اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد روز شنبه به نقل از "محسن احتشام" در نشست مجمع عمومی سالانه شورای ملی زعفران در مشهد گزارش داد: بخش قابل توجهی از زعفران ایران در کشورهای هدف صادرات در وزن کمتری که قابلیت عرضه در سبد مصرف‌کنندگان نهایی را دارد، بسته‌بندی مجدد می‌شود.
وی گفت: پارسال از مجموع زعفران تولیدی کشور، ۲۷۹ هزار و ۳۴۳ کیلوگرم به ارزش ۳۵۰ میلیون و ۷۶۷ هزار دلار صادر شد.
وی افزود: این آمار در مقایسه با سال ۹۶ که در آن ۲۲۴.۴ تن زعفران به ارزش ۳۰۹ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار صادر شده بود، از نظر وزن ۲۴.۵ درصد و از نظر ارزشی ۱۳.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد.
احتشام با اشاره به عدم رشد مناسب قیمت صادراتی زعفران نسبت به وزن این محصول در سال ۹۷ نسبت به ۹۶ اظهار داشت: علت این مسئله چند برابر شدن نرخ ارز در سال ۹۷، اخذ تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات و ارائه آن در سامانه نیما با قیمتی کمتر از بهای ارز بازار بود.
وی گفت: نتیجه این سیاست‌ها، ظهور صادرکنندگانی است که پیش‌تر در این بخش فعالیت نداشته و تصمیمی هم برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات ندارند و علاوه بر آن پدیده قاچاق زعفران و عرضه آن توسط قاچاقچیان و صادرکنندگان بدون سابقه موجب کاهش ۶۰ درصدی قیمت محصول در سال گذشته شد.
وی افزود: بازار ۴۶ کشور هدف صادرات برای توسعه و افزایش صادرات و حتی توسعه فرهنگ مصرف زعفران دارای ظرفیت و قابلیت‌های فراوان است که به دلایلی مانند هزینه‌های سنگین بازاریابی و تبلیغات، حمل و نقل و بیمه برای بسته‌بندی‌های ریز، تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات و رقابت‌های منفی صادرکنندگان نوظهور، صادرات ما به این کشورها اندک بوده است.
احتشام ادامه داد: بررسی یافته‌های مطالعاتی نشان می‌دهد باوجود سهم زیاد تولید زعفران در ایران، بهره‌وری منابع، کمیت و کیفیت تولید در کشور بهینه نیست و عمده ارزش صادرات زعفران نصیب واسطه‌های بین‌المللی زعفران در خارج از کشور می‌شود.
وی گفت: همچنین عدم حضور برند ملی زعفران ایران و برندهای صادرکنندگان ایرانی در بازارهای جهان باعث عدم شناخت کافی مصرف‌کنندگان نهایی و مراکز خرده‌فروشی از زعفران خالص و ناب ایرانی و مهم‌تر از آن عدم شناخت صحیح صادرکنندگان ایرانی از خواسته‌های مشتریان می‌شود.
رییس شورای ملی زعفران همچنین در مورد ثبت جهانی برند ملی زعفران افزود: ثبت جهانی نیازمند صرف هزینه است، لذا پیشنهاد شده است نیم درصد درآمد حاصل از صادرات زعفران صرف هزینه ثبت و توسعه بازار این محصول شود.
وی ادامه داد: در مورد بسته‌بندی زعفران نیز لازم است وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی و همچنین سایر سازمان‌های ذیربط، بخشی از هزینه‌های حمل و نقل و بسته‌بندی را به صورت یارانه در اختیار صادرکننده قرار دهند تا محصول رقابت پذیر باشد.
وی گفت: سهم محصولات تولید شده از زعفران در صنایع دارویی و غذایی کشور ما ناچیز بوده و اغلب به پودرهای کیک و ژله زعفرانی، چای زعفرانی و از این قبیل محدود می‌شود و ارزش افزوده ناشی از آن نیز مغفول مانده است.
احتشام افزود: ساختار حاکم بر زعفران ایران موجب شده است عمده تولید، ارزش اقتصادی و قدرت در حلقه‌های انتهایی زنجیره ارزش آن متمرکز شود، این در حالی است که فعالان داخلی کمترین حضور را در حلقه‌های یاد شده دارند.
بی‌توجهی به بازار زعفران باعث کاهش قیمت آن شد
دبیر شورای ملی زعفران نیز در این نشست گفت: عدم توجه لازم به بازار زعفران موجب کاهش قیمت آن می‌شود و این امر به بخش کشاورزی ما لطمه وارد می‌کند.
فرشید منوچهری افزود: سال گذشته براساس دستور هیات رئیسه شورای ملی زعفران و مجمع آن اقدام به ثبت علامت جغرافیایی و نشان ملی برای محصول زعفران کردیم که با عنوان "زعفران ایران" شناخته شد، با این حال باید توجه داشت هزینه ثبت بین‌المللی برای یک برند بسیار سنگین است.
وی در خصوص تلاش‌های شورای ملی زعفران برای دریافت تفویض اختیارات از وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اظهار داشت: نامه این درخواست به هیات دولت ارسال و درخواست شده تا اختیارات لازم به شورای ملی زعفران تفویض شود و پیگیر این مسئله نیز هستیم. همچنین به دنبال تدوین آیین‌نامه نحوه اعطای مجوز نشان ملی زعفران به صادرکنندگان برای استفاده در صادرات محصولات خویش به عنوان برند ملی می‌باشیم.
وی با تاکید بر کاهش تعرفه صادرات به هند و چین گفت: ما در حال از دست دادن بازار این ۲ کشور هستیم، در واقع کشورهایی که امکان حمل قاچاق به آن وجود دارد، در حال گرفتن بازار ما هستند، برخی همسایگان ما از جمله افغانستان بخش عمده‌ای از زعفران خود را به هند و چین صادر می‌کنند.
مسئول امور زعفران سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: برند ملی زعفران تا زمانی که محدود به داخل کشور باشد، منفعتی برای این محصول نخواهد داشت، کشورهای دیگر زودتر از ما برند بین‌المللی خود را ثبت کرده‌اند.
رامین اسمی افزود: پیشنهاد من این است از طریق اتاق بازرگانی استان یا وزارت صمت این مسئله در اولویت قرار گیرد همچنین لازم است تکلیف صادرات خرد نیز روشن شود تا به آن سو نیز حرکت کنیم.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این نشست با بیان اینکه ایران در تولید و صادرات زعفران در دنیا حرف نخست را می‌زند، گفت: توانمندترین شرکت‌ها و افراد در این حوزه از آنِ ماست؛ بنابراین هر مسئله‌ای که در مورد زعفران قرار است تصمیم‌گیری شود، باید در همین استان و در این شورا به نتیجه برسد.
علی غفوری مقدم افزود: سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بسته‌ای برای زعفران تهیه و به وزارتخانه ارسال کرده است که در بخش‌های مختلف زنجیره تولید تا صادرات پیش‌بینی‌هایی شده است ولی پیشنهادات در حوزه صادرات زعفران در این بسته پررنگ‌تر است.
وی ادامه داد: علاوه بر این ما کشورهای هدف صادراتی زعفران را به چهار گروه تقسیم کرده‌ایم که برای هر گروه استراتژی خاص آن ارائه شده است.
وی با اشاره به ایجاد پایانه صادراتی زعفران در خراسان رضوی گفت: در مورد ایجاد پایانه صادراتی زعفران مکاتبات جدیدی انجام شده و پیگیر آن هستیم، شورای ملی زعفران نیز باید این ماجرا را دنبال کند.
معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: در مورد بودجه شورای ملی زعفران نیز باید به این نکته اشاره کرد که وقتی پیشنهادات در این خصوص ارائه می‌شود، فرصت لازم نیز برای بررسی پیشنهادات فراهم می‌آید، این موضوعات باید با تامل بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
لزوم صدور کارت اهلیت برای صادرکنندگان زعفران
نایب رییس شورای ملی زعفران نیز در این نشست با اشاره به لزوم صدور کارت اهلیت برای صادرکنندگان زعفران گفت: کارت‌های اهلیت صادرکنندگان باید توسط تشکل‌های صادراتی صادر شود.
غلامرضا میری افزود: برای اختصاص نیم درصد از عواید حاصل از صادرات زعفران به توسعه بازار این محصول مقرر شد آیین‌نامه این امر تنظیم شود و این اقدام با توافق صادرکنندگان صورت گیرد.
وی ادامه داد: اختیار سیاست‌گذاری‌های مربوط به محصول زعفران باید به این استان تفویض شود زیرا با مشکل کشاورز و صادرکننده زعفران بیشتر آشنا هستیم.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز در این نشست گفت: زعفران میراث تمدن ایران است و به نتیجه رساندن امور در حوزه زعفران و سرمایه‌گذاری در توسعه بازار آن ده‌ها برابر ایجاد سرمایه خواهد کرد.
علی شریعتی مقدم افزود: اگر برای معرفی زعفران هزینه شود و در نتیجه قیمت پایه آن کمی بالاتر برود، به سود بسیار خواهیم رسید به همین دلیل لازم است خروجی این مجمع یک برنامه زمانی و تعهد داشته باشد که همه اعضا آن را پیش ببرند.
وی ادامه داد: یکی از اقدامات ما در کمیسیون کشاورزی اتاق این بود که شاخص و مختصات اقتصادی تجاری و فنی محصولات برگزیده کشور را جمع‌آوری کنیم که نخستین مورد آن زعفران بود.
مسعود پژمان پور، عضو شورای ملی زعفران نیز گفت: در حال حاضر ما تا حدودی بازارهای خارجی را در اختیار گرفته‌ایم اما باید آسیب شناسی شود که چرا زعفران ۱۲۰۰ دلاری به قیمت ۵۰۰ دلار در این کشورها فروخته می‌شود.