه دقت کنید، متوجه می شوید که بیشتر جذب شدگان در خارج از کشور تحصیل کرده اند. اما در مجموع باید شرایط و امکاناتی در کشور فراهم شود تا نخبگان علاقه به مهاجرت به خارج از کشور را نداشته باشند.
رییس دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر اینکه باید شرایط امید به آینده را در جوانان و دانشگاهیان تقویت کنیم، افزود: از مشکلات جوانان آگاهیم و مهمترین مسئله این است که در آنها امید به آینده تقویت و شور و شوق مناسب در دانشجویان ایجاد شود. این موضوع می‌تواند هم سبب موفقیت بیشتر دانشجویان شود و هم اینکه میل به ماندن در کشور را در آنها افزایش دهد.
معتمدی ادامه داد: برای افزایش انگیزه در دانشجو و میل به ماندن در کشور نیاز است دانشجو موفقیت را در وطن خود احساس کند و رسیدن به چنین هدفی با همکاری و ایجاد فضای مناسب توسط بخش حاکمیتی و دانشگاه ها میسر می شود.
وی افزود: وقتی فضا و شرایط برای دانشجو فراهم شود، او مشکلات را از پیش پای خود برداشته و با خلاقیت و نوآوری در همه زمینه‌ها به کشور کمک نیز می‌کند.
خانواده‌های جان باختگان هواپیما خواستار شفاف‌سازی هستند
معتمدی در خصوص سانحه هواپیمای اوکراین نیز اظهار داشت: این حادثه‌ای بود که همه مردم به ویژه جامعه دانشگاهی را متاثر کرد. این افراد جانباخته نخبگانی بودند که به تازگی فارغ التحصیل شدند و مسیر زندگی و تحصیل خود را نیز در خارج از کشور دنبال می‌کردند.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم که خواست جامعه و به خصوص خانواده‌های جانباختگان است که بررسی دقیقی در خصوص سقوط هواپیما انجام شود. البته می‌دانیم که تعمدی در کار نبوده است ولی بعضی وقت‌ها قصور هم هزینه سنگینی برای کشور و خانواده‌ها به همراه دارد.
رییس دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر اینکه شفاف سازی چگونکی سقوط هواپیما در کاهش آلام بازماندگان تاثیر فراوانی خواهد داشت، گفت: رسیدگی به این موضوع مهم نه تنها سبب می‌شود که شایعات در این باره از بین برود بلکه آلام و اندوه این موضوع نیز در بین خانواده‌های این عزیزان کاهش می یابد.
وی ادامه داد: جایگزینی برای این عزیزان از دست رفته وجود ندارد. ولی باید تلاش کرد که با توجه به پیشرفتی که کشور در بیشتر زمینه‌ها دارد، دیگر چنین حوادثی رخ ندهد و مشخص شود که این اتفاق به وسیله چه واحد یا چه فردی بوده است.
امتحانات دانشجویان طبق برنامه‌ریزی قبلی برگزار شد
رییس دانشگاه امیرکبیر در خصوص درخواست عده‌ای از دانشجویان برای به تعویق افتادن امتحانات پایان ترم تحصیلی و عدم حضور آنها در جلسه امتحان بیان کرد: امتحانات عقب نیفتاد. بلکه فقط روز بعد از حواشی که بیرون از دانشگاه رخ داد، برای ۱۰ کلاس امتحان برگزار نشد و قرار است که امتحان آنها دوباره برگزار شود. البته این تعداد دانشجو که نتوانستند در امتحانات آن روز شرکت کنند، حدود ۱۰ درصد بودند. ولی تلاش دانشگاه همکاری با این دانشجویان است.